Maruf Çeşmesi

Kütahya Çeşmeleri
4 min readJan 25, 2024

Maruf (Maarif) Çeşme ve Çamaşırlığı

Tarihi: Çevredeki çeşmelerin varlığından ve ayna taşında yer alan vazo içerisindeki bitkisel süslemelerin varlığından dolayı 19. yüzyılda yapıldığı düşünülmektedir. -Yasemin Verim, 2019.

Fotoğraf: Yasemin Verim

Kitabe: Çeşmenin kitabesi yoktur. -Yasemin Verim, 2019.

Adil Bayram Uçar, 2024

Mimari Özellikleri: Arkasında yer alan çamaşırlıkla bitişik olduğu için bağımlı çeşmeler grubundadır. Maruf çeşmesi bir duvar yüzeyi içerisine yerleştirilen ayna taşı ve kurnadan ibarettir. Tamamı mermer malzemeli olan parçaların bezemeli olduğu görülmektedir. Üst örtüsü kiremit çatılıdır. -Yasemin Verim, 2019.

Adil Bayram Uçar, 2024

Süsleme Özellikleri: Çeşmenin ayna taşında güneş kursu süsleme öğesi mevcuttur. Ayna taşının hemen üzerinde yer alan mermer panoda, vazo içerisinden dışa yayılan bitkisel süslemeler dikkat çeker. Bu bölümün hemen üzerinde daha küçük mermer bir parçada yine birbiri içinde devam ettiği anlaşılan bitkisel sarmallar yer almaktadır. -Yasemin Verim, 2019.

Adil Bayram Uçar, 2024

Malzeme ve Teknik: Ayna taşı, ayna taşı üzerinde bulunan dikdörtgen pano, panonun üzerinde küçük bir pano ve kurnası mermer malzemelidir. Suyun akışını sağlayan lülesi bakırdan yapılmıştır. -Yasemin Verim, 2019.

Adil Bayram Uçar, 2024

Maruf Mahallesi, Pesendi Sokak’ta Hisaraltı’na çıkılan bayırın sol tarafında bulunur. Ahşap kiremit kaplı sundurmanın altındadır. Kitabesi yoktur. Çeşmenin yapısı e süslemeleriyle etrafta bulunan çeşmelere bakarak 19. yüzyılda yapıldığı tahmin ediliyor. Bakır lülesinden devamlı akan gür suyu, lülenin hemen altında bulunan kare mermer blok üzerinde daire şeklinde kabartma süslemeleri olan madalyon biçimindeki metalle farklı bir görüntü sergiliyor. Lülenin üstünde yine bu mermer blok dikdörtgen olarak yukarıya doğru uzayarak sona eriyor. Lüle mermer bloğun ortasına yerleştirilmiştir. Yukarıya doğru uzanan sarmal bezemeli mermere baktığınızda sanki farklı bir aslan figürü ortaya çıkıyor. Bir üst bölümündeki mermerde de yine kabartma halinde sarmal bordür bezemesi var.

Kuzeye bakan kapıdan girilen çamaşırlığın, batıya bakan bir penceresi görülüyor. Duvarları betonarme, çatısı ahşap, çeşmenin bulunduğu duvarın büyük bölümü mermerdir. Kurnanın sağ tarafında bir çamaşır taşı mevcuttur. Halen kullanılmaktadır. -Ayşe Doğan Elarslan, 2022.

Adil Bayram Uçar, 2024

Kemer Hamamının batı ucundan yukarı çıkan sokağın sonunda cephesi büyük ve suyu vasat olan bir çeşme vardır. Etrafında oturanlar az olduğu için bakımsızdır. Arkasında Merhum Hafız Ahmet AKALIN’ın (Mimar, Kanuni Erhan AKALIN’ın babası) evi de harap bir şekilde hüzünlü bekleyişini gelenlere ifade etmektir. -Mustafa Kalyon, 2010.

-Yasemin Verim, 2019.

Kitabesi: Çeşmenin üç satırlık kitabesinin üzeri sıvandığı için okunamamaktadır. -Ali Tekin, 2021.

Malzeme ve Teknik: Çeşmede mermer ve devşirme malzeme kullanımı görülmektedir. Kitabesi ve yalak mermerden, lüle altındaki dikdörtgen levha ise devşirme mermer malzemeden yapılmıştır. -Ali Tekin, 2021.

Mimari: Kuzeybatı-güneydoğu doğrultusunda eğimli bir arazi üzerinde konumlandırılmış çeşme, bağımlı ve şahide tipi çeşmeler grubundadır. Çeşmenin yüksekliği 2.10 m, genişliği ise 0.73 m’dir. Dinlenme sekisi bulunmayan çeşmenin önünde, 0.55x0.88 m ölçülerinde yalak bulunmaktadır. Dikey dikdörtgen şeklindeki çeşme dört bölümden oluşmaktadır. Alttaki dikdörtgen bölüm, diğer bölümlere göre daha geniş tutulmuş olup, üst kısmında bir lüle yer almaktadır. Bezemeli iki bölümü, içbükey sade bir kısım ayırmaktadır. En üst bölüm ise 0.19x0.38 m ölçülerindeki kitabeyle son bulmaktadır. Çeşmenin bulunduğu yer, duvarla çevrelenerek üzeri marsilya kiremitle örtülmüştür. -Ali Tekin, 2021.

Süsleme: Çeşmede bitkisel ve geometrik süslemeler yer almaktadır. Altta vazoda kıvrık dallı, uçları palmet motifini andıran bitkisel süsleme, üstte ise tek kıvrımın geçme yapmasıyla oluşturulan geometrik süsleme dikkati çekmektedir. -Ali Tekin, 2021.

Tarihlendirme: Kitabenin okunamaması nedeniyle kesin bir tarihlendirme güçtür. Çeşmenin süslemeleri arasında görülen, vazo içerisindeki bitkisel süslemeler XVII. yüzyıldan sonra görülür. Bu sebeple çeşmeyi de XVIII-XIX. yüzyıllar arasına tarihlendirebiliriz. -Ali Tekin, 2021.

Mevcut Durum: Kültür ve Turizm Bakanlığı Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıkları Yüksek Kurulu tarafından 17.07.1987 tarih ve 3552 sayılı kararla tescillenen çeşme sağlamdır ve kullanılmaktadır. -Ali Tekin, 2021.

-Ali Tekin, 2021.

--

--

Kütahya Çeşmeleri

2024 yılında Abdullah Reha Nazlı, İsmail Germiyanoğlu, Adil Bayram Uçar ve Ensar Bekir Nazlı tarafından gerçekleştirilmiş bir projedir.