Açık Kaynaklı Yapay Zeka
Açık kaynak kavramının teknoloji ve yazılım dünyasındaki önemi ve misyonu tartışılmaz bir gerçek. Bugün belki de yazılım teknolojilerinin bu denli ilerlemesi ve daha da önemlisi demokratikleşmesini büyük ölçüde açık kaynak felsefesine borçlu olduğumuzu söyleyebiliriz. İşletim sistemleri, veritabanı sistemleri, programlama dilleri başta olmak üzere dijital teknolojilerin hemen hemen her alanında açık kaynak teknolojiler kullandığımız ürünlerin her noktasına katkı sağlamıştır.
Son birkaç yıldır gittikçe büyüyen ve 2023’te adeta patlama yapan üretken yapay zeka projelerinin bir çoğu OpenAI temelli ilerliyor. Bunun yanı sıra diğer büyük firmaların da tamamen ticari olarak kendi modelleri üzerine çalıştığı bir gerçek. Ancak açık kaynaklı modeller üzerinden ürün geliştiren ya da ürünlerini destekleyen kurumsal şirket ve yeni girişimlerin sayısı da azımsanmayacak kadar çok. Bir önceki yazımızda bahsettiğimiz Forrester’in raporuna göre 2024’te kurumların %85’inin yapay zeka çalışmalarında açık kaynak modelleri kullanması bekleniyor.
Açık kaynaklı modellerin daha şeffaf, esnek, özelleştirilebilir ve hepsinden de önemlisi maliyet olarak çok daha uygun olması ciddi anlamda tercih sebebi oluyor, gün geçtikçe de yapay zeka teknolojilerine katkısı ve diğer teknolojilerde olduğu gibi demokratikleşmesini sağlaması çok olası.
Bu durum tescilli modellerin sonu geliyor gibi bir beklenti doğurmamalı. Teknolojinin tüm alanlarında olduğu gibi yapay zeka alanında da açık kaynak ürünler tescilli ürünlerden beklentiyi daha çok artırır, bununla orantılı olarak da tescilli ürünlerin gelişmesi paralelinde açık kaynak teknolojilerinin de daha çok gelişmesine neden olur. Bu döngü en nihayetinde bu teknolojinin daha hızlı gelişmesini beraberinde getirir.
Peki açık kaynak yapay zeka modellerinin, arkasında Microsoft, Google, Amazon gibi teknoloji devleri olan tescilli modeller karşısında gerçekten şansı var mı? Bu sorunun cevabı hem evet, hem hayır.
Özellikle üretken yapay zeka modellerini ortaya çıkaran ve başarısını belirleyen en önemli kriterler şu şekilde;
- Çok büyük ve kaliteli bir veri
- Bu veri ile modeli eğitebilecek güçlü donanım altyapısı (Özellikle de GPU)
Bu 2 konuyu düşündüğümüzde açık kaynak olarak geliştirilen yapay zeka modellerinin bu alanda milyarlarca dolar harcayan ve ellerinde çok büyük veri setleri bulunan teknoloji devleri ile kapışabilmesi mümkün değil. Bu verilerin büyük çoğunluğu kamuya açık veriler olsa da o verileri hem saklayıp hem de modelleri eğitecek donanım altyapısını açık kaynak topluluğunun sağlayabilmesi gerçekçi değil. Ancak bu ürünlerin daha çok genele hitap ettiğini düşünürsek onlarla yarışabilecek ve daha iyi olunabilecek alan, daha spesifik bir konu üzerinde yapılacak çalışmalarda ortaya çıkıyor. Sektör, iş ailesi ya da başka bir dikeyde teknoloji devlerinin ürünlerinden çok daha başarılı sonuçlar verecek modellerin açık kaynak olarak üretilmesi çok daha olası. Ve açık kaynağın doğası gereği bu modellerin başka (kişi ya da kurumsal) geliştiriciler tarafından farklı alanlara adapte edilmesiyle binlerce model üretilebilir.
Güçlü Yapay Zeka (AGI -Artificial General Intelligence-)
Yapay zekanın bir sonraki evresi olarak adlandırılan AGI, kısaca insan zihni gibi çalışabilen bir yapay zeka hedefini temsil eden kavram. Hatta henüz yapay zeka AGI seviyesine geçmemiş olsa da bunun da ötesine yani insan zihninden daha gelişmiş bir şekilde kendi zekasını geliştirebilen teorik yapay zekaya da bir isim verildi; ASI (süper yapay zeka).
Bu konuya özellikle değinmemin sebebi bu konuda Meta CEO’su Mark Zuckerberg’in Meta’nın AGI geliştirmeleri için sadece donanım alt yapısına 10 Milyar $’ın üzerinde bir bütçe ayırdığını ve bu çalışmalarda açık kaynak felsefesine bağlı kalacaklarını duyurması. Meta’nın bu alanda yapacağı yatırımlarla özellikle açık kaynak geliştirilen AGI teknolojisi ile yapay zeka konusunda mevcut oyuncuların paradigmalarını yıkmak ve yapay zekanın evriminde baş rolü almak istemesi yatıyor diyebiliriz.
Tabii bunların hepsi şu an birer varsayım olsa da yukarıda bahsettiğimiz açık kaynağın teknoloji devleriyle mücadelesi konusunda IBM, Dell, NASA ve Meta gibi devlerin öncülüğünü yaptığı, açık kaynak dünyasının da paydaşı olduğu AI Alliance topluluğu yapay zekanın açık kaynak olması ve bu teknolojilerin demokratikleşmesi konusunda lobi faaliyetleri sürdürmek üzere kuruldu.
Özetle, geçtiğimiz 30 yılda Dünya’daki teknoloji ekosisteminin gelişiminde, yayılımında ve fırsat eşitliği oluşmasında açık kaynak felsefesinin çok ciddi bir rolü var. Yeni bir çağ başlıyor dediğimiz yapay zeka çağında da bu felsefenin yolumuza ışık olacağından şüphem yok. 2024 ve sonrasında yapay zeka teknolojilerinde daha fazla açık kaynak proje duymaya ve gelişmelerini takip etmeye hazır olun.
