Çözüm Arayanlara Kitap Önerisi
Twitter CEO’su Jack Dorsey kişisel varlığının yaklaşık %28'i olan 1 milyar doları; Covid-19 yardımı, salgın sonrasında ise kız çocukların eğitimi ve evrensel temel gelir için bağışladığını duyurdu.
Bu tweet’te bağış tutarının 1 milyar dolar olması bir yana, şaşırtan diğer konu evrensel temel gelir (İngilizcesi Universal Basic Income,UBI) başlığı. Evrensel temel gelir kısaca, devletin her vatandaşa koşulsuz ve sürekli bir hak olarak, sabit bir gelir vermesi şeklinde özetlenebilir. Kişilerin kendi kazandıkları miktarlardan bağımsız olarak, çalışan,çalışmayan, zengin, fakir herkese eşit verilen bu tutarın nereye harcandığı ile ilgili de devletin herhangi bir kontrolü bulunmuyor.
Biraz da ütopik gelen bu fikir, “Gerçekçiler için Ütopya” kitabında detaylıca yer alıyor. Kitap “Kusursuz dünyayı nasıl inşa edebiliriz?” alt başlığının iddialı duruşunu dolduracak kadar sağlam argümanlara sahip.
Kitabın yazarı, Hollandalı tarihçi Rutger Bregman. Bregman’ı 2019'da Davos’taki Dünya Ekonomik Forumu’nda yaptığı konuşmasıyla hatırlayanlar olabilir.
Kitap, neden bir ütopyaya ihtiyacımız var sorusunu yanıtlamaya çalışarak başlıyor ve ilk iddiası “Geçmişte herşey daha kötüydü.” İnsanlık tarihinin en kötü günlerini teknoloji çağındaki neslin yaşadığını düşünen zihinleri ikna etmek için, tarihte bu yüzyıla kadar ortalama yaşam süreleri, kişi başına düşen gelir gibi pek çok bilgi ilk bölümde yer alıyor. “Ortaçağ döneminde mucize gibi görünecek şeyler şimdi sıradanlaştı.” Sonraki soru şu, bu veriler açısından ortaçağ insanının algısında modern zaman Batı Avrupası tam bir ütopyayı yaşıyor ise, modern çağın ütopyası nedir? Bertrand Russell şöyle diyor: “İnsana mutluluk için sadece şundan bundan keyif almak değil, ümit, teşebbüs ve değişim gerekir.” Russell başka bir yerde şöyle devam etmişti “Arzulamamız gereken tamama erdirilmiş bir ütopya değil, hayal gücü ve umudun canlı ve aktif olduğu bir dünyadır.”
Geleceğin ütopyası için kitaptaki üç öneri:
- Evrensel temel gelir
- Çalışma saatlerinin azaltılması
- Sınırların açılması
Her bir öneri, detaylı verilerle gayet de eğlenceli bir şekilde anlatılmış. Örneğin, çöp toplayıcıların 9 günlük grevinin bir şehri altüst ettiği için sonlandırılmasıyla, bankacıların 6 aylık grevlerinin nasıl olup da hayatı etkilemediği örnekleri, Covid-19 günlerinde hangi sektör çalışanlarının daha kritik olduğunu yeniden değerlendirdiğimiz bugünlerle örtüşüyor. Zygmunt Bauman’ın sözleriyle “Bugünün toplumu için endişelenenler, reçete arayanlar mutlaka okumalı.” Tavsiye ederim.
“Zorluk yeni fikirlerde değil, eskilerden kaçışta yatıyor.” John Maynard Keynes.
