โชคของมือใหม่
ผมเริ่มเล่น Poker จากการที่มีคนเล่าให้ฟังว่าที่ต่างประเทศ Poker เป็นกีฬา ไม่ใช่การพนัน ถ้าเราไปดูการแข่งขันชิงแชมป์โลกของ Poker จะพบว่า ถ้า Poker เป็นการพนันจริง ทำไมแชมป์โลกถึงมีแต่หน้าเดิม ๆ
ผมเริ่มเล่นกับเพื่อน ๆ สมัยมหาวิทยาลัย เป็นครั้งคราวเวลาไปต่างจังหวัด ซึ่งบางคนก็เช่นเป็นอยู่แล้วเพราะเคยฮิตอยู่ในเกม Facebook ช่วงหนึ่งชื่อเกม Zynga Poker มีสิ่งหนึ่งที่เรามักจะพบเสมอคือ เมื่อมีคนเล่นไม่เป็นเข้ามาในวงและเราสอนให้เขา คนนั้นจะได้กำไรเสมอ นั่นสอนให้ผมรู้จักศัพท์คำหนึ่งที่สำคัญในวงการเกม เรียกว่า “Beginner’s luck”
Beginner’s Luck
Beginner’s Luck หรือ ”โชคของมือใหม่” คือคำที่ใช้เรียกปรากฏการณ์ที่มือใหม่ชนะคนที่เล่นเกมนั้น ๆ เป็นอยู่แล้ว อาจรวมไปถึงในเกมหรือการพนันที่เล่นคนเดียวก็ได้ ในที่นี้จะอธิบายเฉพาะเกมหรือกีฬาที่มีคู่แข่ง
คำอธิบายของ Beginner’s luck มีอยู่หลายทฤษฎี หรือจริง ๆ แล้วอาจเพราะทุกทฤษฎีรวม ๆ กัน
- เนื่องจากผู้เล่นมือใหม่ไม่มีความกดดันในการเล่นเท่ามือเก่า คนที่เข้ามาเล่นใหม่มักจะไม่ได้คาดหวังว่าตัวเองจะชนะ เมื่อไม่ได้คาดหวังจึงไม่กดดัน และโฟกัสเกี่ยวกับเกมนั้นมากขึ้น อย่างไรก็ตามทฤษฎีนี้ขัดกับหลักการ Pygmalion effect หรือ Rosenthal effect ว่าด้วยการที่นักเรียนที่มีความคาดหวังว่าตัวเองจะได้คะแนนสูง มักจะได้คะแนนสูงจริง ๆ
- ในเกมที่มีคู่แข่ง ผู้เล่นที่มีประสบการณ์มักจะคาดเดาการเคลื่อนไหวหรือ Move ที่ดีที่สุดของคู่แข่งตามสถานการณ์ต่าง ๆ แล้วเตรียมแผนที่ใช้ในการรับมือ ปัญหาก็คือว่า ผู้เล่นมือใหม่ไม่ได้มีประสบการณ์เพียงพอที่จะเลือกทางที่ดีที่สุด กลายเป็นว่าผู้เล่นที่มีประสบการณ์ไม่สามารถคาดเดาวิธีการเล่นของมือใหม่และไม่สามารถตีความการเคลื่อนไหวต่าง ๆ จากประสบการณ์ของตัวเองได้ ทำให้สูญเสียความได้เปรียบที่ตัวเองมี
- ผู้เล่นที่มีประสบการณ์มักจะเชื่อในโชคของมือใหม่ สาเหตุเพราะผู้เล่นที่มีประสบการณ์ก็เคยเป็นคนที่มีโชคของมือใหม่เอง ยกตัวอย่างเช่น ถ้ามีมือใหม่ 100 คนเล่นเกมกัน และมี 50 คนชนะ 50 คนที่ชนะนั้นมีแนวโน้มที่จะสนใจในเกมจนศึกษาและเล่นเกมนั้น ๆ จนกลายเป็นผู้เชี่ยวชาญ อีก 50 คนที่แพ้มีแนวโน้มที่จะเลิกสนใจเกม ๆ นั้น เมื่อผู้เชี่ยวชาญส่วนมากเคยมี ”โชคของมือใหม” เสียเอง ก็หลีกเลี่ยงไม่ได้ที่ความเชื่อนี้จะปรากฏในวงการนั้น ๆ
- ในเกมที่มีความซับซ้อนมากนั้น ทางเลือกในการเล่นมักจะมากตามไปด้วย ประสบการณ์ในเกมจะค่อย ๆ สอนให้ตัดทางเลือกแปลก ๆ หรือทางเลือกที่มักจะไม่ดี ออกไปจนกลายเป็นรูปแบบมาตรฐาน รูปแบบมาตรฐานนี้มักคล้ายกันทุกคน ผู้เล่นที่มีประสบการณ์จึงถูกจำกัดทางเลือกในการเล่นจากประสบการณ์ของตน ส่วนผู้เล่นมือใหม่ที่ไม่มีประสบการณ์ ไม่มีข้อจำกัดในการเลือก และอาจเลือกทางเลือกที่แปลกประหลาดซึ่งผู้เล่นที่มีประสบการณ์ไม่ได้เตรียมรับมือ
- ความเชื่อเรื่อง “โชคของมือใหม่” อาจเกิดจาก Confirmation Bias หรือความลำเอียงทางความคิดที่เกิดจากผลลัพธ์ที่เคยเกิดขึ้น กล่าวง่าย ๆ คือ ผู้เล่นที่โชคดีมักถูกจดจำง่ายกว่าคนที่โชคไม่ได้ ทั้ง ๆ ที่จำนวนคนที่โชคดีและโชคไม่ดีถ้านับจำนวนหรือวัดความน่าจะเป็นแล้วอาจมีจำนวนเท่ากัน แต่เมื่อผู้โชคดีเป็นที่จดจำและผู้ที่โชคไม่ดีถูกลืม จึงเป็นสาเหตุที่ทำให้ผู้คนเชื่อเรื่อง ”โชคของมือใหม่” ไปโดยอัตโนมัติ
