İngiltere Gezileri: Bletchley Park
İkinci Dünya Savaşı savaş meydanlarında, denizlerde kazanıldı. Ama Hitler’in savaşı kaybetmesinin en büyük nedenlerinden birisi, müttefiklerin doğrudan savaş dışındaki yöntemlere büyük bir önem vermesiydi. Doğrudan silahlı savaşın alternatiflerinden birisi elektronik istihbarat. İngiltere’deki Bletchley Park da bu işin merkezlerinden birisi. Savaş süresince binlerce kişi bu merkezde çalışmış ve Almanların, Japonların şifreli mesajlarını çözmeye çalışmış. Bunda da büyük oranda başarılı olmuş. Almanların kendi aralarındaki haberleşme çoğu zaman saatler içinde çözülüp ilgili yerlere ulaştırılmış, bu da müttefiklere büyük bir avantaj sağlamış.
Aşağıdaki bina Bletchley Park’ın en güzel binası. Merkezin komutası buradan yürütülmüş:
Bina ve arazi zamanının en zengin insanlarından birisine aitmiş. Adamın zenginliği daha çok Amerikan borsasındaki işlemlerinden kaynaklanıyormuş. Borsa işlemleri başta Winston Churchill olmak üzere çok kişiyi batırmış ama onu zenginleştirmiş. Bir nedeni, borsadaki kazancını bu malikane benzeri yatırımlara dönüştürmesi olmuş. Kıssadan hisse: Borsa, bitcoin gibi spekülasyon yatırımlarında ara ara kazançları başka ortamlara aktarmak gerekli.
Komuta binasından birkaç güzel görüntü:
1939'da ilk başta merkezde çok az kişi çalışıyormuş ve hepsi bu binaya sığmış. Ama sonradan personel sayısı artınca bu bina kadar gösterişli olmayan barakalar yapılmış:
Merkezin en büyük başarılarından birisi Alman silahlı kuvvetlerinin haberleşmesini şifrelemede kullanılan Enigma makinesinin çalışmasını çözmek olmuş. Enigma’nın ilk modellerinden birisi aşağıda:
Enigma makinesi 2. Dünya Savaşı’ndan çok önce üretilmiş. Ama aradan geçen sürede sürekli geliştirilmiş. Bu yüzden, Almanların fiilen kullandığı bir Enigma makinesini ele geçirmek müttefikler açısından büyük önem taşımış. Sonunda, bir Almanların ünlü U-boat denizaltılarından birisi sağlam ele geçirilmiş ve içindeki Enigma makinesi Bletchley Park’a ulaştırılmış. U-boatlardan birisinin maketi aşağıda:
Enigma makinesinin şifresini çözen ekibin başında Alan Turing var.
Alan Turing ve ekibi dahiyane bir şekilde şifreyi çözmüş. Savaş sonrasında çalışmalarına genel olarak bilişim alanında devam eden Turing yapay zekayı ayırt etmeye yarayan Turing Testi’ni de düşünen kişi. Tüm bu katkılarına karşın, homoseksüel olduğu anlaşılınca (kendisi biraz da saflıkla açıkladığı için) o günün yasaları uyarınca cezalandırılmış ve kimyasal tedavi görmeye zorlanmış. Çok zaman geçmeden de kaza mı intihar mı olduğu belli olmayan bir şekilde zehirlenip ölmüş. Büyük bir beyine yazık edilmiş.
Merkezde yer alacak kişiler aynen Turing gibi seçkin ötesi kişiler. Savaş durumu var diye herkes alınmamış. Yüzüklerin Efendisi serisinin yazarı Tolkien bile reddedilenlerden birisi:
Almanların tek şifreleme yöntemi ve cihazı Enigma değil. Lorenz şifrelemesini de kullanmışlar ve merkezde bu şifre de çözülmüş. Lorenz şifrelemesi aşağıdaki gibi bir şey:
Almanlar işgal ettikleri yerlerle iletişim için gelişmiş bir telsiz iletişim ağı kurmuş. Merkezdekiler de aşağıda görülen bu ağı bütünüyle keşfedip iletişimi ele geçirmiş:
O devirde henüz transistör icat edilmediği için hem telsiz yayınlarının güçlendirilmesi (amplification) işinde hem de iletişimi çözen bilgisayarlarda lamba dediğimiz devreler kullanılmış:
İngiltere müzelerinin hemen hepsinde gördüğümüz şekilde, ziyaretçiler için etkileşimli bölümler de var:
Merkezi gezmek için yarım gün ayırmak gerekli gibi. Arada dinlenip enerji toplamak için de güzel kantinlerini ve ortadaki küçük gölü, yeşil alanları kullanabilirsiniz.