ภูมิปัญญาของบรรพบุรุษผ่านลายเส้น
สัญลักษณ์มงคลทั้งหลายที่สืบทอดกันมาเป็นหลายพันปี ไม่ว่าจะเป็นบนเสื้อจักรพรรดิ ลวดลายบนเฟอร์นิเจอร์สไตล์จีน งานวาดบนแจกันกังไส ทั้งหมดต่างสะท้อนความคิดของภูมิปัญญาของบรรพบุรุษเพื่อเป็นกุศโลบายดีดี เพื่อเป็นตัวช่วยส่งเสริมจิตใจของผู้ใช้งานให้ไปในทางที่ตั้งใจมากขึ้น ลองมาดูความหมายของสัญลักษณ์เหล่านี้ ในมุมมองของผู้เขียน โดยอ้างอิงจากหนังสือตำราเล่มดูเก่าๆของที่บ้าน ว่าเป็นอย่างไรบ้าง?
ลวดลายสัญลักษณ์มงคลทั้งหลายที่เราเคยเห็นหรือเคยได้ยิน หากคิดดูแล้ว มันก็คือการเข้าใจธรรมชาติและแปลงออกมาผ่านลายเส้น ผ่านลายภู่กัน เช่น ต้นไผ่*(อ้างอิงหน้า 104) นั้นหมายถึงอายุยืน ความยืดหยุ่น ความทนทาน ความก้าวหน้า เพราะว่าต้นไผ่นั้นโตเร็ว แตกกอไว ให้ใบเขียวตลอดปี ถึงแม้ฤดูหนาวเหน็บก็ไม่แห้งตาย เป็นหญ้าที่สูงที่สุดในบรรดาหญ้าทุกชนิด
ต้นสนเข็ม หรือ ต้นหลิว (p.105) บนเห็นได้จากโต๊ะอาหารทรงยาวของคงคา นอกจากความสวยงามที่ช่างศิลป์ต้องการให้เห็นว่าการประดับฝังมุกสามารถเล่นให้สวยงาม มีน้ำหนัก และแต่งเติมสีธรรมชาติจากสีของมุกสีเขียวจากนิวซีแลนด์ มาให้สอดคล้องกับงานสัญลักษณ์มงคลเพื่อสะท้อนความหมายของต้นสน เนื่องจากสนเป็นไม้ยืนต้น อายุยืน และมีใบเขียวตลอด ไม่ว่าสภาพอากาศจะเป็นอย่างไร ความหมายของภูมิปัญญาบรรพบุรุษก็คือ อายุยืน และ มิตรภาพที่ยาวนาน
ดอกเหมยหรือ ดอกบ๊วย (p. 106) Plum or Prunus Flower เป็นดอกไม้ดอกแรกที่แย้มของปี เพราะบานตั้งแต่เดือนมกราคม นั่นก็สะท้อนความหมายว่า การเปิดรับโชค ชื่นบาน ดังจะเห็นงานเหล่านี้บนชุดหมู่9 ของคงคา พร้อมฝังมุกสีชมพูรุ้ง ซึ่งเป็นสีธรรมชาติจากออสเตเรีย
ยังมี ดอกกล้วยไม้ (มิตรภาพอันบริสุทธิ์ เพราะเค้าเติบโตแบบพึ่งพาอาศัยกับต้นไม้ใหญ่ในป่า ทำให้ต้นไม้นั่นเด่นสวยงามไปด้วยกัน) ดอกท้อ ( สันติสุข ความสุข เพราะเป็นดอกที่บานในฤดูใบไม้ผลิ) ดอกบัว (ก้านเดียว ดอกเดียว สะท้อนความบริสุทธิ์ การเป็นเหตุและผล) ฝักบัว(อุดมสมบูรณ์) ดอกโบตั๋น (ความมั่งคั่ง เกียรติ และ คามสง่างาม เป็นดอกที่ให้เพื่อการอวยพร ยินดีกันสมัยก่อน) ดอกทับทิม (ดอกสิริมงคล และ ผลของต้นทับทิม ใช้ในทุกงานและทุกพิธีกรรม ) บรรพบุรุษเลือกเหล่าดอกไม้เหล่านี้ ผู้เขียนเห็นว่า มาจากการสังเกตธรรมชาติของดอกเหล่านี้ว่าทำไมเค้าถึงเลือกเติบโตแบบนี้ ท่ามกลางสิ่งแวดล้อมแบบนี้ และฤดูกาลแบบนี้ เพื่อให้เค้าได้โดดเด่น คงมีชีวิตอยู่ได้ ตามหลักธรรมชาตินั่นเอง หากผู้อ่านสนใจความหมาย ลองอ่านต่อด้านล่างตามที่ผู้เขียนได้อ่านและได้เห็นและเติบโตมากับเฟอร์นิเจอร์ที่สะท้อนปัญญาบรรพบุรุษ
