Kunst en de Wereld.

Mijn zoektocht

Geschreven Juni, 2013

Ik ben componist, schrijf muziek voor orkesten, koor en kamermuziek. Toch wacht ik doorgaans niet op opdrachten uit de conventionele wereld van de klassieke muziek, maar organiseer zelf concerten en projecten. Hierbij zocht ik de afgelopen tien jaar naar bijzondere plekken; ik maakte werk voor scheepswerven, natuurgebieden, fabrieken, in kerken en het nachtleven waarbij het publiek soms geblinddoekt, op bedjes neergelegd, gemasseerd of zelfs geknipt werd. Vaak werk ik samen met andere kunstenaars, altijd zijn er producenten en assistenten betrokken. Ik combineerde operazang met DJ’s, strijkkwartet met elektronica, kinderkoor met een hardrockband en verzorgde klassieke muziek om 5 uur in de ochtend voor uitgaanspubliek. Deze concerten hebben me veel geleerd over de relatie tussen kunst en omgeving, de verhouding tussen maker en publiek, over de patronen waarin zowel de kunstwereld als de rest van de maatschappij gevangen zit en over de kracht van verwarring als basis voor het openen van de zintuigen. Mijn streven is om met kunstprojecten positieve veranderingen in de wereld te stimuleren. Pas als je waarneming scherp en open is kan daadwerkelijk contact ontstaan en alleen door middel van contact kan een verandering optreden in het gedrag van mensen onderling.

De kunstwereld
De traditionele podia bieden tegenwoordig plek aan kunstvormen die specifiek hiervoor zijn ontwikkeld. Hedendaagse muziek, opera, dans en toneel bouwen voort op een specifieke traditie, elk met eigen kaders, een eigen publiek, gespecialiseerde recensenten en eigen mediakanalen.

Ik ken deze wereld, ik schreef voor orkesten in binnen- en buitenland, voor ballet en theater en componeerde talloze werken voor muziekensembles.

Het veld daarbuiten
Veel nieuwe kunstvormen hebben zich de laatste decennia kunnen ontwikkelen buiten de conventionele circuits. Lokatietheater, community-arts en artistieke educatieprojecten doorbreken bestaande hokjes, doelgroepen en specialisaties. In al hun verscheidenheid en vaak ook bescheidenheid scheppen deze onconventionele kunstvormen hun eigen setting en verbinden zich met uithoeken van de maatschappij.

Ik heb in een groot aantal projecten deze wereld buiten de kunstkaders ontdekt. Ook heb ik bijgedragen aan de uitwisseling van expertise hierover door de publicatie Kunst in de Wereld en een serie expertmeetings met dezelfde titel.

Idealisme
Muziek kan een enorme impact hebben. Juist bij mensen die in een moeilijke situatie zitten, door oorlog, conflict, armoede of uitsluiting kan muziek de identiteit, geestelijke weerbaarheid en emotionele rust voeden. Ik maakte projecten in vluchtelingenkampen, conflictgebieden, militaire zones en een zigeunerghetto. Zeer ver van het klassieke podium, heel dicht bij de essentie van muziek: het scheppen van verbintenis van hart tot hart.

Ontmoeting van twee werelden
Er zijn ook vormen waarin de wereld van ingekaderde, conventionele podiumkunst samenkomt met de activiteiten die zich daarbuiten afspelen. Amateurs staan dan tussen profs op het toneel, klassieke musici treden op in het nachtleven of ballerina’s gaan in duet met streetdance.

De uitdaging die ik mijzelf heb gesteld is om aan dit onderzoek een bijdrage te leveren. In mijn huidige werk bestudeer ik de artistieke successen, barrières, uitdagingen en mogelijkheden van grensoverschrijdende podiumkunst. Ik wil gevestigde instellingen meenemen de wereld in, en de wereld het conventionele podium op krijgen.

De uitdaging
Het samenwerken met gevestigde kunst organisaties, orkesten, ensembles en individuele klassieke musici is niet altijd makkelijk. Vaak zijn mensen enthousiast maar verhinderen heel praktische omstandigheden een overlap tussen kunst die streeft naar perfectie en kunst die streeft naar verbintenis. Daarnaast leiden verschillen in setting tot verschillen in aanpak. Als je een klassieke kunstvorm in een nieuwe situatie wilt presenteren, zul je merken dat bestaande organisatievormen daar niet voor zijn toegerust. Daarnaast zijn er misverstanden over het begrip kwaliteit. Vaak streven kunstenaars die in conventionele setting werken naar kwaliteit die wordt afgemeten aan ander werk in dezelfde setting. Kwaliteit is dan iets waarvan de normen bepaald zijn door specialisten in het genre. Hierdoor is het lastig om het over kwaliteit te hebben als genres elkaar overlappen of als de grenzen vervagen tussen kunstvormen.

Ik geloof dat klassieke kunstvormen een enorme impuls kunnen krijgen door een grotere verbintenis aan te gaan met het publiek en de maatschappij in het algemeen. Op veel plekken zie ik pogingen en aanzetten daartoe, maar ik zie ook veel misverstanden en veel verspilde moeite.

Het is nodig om een beter begrip te krijgen van wat kwaliteit is bij kunstbeleving. Gaat het puur over een perfecte uitvoering, of streven we naar een beleving die intens, diep en onvergetelijk is? Pas als het duidelijk is waar je naar streeft als maker, kan er goed worden samengewerkt tussen kunstenaars die verschillende motieven en expertise hebben.

Mijn onderzoek
Het liefst zou ik mij bezig houden met alle mogelijke kunstvormen. Het is verleidelijk, want een mens neemt nooit met slechts één zintuig waar. Juist de totaalervaring is hetgene dat ik wil aanspreken. Omdat het onmogelijk is alle genres te beheersen, richt ik me op klassieke muziek. Ik onderzoek de mogelijkheden van spannende samenwerkingsvormen tussen professionals die naar perfectie streven en niet-professionals die vooral zoeken naar …. Verbintenis? Avontuur? Vervulling? Met andere woorden: ik wil meer mensen actief laten participeren in de professionele klassieke muziekwereld en nieuwe kunstvormen ontwerpen die een maatschappelijke impact hebben en leiden tot een directere connectie tussen musici en publiek.

In woord en daad
Ik luister, schrijf, spreek en componeer. Elk aspect is belangrijk, want ik doe mijn onderzoek niet alleen. Omdat ik in mijn muziekprojecten streef naar de verbintenis tussen kunst en de wereld, streef ik ook naar samenwerking met andere componisten, kunstenaars, denkers en natuurlijk de deelnemers en publiek. Het doel: een effectieve samenwerking realiseren tussen de klassieke muziektraditie en de maatschappij van nu.