Op reis in je eigen wereld.

De kunst van het blijven verwonderen

Dit artikel verscheen op 7 november 2012 in de Nieuwe Wij

Zodra ik op reis ben gebeurt er iets wonderlijks.

Ik vind plotseling van allerlei dingen interessant.

Mensen kleden zich anders, bepaalde zaken zijn erg ouderwets of juist heel nieuw, geuren zijn mysterieus en overal zijn geluiden die me nieuwsgierig maken.

In Nederland heb ik geen tijd om stil te staan bij alledaagse dingen. Ik kan mijn dag heel precies plannen vol nuttige en leuke dingen die allemaal op elkaar aansluiten. Zo zorg ik dat er nergens tijd verloren gaat, en ik heel precies door het leven heen stuur.

Op reis lukt dat niet. Ik snap niet direct hoe de bus of tram rijdt, ik vraag vaak om hulp in een winkel of bij het vinden van de weg. Ik kijk nauwkeurig om me heen en als ik soms een tijdje wachten moet, maak ik een praatje met zomaar iemand. Soms zit ik een uur lang op een trapje te kijken naar het leven. Een uur ben ik getuige van een straat in Amman, Stockholm of Londen. Voor de mensen daar niets bijzonders, voor mij is het een fascinerend schouwspel.

In mijn eigen stad zou ik dat niet snel doen. Als ik even op de trein wacht is er altijd iemand te bellen of werp ik snel een blik in de krant. Losse momentjes worden volgepropt met brokjes informatie of kleine regeldingen.

Pas als ik op reis ben, de gebaande paden verlaat en moet zoeken naar houvast, maak ik contact met mijn omgeving. Ik kijk scherper, glimlach naar mensen om me heen, heb de tijd voor een gesprek met een vreemde. Het is een trage gemoedstoestand waarin je alle indrukken om je heen absorbeert en durft te proeven van de rijkdom die het alledaagse leven biedt.

Bij thuiskomst lukt het me soms nog even om ook mijn eigen stad te zien met een blik vol verwondering. Dan voel ik me nog een dag een buitenstaander en lijkt de wereld één groot theaterstuk. Dat is een bijzonder en fris gevoel. Helaas verdwijnt het snel en val ik terug in efficiënte, gebaande paden.

Hoe zou het zijn als we ook in ons dagelijkse leven verwonderd kunnen blijven? Als we ons niet vast laten plakken aan de stroom nutteloze nieuwtjes en informatie waarmee we onze waarneming vervuilen, maar in plaats daarvan een frisse blik houden en de wereld blijven zien als een wonderlijk schouwspel waarin ieder zijn eigen rol met verve speelt?

Je kunt jezelf vragen stellen. Wie heeft deze koffie eigenlijk gemaakt? Hoe kan het dat de regen zo nat voelt? Zou de bakker echt om vier uur zijn opgestaan vanochtend?

Er zijn ook kunstenaars die je helpen om je waarneming fris te houden. Zo ging ik laatst op “Wijksafari” door Amsterdam Slotervaart. Daar at ik met een Marokkaanse familie op de bank, dronk ik cassis met een spacecake bakker en zat ik achterop een scooter bij zo’n jongen met een bontkraagje.

Ik was echt op reis geweest! Een rijke ervaring, zo dichtbij huis. Maar ook een raar idee. Hoe komt het dat ik een team theatermakers nodig heb om mijn eigen stad te leren kennen? Was dat nou kunst? Of was het een duwtje in de rug, een hint om verder te kijken dan je eigen werkelijkheid?

In elke winkel en café zitten mensen uit een andere wereld. Overal spelen zich scenes af die, als je het wilt zien, zo uit een film konden komen.

Ik was de Wijksafari dankbaar. Niet alleen voor een mooie middag, maar ook voor het besef dat je voor schoonheid, verwondering en rijkdom niet op reis hoeft. Het is overal om je heen. De kunst is het om je blik te openen, alle afleiding soms even af te zetten en de wereld in te kijken.