เรื่องพืชพันธ์ุยังไม่จบ ยังมีถึงผลไม้ เช่นลูกแพร์ บนงานฉากฉลุคงคา (ต้นแพร์เป็นไม้ที่มีอายุยืนมาก ผิวสีเขียวใสของลูกแพร์ให้ความหมายถึงความสวยและความบริสุทธิ์) ผลน้ำเต้า ( โฮ่วโล้ว เป็นภาชนะของเซียนที่มีอายุยืนยาว บรรพชนยังนำภาพมาเป็นกุศโลบายต่อการใช้ชีวิต)พวงองุ่น (พู่ท้อ) (พู่แปลว่างอกงาม ท้อเป็นผลไม้เทพ ทานแล้วอายุยืน)
เมื่อพูดถึงพืชพันธ์ุธัญญาหารไปแล้ว ก็จะขาดไม่ได้ต่อปัจจัยที่ส่งเสริมเกษตรกรรมอาชีพคลาสสิคของอารยธรรมมนุษย์ นั่นคือสภาพดินฟ้าอากาศ
เมฆ จะเห็นว่าเมฆอยู่ในเฟอร์นิเจอร์สไตล์จีน ไม่ว่าจะเป็นงานแกะ หรืองานฝังมุก หรือแม้จะอยู่บนงานปักเสื้อของจักรพรรดิ เมฆหมายถึงความหวัง การนำพาซึ่งน้ำ พาฝน ซึ่งเป็นจุดก่อเกิดของสิ่งมีชีวิต ลวดลายของเมฆก็มีแตกต่างหลากหลายเพื่อความสวยงาม
แต่สุดท้ายมันก็ต้องขึ้นอยู่กับความพอดี เมฆมากไปก็ไม่ดี หลักศิลปะ ก็เหมือนกัน ต้องไม่มากไม่น้อยไป หลักฮวงจุ้ยก็คือหลักธรรมชาติ หลักแห่งความพอดี หลักแห่งทางสายกลาง
หากผู้อ่านอ่านถึงตรงนี้แล้วยังอยากทราบเรื่องสัญลักษณ์มงคลต่อ ผู้เขียนก็ยินดีเล่าต่อจากประสบการณ์อ้างอิงหนังสือตำราเล่มเก่าๆ เล่มเดิม
เรามาพูดถึงสัตว์ที่โดดเด่นจนเหล่าบรรพชนหยิบยืมรูปลักษณ์ของเค้ามาเล่น เช่น นกกระเรียน ( อันนี้เค้าเล่นคำ เพราะคำว่า เฮาะ ภาษาจีนแต้จิ๋ว เป็นว่าอายุยืน นกกระเรียนตามธรรมชาติยังเป็นนกที่ผัวเดียวเมียเดียว ก็สะท้อนความซื่อสัตย์ต่อความรักอีกด้วย)และนกกระเรียนยังเป็นพาหนะของเทพซิ่ว คือ เทพแห่งความอายุยืนยาวอีกด้วยค้างคาว ( ฟู่ (จีนกลาง) หรือ ฮก (จีนแต่จิ๋ว) แผลว่าโชคดี คิดสมปรารถนา อันนี้บรรพชนน่าจะเป็นเชคสเปียร์สมัยเก่า เพราะใช้งานเล่นคำเอา แต่เฟอร์นิเจอร์คงคาก็ฟู่หรือฮกเยอะเลย ทั้งงานแกะ และ งานมุก ตามชุดรับแขก หรือ โต๊ะวางไหว้ต่างๆ) ผีเสื้อ (เป็นสัญลักษณ์โบราณหมายถึง บรรพบุรุษ และ ความรักของคนสองคนที่รักกันมาก) เต่า (อันนี้น่าจะเดาออกกัน เพราะเป็นสัตว์อายุยืนจริงๆ)ปลาทองในน้ำ (ภาษาจีนเรียกลวดลายนี้ว่า กิมเง็กมั้วตึ้ง แปลว่า เงินทองเต็มห้องไปหมด ให้มั่งคั่งบริบูรณ์ มีกินมีใช้ ดีงที่เห็นในเก้าอี้โยกลายไผ่ของคงคา)
