Bitcoin makalesinin yayınlanması beraberinde blok zinciri kavramı hayatımıza girdi. Dünyamız için henüz oldukça yeni bir kavram olmasına rağmen bugün 100'ü aşkın aktif blok zinciri ağı bulunmakta ve bu ağların sayısı her geçen gün artmakta. Gelelim bu başlangıcın, bizi nereye götürebileceğine ve şu an da nerede olduğumuza. Fikir aslında oldukça basit; eğer bir başlangıç noktası var ise, bu noktadan itibaren evren her zaman düzensizliğe, karmaşaya yönelecektir. Bu da bize şu mesajı veriyor; gelecekte bu blok zinciri ağlarının sayısı artmaya devam edecek ve şu an bilmediğimiz dahil bir çok farklı kullanımı olacaktır. Blok zincirlerinin sayısı arttıkça, insanlar bu düzensizlikte bir düzen, bir etkileşim yaratmak isteyecektir.
Bugün bu zincirler arası etkileşimi sağlayan yapılara blok zinciri köprüleri diyoruz ve şu an da aktif olarak kullanımda olan 40'tan fazla blok zinciri köprüsü bulunmakta. Hemen aşağıda şu an ki haliyle blok zinciri arasında kurulmuş olan köprülerin haritasını görebilirsiniz.
Zincirler arası bağlantılar oldukça karmaşık görünse de, ilerleyen zamanlarda insanların kullanımına uygun bir biçimde sadeleştirilmiş, Multi-Chain yapılara uygun olarak biçimlendirilecektir. Şimdilik blok zinciri köprülerinin işlevi Fungible ve Non-Fungible Token’ların zincirler arası geçişlerinde kullanılıyor. İleride ne gibi işlevleri olur, bunu belki de şu an hayal dahi edemiyoruz. Ama metaverse kavramıyla beraber bir hayale dalmak isterseniz, belki de çok daha derinlerde saklı fikirleri açığa çıkarabilirsiniz. Mutlaka yapın! Belki de birileri bunu yapmaya başlamıştır, ne dersiniz?
Solana, Ethereum, Terra ve BSC ağlarını birbirine bağlayan WormWhole blok zinciri köprüsü üzerinden konuşalım. Wormwhole Solana ekosisteminde geliştirilmiş bir köprü, bu köprüyü kullanarak Fungible ve Non-Fungible tokenlarınızı Ethereum ağına gönderebilir, ya da Ethereum ağında bulunan varlıklarınızın Solana ağına geçişini sağlayabilirsiniz. Oldukça basit adımları takip ederekte bunu yapmak mümkün.
Hemen size adımlardan bahsedeyim, aklınızda canlandırmaya çalışın. Diyelim ki ben Ethereum Ağında merkeziyetsiz bir exchange platformu (DEX) olan Uniswap’ta al sat yapıyorum. Ethereum ağındaki yüksek gaz ücretlerini artık karşılayamaz hale geldim ve bir karar verdim, varlıklarımı Solana ağına geçireceğim ve işlemlerime orada ki merkeziyetsiz exchange’lerde devam edeceğim. (Örn; raydium.io)Bunun için öncelikle ihtiyaç duyduklarım;
- Web3.0 Cüzdanı, (Metamask ve Phantom diyelim)
- Fee ücretlerini ödeyebilmek için bir miktar SOL ve birçok miktar ETH 🤑
Aslında hepsi bu kadar, neyse gelelim WormWhole’a.
- Öncelikle varlıklarımın olduğu ağı seçiyorum, ardından cüzdanımı bağlıyorum.
- Bağladığım cüzdanımda transferini yapmak istediğim token’ı seçiyorum.
- Bir sonraki adım göndermek istediğim hedef ağı seçmek, diyelim ki kaynak olarak Solana ağını seçtim, o zaman bu da Ethereum ağı olsun.
- Son adım ise bu token’ın transferini gerçekleştirmek. Bu noktada iki ufak adım gerçekleşir bu da Solana ve Ethereum ağlarıyla etkileşime geçip cüzdanlardan imzaların atılması.
İmzalar atılır, Solana ağında bulunan varlığım artık ölmüştür, ve Ethereum ağında yeniden doğmuştur. Geçmişleri hiçbir zaman silinmez, kayıtlar her zaman bir önceki ağda varlığını sürdürür fakat yeni ağda yaşamaya devam eder ve yeni kayıtlar oluşturur.
İşte köprülerle etkileşime geçmek aslında bu kadar basit. Benim asıl merak ettiğim ne biliyor musunuz? Ağlar arasında bir sanatçının NFT’sini transfer ettiniz diyelim, o eser bir royalty’e sahip; yani sanatçı her transaction’dan kendine bir pay alır. Eğer Ethereum ağında royalty e sahip bir NFT’niz varsa ve siz bunu başka bir ağa geçirirseniz, bu sanatçının eline ne geçer? Bir sonraki yazımda bu konuyu derinleştirmek, metaverse ve köprülerden konuşmak istiyorum.
Görüşmek üzere, kendinize iyi bakın🖐
E.
