DePIN ve Nym: Gizlilik için Merkeziyetsiz Bir Fiziksel Altyapı Ağı
Merkeziyetsizlik geleceğin gizli internetini nasıl mümkün kılıyor?
DePIN, son zamanlarda Web3'te ilgi görmeye başlayan yeni bir konsepttir. Bu blog yazısı, konsepti ve neden sektör genelinde yankı uyandırdığının bazı nedenlerini açıklayacaktır. Göreceğimiz gibi, DePIN modeli özellikle gizlilik sağlama konusunda etkilidir!
DePIN, “Merkeziyetsiz Fiziksel Altyapı Ağları” anlamına gelmektedir. Bu, bir hizmet sağlayıcılar topluluğu tarafından işletilen gerçek bir dünya altyapısını tanımlar. Model, merkeziyetsizliği mümkün kılmak için blok zinciri teknolojisini kullanarak kendisini geleneksel Web2.0 platformlarından farklılaştırmaktadır.
Nym mixnet, çevrimiçi faaliyetlerinizin trafiğini güvenli ve gizli bir şekilde yönlendiren bir DePIN’dir. Mixnet, bir dapp, cüzdan, blockchain veya uygulamadan (NymVPN dahil) gelen herhangi bir çevrimiçi trafik için bir katman gizlilik ağı olarak işlev görür. Nym DePIN, dünya çapında büyüyen, merkeziyetsiz bir operatör topluluğu tarafından yönetilmektedir. DePIN modeli özellikle gizlilik altyapısı için uygundur çünkü bağlantısızlık gibi gizlilik özelliklerini mümkün kılar.
DePIN modelinin çevrimiçi gizliliği nasıl artırabileceğine geçmeden önce, DePIN’in ne olduğunu ve geleneksel Web2.0 platformlarından temelde nasıl farklı olduğunu gözden geçirelim.
Merkeziyetsiz Fiziksel Altyapı Ağları (DePIN’ler) nedir?
DePIN, iki temel unsura dayalı bir hizmet sağlama altyapısıdır: bağımsız operatörlerden oluşan merkeziyetsiz bir ağ (P2P veya eşler arası ağ) ve blok zinciri teknolojisi. Bu unsurları birbirine bağlayan şey ise, kaliteli hizmeti teşvik eden ve ödüllendiren bir token ekonomi protokolüdür (kripto para tokenomisi).
DePIN konsepti son zamanlarda popülerlik kazanmaya başladı, ancak DePIN projeleri aslında blok zinciri teknolojisinin ilk günlerinden beri mevcuttu ve birçoğu altcoinlerin 2014 yılındaki en parlak dönemlerinde ortaya çıktı. İlk DePIN projeleri arasında dağıtık depolama için Swarm ve Filecoin, wifi bağlantısı için Helium, dağıtık enerji üretimi için olarcoin ve Prosume gibi projeler yer alıyordu. Daha yakın zamanda ise, makine öğrenimi hesaplaması için BitTensor, Akash, Theta ve Gensyn gibi projeler de DePIN konseptini benimseyenler arasındadır. Ve bunlar sadece birkaç örnek!
DePIN sistemlerinin nasıl çalıştığını ve neden şimdi ilgi gördüğünü daha kolay anlamak için, benzer ve iyi bilinen Web2.0 platformlarının nasıl işlediğini düşünelim.
Web2.0'ın (merkezileştirilmiş) fiziksel altyapı ağları
Bağımsız tedarikçileri bir araya getirerek hizmet sunma fikri, sadece Web3'e özgü değildir; aynı zamanda Web2.0 iş modelinin temelinde yer alır. Örneğin, Airbnb gibi ev sahiplerinin evlerini kiraladığı veya Uber gibi sürücülerin kendi araçlarını kullanarak taksi hizmeti sağladığı platformlar bu modele örnektir. Ayrıca, AWS gibi hizmetler de bu iş modeline dahildir. Bu tür platformlar, kullanılabilir fiziksel kaynaklar ve hizmetlerin bir araya getirildiği dağıtılmış ağı sunarlar; örneğin, boş bir oda veya kullanılmayan bir araba gibi. Bu dağıtılmış ağlar aynı zamanda bulut hizmetleri gibi dağıtılmış bilgisayar kaynaklarını ve veri merkezlerini de içerebilir.
