Hacı İbrahim Çeşmesi
Hacı İbrahim Sokak Çeşmesi, Hacı İbrahim Aralığındaki Çeşme
Tarihi: Çeşmenin yapanı, yaptıranı ve tarihi hakkında kesin bir bilgiye ulaşılamamıştır. Buna Karşın çeşmenin düzeni ve kemer formu itibariyle Şükrü Şeker Konağı Çeşmesi, Ilık Çeşme ve Paşa Çeşmesi ile benzer özellikler göstermektedir. Bu nedenle yapı 18. yüzyılın sonlarına tarihlendirilebilir. -Yasemin Verim, 2019.
Kitabe: Cemaleddin Mahallesi muhtarından edinilen bilgiye göre, çeşmenin kitabesinin günümüzden yaklaşık 20 yıl öncesine kadar var olduğu ancak kitabenin bu tarihten sonra çalındığı bilgisine ulaşılmıştır. Mevcut çeşmede kitabe yoktur. -Yasemin Verim, 2019.
Mimari Özellikleri: Çeşme yanındaki yapıyla bitişik olup, bağımlı çeşmeler grubundadır. Çeşmenin mevcut bakiyesinden alınan ölçüler doğrultusunda, yüksekliğinin 1.80 m, genişliğinin ise 1.62 m ölçülerinde olduğu tespit edilmiştir. Çeşmenin yuvarlak kemeri düzgün hatlı olup, içte kalın, dışta daha ince bir silme ile çevrelenmiştir. Kemer köşeliklerinde mevcut durumu doğrultusunda herhangi bir bezeme unsuru yoktur. Yuvarlak kemer iki yanda payeler üzerine oturtulmuştur ve bu duvar payeleri 40 cm genişliğindedir. Kemer nişi içerisinde kare formlu bir kitabe boşluğu dikkati çeker; ancak kitabe buradan sökülmüştür. Ayna taşı boş bırakılmış olup burada çeşmenin lülesi bulunmaktadır. Dikdörtgen formlu kurna 1980’lere kadar çeşme ile uyumlu bir bütünlük sergilerken, yolun yükselmesinden dolayı zemin seviyesinin altında kalmıştır.
-Yasemin Verim, 2019.
Süsleme Özellikleri: Yapının üzerinde herhangi bir süsleme öğesi yoktur.
-Yasemin Verim, 2019.
Malzeme ve Teknik: Çeşmenin orijinal parçalarından kalan izler doğrultusunda düzgün kesme taştan inşa edildiği anlaşılmaktadır. Çeşmenin geçmiş yıllarda var olan fotoğraflarına göre kireç ile boyandığı anlaşılıyorken, günümüzde sıvalı olduğu ve üzeri mavi renkli bir boya ile boyandığı görülmektedir. -Yasemin Verim, 2019.
Cemalettin Mahallesi, Hacı İbrahim Sokak’tadır. Sokağın girişinde sol tarafta köşedeki evin yan duvarında bulunur. Hangi tarihte ve kim tarafından yaptırıldığı bilinmemekle birlikte çeşmenin düzeni ve kemer formuna bakarak Şükrü Şeker Konağı Çeşmesi, Ilık Çeşme ve Paşa Çeşmesi ile benzer özellikler taşıdığından 18. yy. sonlarında yapıldığı tahmin edilmektedir.
Kitabeli bir çeşmedir ama kitabenin olduğu yer boştur. Çalındığı tahmin edilmektedir. Bu bilgi mahalle muhtarı tarafından edinilmiş bilgidir. Başka bir kaynakta Kütahya çeşmelerinin pek çoğunda kitabe bulunduğu bu kitabelerin çeşmelerin yıpranmasından veya çalınma korkusundan buralardan alınıp müzeye götürüldüğü bilgisi mevcut. Yine aynı araştırmada “müzede rastlanan İslami kitabelerin bir çoğunun çeşmelere ait olduğu bilinmektedir. Nitekim sokak aralarında kitabe yerleri boş bazı çeşmelere rastlanmakta olduğu fakat envanter kayıtları düzgün olmadığı için kitabelerin bu çeşmelerden hangisine ait olduğunu çözmek güçleşmektedir.” bilgisi bulunmaktadır.
Hacı İbrahim aralığındaki çeşmeye dönersek kare mermer iki sütun üzerine oturtulan çift kemerli, kesme taş ve mermerden yapılmış oldukça sağlam bir çeşmedir. Demir lülesinden mermer kurnasına devamlı akan suyuyla, lülesinin üzerinde bulunan dikdörtgen uzun nişiyle, hala zamana karşı ayakta kalmayı başarmış bir çeşmedir. Halen akmakta ve kullanılmaktadır. Kemeri ve nişi bağlı bulunduğu evin duvarının içine doğru girmektedir. Çeşmenin kemer bölümü sıvanmış, yeşil ve beyaz renge boyanmıştır. Harap olmuş bir görüntüsü olsa da alt yapısı sağlam, eski haline getirilebilir gözükmektedir. -Ayşe Doğan Elarslan, 2022.
Cemalettin Mahallesinde Hacı İbrahim Aralığı başında, girişin solunda bulunan bu çeşme de bol suyu olan çeşmelerimizdendir. -Mustafa Kalyon, 2010.
Kitabesi: Çeşmenin inşa veya tamir kitabesi bulunmamaktadır. -Ali Tekin, 2021.
Malzeme ve Teknik: Çeşmede kesme taş, mermer, moloz taş ve harç malzeme kullanılmıştır. Kemerde kesme taş, ayaklarda ve ayna taşında mermer, diğer yerlerde moloz taş kullanılmıştır. Çeşmenin betonarme harçla sıvanıp boyandığı görülmektedir. -Ali Tekin, 2021.
Mimari: Düz bir arazi üzerinde ve konut duvarı içinde yer alan çeşme, tek cepheli olup bulunduğu cepheden bir miktar içeri alınarak vurgulanmıştır. Genişliği 1.74 m, yüksekliği 1.80 m olan çeşmenin, tek lülesi ve yol kodunun altında kalan bir yalağı vardır. Çeşmede dinlenme sekisi yoktur. 0.30x0.86 m ölçülerindeki çeşme nişini örten yarım daire kemer, yanlarda başlıksız, yekpare ayaklara oturmaktadır. Kemer, cepheden bir miktar içeri çekilmiş ve kemer kavsi de düz profilli bir silmeyle çerçevelenmiştir. Ayna taşının yüzeyi sade olup, kenarları düz silmeli olarak yapılmıştır. Ayna taşının 0.33 m üzerinde, 0.32x0.37 m ölçülerindeki dikdörtgen formlu kitabelik boştur. -Ali Tekin, 2021.
Süsleme: Kemerdeki düz silme, çeşmedeki tek süsleme unsurudur. -Ali Tekin, 2021.
Tarihlendirme: İnşa kitabesi bulunmayan çeşmenin ne zaman ve kim tarafından yaptırıldığı bilinmemektedir. Kitabenin yirmi yıl öncesine kadar mevcut olduğu ve daha sonra çalındığı söylenmektedir . Yarım daire kemerli çeşmeyi XVIII-XIX. yüzyıllar arasına tarihlendirebiliriz. -Ali Tekin, 2021.
Mevcut Durum: Kültür ve Turizm Bakanlığı Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıkları Yüksek Kurulu tarafından 17.07.1987 tarih ve 3552 sayılı kararla tescillenen çeşme, günümüzde sağlamdır ve kullanılmaktadır. -Ali Tekin, 2021.
