Thưa Ông, Bà, Ba, Mẹ, Cô, Chú ( Canadian Version — Vietnamese Translation )

Đây là phiên bản tiếng Việt lá thư ngỏ được phổ biến bởi Letters for Black Lives, một dự án đang diễn ra ở Mỹ và Canada để thực hiện những tài liệu, chuyển dịch và hướng dẫn cộng đồng của họ về việc kỳ thị người da đen để sát cánh đoàn kết với phong trào #BlackLivesMatter và các phong trào hành động bênh vực người da đen. Lá thư ngỏ này được viết và thông dịch với sự phối hợp của hàng trăm người mong muốn có dịp đối thoại tâm tình chân thành và tôn trọng lẫn nhau trong gia đình và cộng đồng về một vấn đề quan trọng đối với họ.

(shortened link for sharing: http://bit.ly/2agiUz6)

Thưa Ông, Bà, Ba, Mẹ, Cô, Chú,

Có một chuyện con muốn thưa cùng với cả nhà. Đó là chuyện về người Da đen. Họ là một phần quan trọng trong cuộc đời con: Họ là bạn, bạn cùng lớp, bạn đồng đội, và cũng là bà con họ hàng. Hôm nay, con cảm thấy lo sợ cho họ.

Trong tháng 7 năm 2016, cảnh sát ở Mỹ đã giết một người Da đen tên là Alton Sterling trong khi anh ta đang bán dạo CD ở trước một cửa hàng. Ngay hôm sau, cảnh sát giết một người Da đen khác, Philando Castile, khi chặn xe anh ta lại vì đèn hậu bị bể, trước sự chứng kiến của cô bạn gái và đứa con gái bốn tuổi của cô ấy đang ngồi trong xe.

Ở năm 2016, cảnh sát Mỹ đã giết hơn 500 người, 25% là người Da đen, cho dù dân số người Da đen chỉ chiếm 13% tổng số dân Mỹ. Ở Canada, người Da đen cũng bị thành kiến, bị nhắm vào và bị đối xử thô bạo bởi cảnh sát, và bị bỏ tù rất nhiều. Cảnh sát Canada gần đây đã giết Andrew Loku, Jermaine Carby, Abdi Hirsi, Jean-Pierre Bony, và nhiều người Da đen khác. Bất mãn thay, cảnh sát không bao giờ bị bất cứ kỷ luật nào cho hành động lấy đi mạng sống của những người này.

Đây là một thực tế khủng khiếp mà những người bạn Da đen của con phải trải qua mỗi ngày.

Khi nghe về những nguy cơ mà người da đen phải đối mặt, đôi lúc theo bản năng, chúng ta chỉ nhìn vào những điểm khác nhau giữa mình và họ, cố tình làm ngơ thay vì thông cảm cho họ. Khi cảnh sát bắn một người Da đen, mọi người có thể dễ dàng đổ lỗi cho người đó, vì chúng ta đã có quá nhiều thành kiến xấu về người Da đen từ những phương tiện truyền thông hay ngay cả trong bữa cơm gia đình.

Con muốn chia sẻ với mọi người về những điều con thấy. Có lẽ cả nhà cũng sẽ nghĩ như con.

Là người châu Á, chúng ta phải đương đầu những kỳ thị chủng tộc trên đất nước này. Đôi khi, người ta chê cười mình nói tiếng Anh không đúng giọng, cản trở việc thăng quan tiến chức vì họ nghĩ mình không có “khả năng lãnh đạo”. Những người thế hệ trước không thể hành nghề vì bị cho rằng trình độ giáo dục ở nước nhà không đủ điều kiện. Một số người bị lâm vào cảnh nghèo túng. Một số người bị liệt vào thành phần khủng bố, và bị khinh bỉ.

Nhưng cảnh sát không hay bắn chết con cái hay bố mẹ chúng ta chỉ vì sự tồn tại của mình như đối với người Da đen hay người Bản xứ. Các hãng xưởng, chủ nhà và tổ chức xã hội cũng thường đối xử với chúng ta tốt hơn là đối xử với người Da đen và người Bản xứ.