Bu platformların başarısı, elbette geleneksel otel zincirleri veya taksi şirketleri gibi daha eski işletmelerin pazar payını azaltmak anlamına gelmiştir. Ancak gördüğümüz gibi, bu platformlar sonunda geleneksel ve merkezi modellere geri dönme eğilimindedirler. DePIN projelerinin amacı ise başlangıçtan itibaren tam bir merkeziyetsizlik sağlamak olmuştur, bu da değer, yönetişim ve mülkiyet seviyelerini içerir. Bu hedefe blok zinciri ve token ekonomisi aracılığıyla ulaşmayı amaçlarlar.
Blok zinciri teknolojisinin bir sonraki merkeziyetsizlik çağını başlatacağı fikri, 2008 yılında Bitcoin’in icat edilmesinden kısa bir süre sonra ortaya çıktı. Web2.0 platformlarının modeli, herkesi kendi yaratıcıları, satıcıları ve sağlayıcıları haline getirerek güçlendirme vaadi vermişti. Ancak gerçek kazananların platformların kendileri olduğu ortaya çıktı: tüm bu çevrimiçi faaliyetlerin değeri, bugün bildiğimiz Büyük Teknoloji platformlarında (Google, Facebook, Amazon, Uber, Airbnb gibi) merkezileştirildi.
Merkezi altyapılar sorunu
Web2.0 platformları, daha geniş ve daha önce aktif olmayan bir insan ağının güçlenmesine kesinlikle katkıda bulundu; artık bu insanlar, sunacak ve paylaşacak şeylere sahiplerdi. Ancak, ekonomik merkezileşme sonucunda bu platformların gerçek devrimci potansiyellerini zayıflattı. Bu olgu, “paylaşım ekonomisinin başarısızlığı” olarak adlandırıldı.
Uber gibi bir platform, fiziksel bir kaynağa (bir araba) sahip olan herkesin bir hizmet (bir yolculuk) sağlamasına izin verirken, platformun hizmetten merkezi olarak para kazanma yöntemi yeni olmaktan çok uzaktır. Bireysel sağlayıcılar hizmetleri için ödeme alırlar, ancak bunlar nihayetinde merkezi platformun kendi karlarını ve ücretlerini üstlenme seçimine dayanır. Görünüşe göre platform modeli, riski hizmet sağlayıcılara dağıtırken kârı merkezileştirmenin bir yolu olduğunu giderek daha fazla kanıtlıyor. Tekelleşme kaçınılmaz bir sonuçtur.
Merkeziyetsiz teknolojiler, bu merkezi ekonomik modeli geliştirerek, çalışmaları bir hizmet sistemini mümkün kılanlara daha fazlasını verebilir mi?
DePIN dönme çarkı
2.0 platformları ile yeni 3.0 DePIN dalgası arasındaki temel fark, token ekonomik modellerinin yaratılan değerin gerçekten adil bir şekilde dağıtılmasını sağlamasıdır. Ayrıca, çözümlerin özünde gerçek merkeziyetsiz mülkiyeti kodlamaktadırlar.
DePIN’lerin çark etkisi bunu başarmayı amaçlar. Dağıtılmış varlıkları ve çabaları bir araya getirmenin gücü, zaten AirBnB veya AWS gibi platformlarda açıkça görülmektedir. Bu tür platformlar, normal insanların kullanmadıkları kaynaklarından kazanç sağlamasına ve işletmelerin ölçek ekonomisinden ve kapsamından faydalanmasına olanak tanır. Ancak iyi bir token ekonomik tasarımı ile, katılımcıların merkeziyetsiz bir topluluğu ortak bir girişimde eşit ortaklar haline gelmek için büyüyebilir. Katkıda bulundukça, daha fazla fayda sağlayabilirler. Uber gibi bir şeyde, sadece sürüş yaptığınız dakikalardan değil, Uber’ın toplam kârından da faydalanırsınız. Toplum katkısı, DePIN’in çarkını döndüren şeydir ve “topluluğa çıkış”ın potansiyeline yol açar, burada tam mülkiyet ekosisteme dağıtılır.