ลองวิเคราะห์ลายเสื้อจักรพรรดิ เช่น ลายภูเขา ลายมังกรคู่ ไก่ฟ้า ไฟ คันธนูคู่ ขวานศึก แต่ละกันหมายความว่าอย่างไร เคยมีลูกค้าท่านหนึ่งจนวันนี้เป็นเพื่อนที่น่ารัก ท่านใส่ใจพิเศษมากกับลายมงคลเป็นเสื้อจักรพรรดิ ก็ทำให้ผู้เขียนได้ศึกษาลึกซึ้งตามลูกค้าไปด้วย ไฟ คือความสว่าง ความรุ่งเรือง ความโชติช่วงชัชวาล คันธนูคู่ คือการทรงงานด้วยความยุติธรรม ขวานศึก คือ ความกล้าหาญ และ มั่นคง มังกรคู่ คือ การเปลี่ยนแปลงไปสู่สิ่งที่ดีกว่า ไก่ฟ้า คือ ศิลปวัฒนธรรมและธรรมชาติของโลกจากคำภาษาแต้จิ๋วที่แปลว่า “หั่วทั้ง” ภูเขาคือ ความรุ่งเรือง ความมั่งคง
สุดท้ายนี้ ผู้เขียนเชื่อว่าทุกอย่างเริ่มจากตัวเอง ที่มีความพอใจกับสิ่งที่เราทำ พยายามคิดไปคิดมากับเรื่องที่เราชอบ เตรียมพร้อมเพื่อรอโอกาสที่จะมา เพราะโอกาสเป็นสิ่งที่เราบังคับไม่ได้เลย เด็กที่เติบโตในเชื้อสายคนจีนจะได้ยินคำพูดนี้เสมอคือ “เก่งได้ก็ต้องเฮงด้วย” “เฮงแต่ไม่เก่งก็ไม่มีโอกาสคว้าโอกาสนั้น”
เพิ่มเติมข้อมูล
ส่วนทางคงคาก็ทำห้องบรรพบุรุษที่ให้เหล่าลูกหลานชาวจีนทำไว้เพื่อระลึกถึงบรรพบุรุษและบรรพชน คงคามีโอกาสได้ศึกษาจากวัฒนธรรมที่จีนโดยตรงและได้คำแนะนำจากซิงแสดังจากซีอาน ประเทศจีน ด้วยความอุปถัมภ์จากท่านประธานอาวุโส ธนินท์ เจียรวนนท์ แห่งเครือซีพี เจริญโภคภัณฑ์ พานั่งเครื่องบินส่วนตัวไปถึงเมืองจีนโดยตรงเพื่อศึกษาพัฒนาและสืบทอดวัฒนธรรมที่มีเจตนากตัญญู รู้คุณคน
ความรู้ที่ได้มามีคุณค่ายิ่งหนัก และคงคาจะได้พัฒนาสืบทอดวัฒนธรรมเหล่านี้ต่อๆไป ในบทความนี้ ผู้เขียนพูดถึงสัญลักษณ์ และโดยเฉพาะห้องบรรพบุรุษ หรือ เครื่องเรือนเพื่อไหว้เจ้าและไหว้บรรพบุรุษ จะเน้นเครื่องหมายแห่งความปรองดอง ความยั่งยืน อาทิเช่น ดอกบัว (เหลียนฮวา) ที่มาจากรากเดียวกัน บ่อเดียวกัน เปรียบเสมือนครอบครัวที่ปรองดอง นกอันอัน หรือ นกกระทาในภาษาไทย 9 ตัว หมายถึง การรักใคร่ปรองดอง ทุกคนในครอบครัวมีความสุข ดอกหลันฮวา หมายถึง การรักใคร่เป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน ดอกเบญจมาศ และต้นเฟิง และมีนกอันอันอยู่ในภาพวาด คือ ให้ทุกคนในครอบครัวมีความสุข กิจการรุ่งเรือง รากไม้ของต้นไป่เห่อ คือ การปรองดองเข้ากันได้ เหอเหอะยูอวี๋ (ดอกบัวที่ออกจากตลับและมีเห็ดหลินจือ )คือ รักใคร่ปรองดองและสมปรารถนา ดอกสุยเซียนฮวาและดอกโบตั๋น คือ การให้พร้อมของพรจากเทพและความมั่งคั่ง ดอกเหมย กิ่งไผ่ และใบสน อยู่ด้วยกัน คือ มิตรภาพ สหาย มิตร
อ้างอิง จากหนังสือชื่อว่า บ่วงสื่อยู่อี่ และประสบการณ์ตรงของผู้เขียนจากความอุปถัมภ์ของท่านประธานอาวุโส ธนินท์ เจียรวนนท์ (谢国民）แห่งเครือ ซีพี （正大）