Vì lý do gì mà những người bạn Da đen phải trải qua những kinh nghiệm đau thương này? Như ai cũng biết, người Châu Âu đô hộ lục địa này, cướp đất đai và tài nguyên của người bản xứ và buộc người da đen từ Phi Châu sang làm nô lệ. Trong nhiều thế kỷ, con cháu, cộng đồng, gia đình và ngay cả bản thân họ bị bóc lột để kiếm lợi cho thực dân. Ngay cả sau chế độ nô lệ, họ vẫn thường bị đối xử như loài vật và ít được nhận sự giúp đỡ để làm lại cuộc đời. Người Da đen phải tranh đấu đòi quyền bầu cử, quyền sở hữu nhà đất và luôn phải đương đầu với những đe dọa bạo lực cho tới ngày nay.

Trong quá trình đấu tranh giành lại nhân quyền, những nhà hoạt động người Da đen đã đem lại công bằng không chỉ cho riêng họ mà còn cho cả chúng ta. Họ bị đánh đập, giam giữ, thậm chí bị giết chết để đòi lại những quyền lợi mà người châu Á chúng ta tại Canada được hưởng ngày nay. Chúng ta nợ họ rất nhiều. Chúng ta đều đang đấu tranh chống lại hệ thống bất công mà họ thà để chúng ta tự cạnh tranh lẫn nhau. Nhiều người Da đen cũng di dân hay tị nạn tới Canada như chúng ta mong tìm một cuộc sống yên lành và tốt đẹp hơn cho bản thân và gia đình. Cuộc đấu tranh của chúng ta và họ không hoàn toàn giống nhau nhưng có sự liên hệ chặt chẽ.

Người Việt chúng ta không xa lạ gì với cuộc kháng chiến và đấu tranh chống thực dân. Chúng ta vẫn luôn tranh đấu cho quyền làm người và nhân phẩm của mình qua nhiều thế kỷ và phải trả giá bằng những tổn thất to lớn của bản thân và sự mất mát người thân. Ngày nay, chúng ta không thể quên nguồn cội của mình khi ủng hộ cho những cuộc đấu tranh của người bản xứ bị đàn áp tại Canada, trong cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa đế quốc và tham nhũng. Con nghĩ việc này sẽ giúp ta vượt qua những nỗi mất mát của chính mình.

Bởi những lý do này, con ủng hộ Black Lives Matter và những hoạt động tranh đấu cho quyền của người da đen. Một phần đó có nghĩa là con phải lên tiếng khi có ai trong cộng đồng-hay chính trong gia đình mình- có những lời hay hành động hạ thấp nhân phẩm của người da đen. Con nói ra đây hoàn toàn trên tình thương gia đình, và vì con không muốn điều sẽ này chia rẽ chúng ta.

Con mong mọi người cùng con đồng cảm với những phẫn nộ và đau khổ của những bậc cha mẹ, anh em, vợ chồng và con cái khi người thân của họ bị cảnh sát cướp mất mạng sống bằng bạo lực tàn nhẫn. Con mong cả nhà thấu hiểu sự phẫn nộ và xót xa này và ủng hộ nếu con quyết định lên tiếng hay biểu tình. Con biết rằng lên tiếng chống đối có thể rất đáng sợ. Tuy nhiên, lương tâm chúng ta không cho phép mình giữ im lặng khi mạng sống con người bị đe dọa mỗi ngày, nhất là bởi một hệ thống đáng lẽ ra phải bảo vệ chúng ta.

Là con của Ba Mẹ, con rất hãnh diện và luôn luôn biết ơn về cuộc hành trình gian nan khó nhọc của Ba Mẹ tới đây, và Ba Mẹ làm việc cực nhọc ở nơi không phải lúc nào cũng ưu đãi mình. Ba Mẹ chẳng bao giờ mong con phải gánh chịu cực nhọc, thay vào đó, Ba Mẹ trải qua cuộc sống khó khăn để con được hưởng một cuộc sống sung sướng hơn. Chúng ta cùng đồng tâm với nhau, chúng ta không thể cảm thấy bình an cho đến khi TẤT CẢ các bạn ta, người thân của ta và làng xóm chung quanh đều bình an. Chúng ta tranh đấu cho một Canada cho tất cả mọi người sống không hề sợ hãi cảnh sát bạo hành và kỳ thị chủng tộc. Đây là tương lai con khao khát — mong Ba Mẹ cũng ước vọng như con.

Thương yêu và hy vọng

Con cháu của cả nhà.

This is the Vietnamese version of the open ​letters​ created by Letters for Black Lives, an ongoing project for people in ​the US and Canada​ to create resources, translate, and educate their communities on anti-Blackness in solidarity with #BlackLivesMatter ​and other movements for Black liberation​. The letters were written and translated collaboratively by hundreds of people who want to have honest and respectful conversations with their ​families and communities​ about an issue important to them.

Dear Mom, Dad, Uncle, Auntie, Grandfather, Grandmother:

There’s something I’ve wanted to talk with you about. Black people are a part of my life in important ways: they’re my friends, my classmates, my partners, and my family. Today, I’m scared for them.

In July 2016, United States police killed a Black man named Alton Sterling while he was selling CDs in front of a store. The next day, police killed another Black man, Philando Castile, after pulling him over for a broken tail light while his girlfriend and four-year-old daughter were in the car.

This year, of the more than 500 people already killed by U.S. police, 25% were Black, even though Black people make up 13% of the population. In Canada, Black people are also negatively stereotyped, targeted and treated violently by the police, and are overrepresented in prisons. Canadian police have recently claimed the lives of Andrew Loku, Jermaine Carby, Abdi Hirsi, Jean-Pierre Bony, and many other Black people. Overwhelmingly, police do not face any consequences for ending these lives.

This is a terrifying reality that many of my Black friends live with every day.

Even as we hear about the dangers that Black people face, our instinct is sometimes to point at the ways we’re different from them, and to shield ourselves from their reality instead of empathizing. When a police officer shoots a Black person, it’s easy to think it’s the victim’s fault, because we hear so many negative stereotypes about them in the media, and at our own dinner tables.

I want to share with you how I’ve come to see things. I think you might see things similarly.

We face discrimination for being Asian in this country. Sometimes people judge us negatively because of our different accents, or deny us opportunities because they don’t think of us as “leadership material.” Many of our elders have not been able to practice their chosen professions because their education from home was seen as inadequate. Some of us struggle with poverty. Some of us are told we’re terrorists, and made to feel unwelcome.

But the police don’t regularly gun down our children and parents for simply existing to the same extent that they do with Black and Indigenous peoples. Employers, landlords and institutions also often treat us better than Black and Indigenous peoples.

You might ask yourself why our Black friends experience things so differently. As you may already know, Europeans colonized this continent, stole land and resources from Indigenous peoples, and forcibly brought Black people from Africa as slaves. For centuries, their descendants, communities, families, and bodies were exploited for profit. Even after slavery, they continued to be treated as less than human and were given very little support to rebuild their lives. Black people had to fight for the right to vote or own homes, and faced constant threats of violence, which continue to this day.

In fighting for their own rights, Black activists have led the movement for equality not just for themselves, but for us as well. They’ve been beaten, jailed, and even killed, fighting for many of the rights that Asians in Canada enjoy today. We owe them so much in return. We are all fighting against the same unfair system that prefers we compete against each other. Many Black people come to Canada as immigrants or refugees, looking for a better life and safety for themselves and their families, just like many of you have. Our struggles, while not all the same, are interconnected.

We Vietnamese are no strangers to anti-colonial resistance and struggle. We’ve been fighting for our humanity and dignity for centuries, often at great personal cost and loss of loved ones. We cannot forget those roots today, as we support the struggles of oppressed peoples in Canada while they fight imperialism and corruption. I think this will help us navigate the traumas of our own displacement and loss.

For all of these reasons, I support Black Lives Matter and other movements for Black liberation. Part of that means speaking up when I see people in my community — or my own family — say or do things that diminish the humanity of Black people. I am telling you out of love, because I don’t want this issue to divide us.

I hope you join me in empathizing with the anger and grief of the parents, siblings, partners and children who have lost their loved ones to police violence. I hope you empathize with my anger and grief, and support me if I choose to be vocal or protest. I ask that you share this letter with your friends, and encourage them to be empathetic and vocal too. I know that it can feel scary to speak up. However, we cannot in good conscience stay silent while fellow human beings’ lives are endangered every day, especially by the very system that supposedly protects us.

As your child, I am proud and eternally grateful for your long, hard journey here, and that you’ve worked hard and lived in a place that hasn’t always been kind to you. You’ve never wished your struggles upon me. Instead, you’ve suffered through a prejudiced Canada to give me a better life than the one you had. We’re all in this together, and we cannot feel safe until ALL of our friends, loved ones, and neighbours are safe. We seek a place where everyone in Canada can live without fear of police violence, racism, and discrimination. This is the future that I hunger for — I hope you do too.

With love and hope,

Your children