DePIN’in itici gücü sadece teknik bir özellik ya da mimari değildir. Öncelikle, toplumsal olarak benimsenen bir vizyon ve protokoldür. DePIN’ler ancak bir topluluk, bu vizyonun değerini kabul eder ve onu kendi vizyonu olarak benimser, ona yatırım yapar ve daha fazla heyecan yaratmaya yardımcı olursa başarılı olur. Daha fazla yatırım ve sermaye, ancak bu ortak çabanın sonucunda gelebilir.
Protokol ve token ekonomisi daha sonra başlatılabilir ve güçlü bir operatör topluluğu oluşturmak için altyapı operatörlerini ve hizmet sağlayıcılarını çekebilir. DePIN tamamen faaliyete geçtikten sonra, son kullanıcıların sağlanan faydaları ve hizmetlerden tam olarak yararlanmasını sağlamak için uygulamalar, dApps ve diğer hizmetlerden oluşan bir ekosistem oluşturulabilir. Bu, değeri ağa geri kazandırır. Kısacası, DePIN çarkı topluluk tarafından desteklenir, bir protokol aracılığıyla koordine edilir ve sağlam bir token ekonomik tasarımı ile ödüllendirilir.
Bu, her şeyin merkeziyetsizleştirilmesi ve DePIN olarak çalıştırılması gerektiği anlamına mı geliyor? Bu konuda farklı görüşler var, ancak kesin olan bir şey var: merkeziyetsizleştirme, gerçek çevrimiçi gizliliği sağlamak için önemli bir işlev görüyor. Bu da DePIN’i gizlilik altyapısı için harika bir model haline getirerek tüm internet için yeni bir gizlilik ve güvenlik çağını mümkün kılıyor. Nym mixnet burada devreye girerek dapp’ler ve uygulamalar için bir olgunluk aşamasına ulaştı ve NymVPN, gizlilik DePIN’i üzerinde çalışan ilk ticari uygulama oldu.
DePIN’leri gizlilik için optimize etme
Dijital gizlilik ve güvenlik, herkes için gerçek dünya sorunlarıdır. Hayatlarımız giderek dijitalleştikçe, insanları, işletmeleri ve kurumları izlemeye, siber saldırılara ve güvenlik ihlallerine karşı açık hale getiriyor.
Görünüşe göre, merkeziyetsizlik ve dolayısıyla DePIN modeli, birçok risk için mükemmel bir çözüm sunmaktadır. İşte nedeni: Günümüzün en büyük gizlilik sorunlarından biri, internet trafiğinin izlenebilirliğidir. Cihazınızdan ayrıldığında, internet üzerinde ziyaret ettiğiniz bir web sitesinden, sohbet ettiğiniz bir kişiden veya kullandığınız bir hizmetten izlenebilir hale gelirsiniz. Bu, istenmeyen gözlemcilerin çevrimiçi faaliyetlerinizi kimliğinizle ilişkilendirmesine olanak tanır: gezinme, sohbet etme, alışveriş yapma vb. Bu durum, potansiyel olarak kendiniz, geliriniz, ilişkileriniz ve hatta ruh haliniz hakkında son derece hassas birçok bilgiyi ortaya çıkarabilir. Cihazınıza giren ve çıkan trafiğin içeriği şifrelenmiş olsa bile, trafik deseni izlenebilirliği ve gönderici ile alıcı arasındaki bağlantı, içeriğin kendisi kadar önemli olabilir.
Merkeziyetsizleştirme, bağlantısızlığı sağlamanın anahtarıdır. Nym mixnet DePIN’i kullanırken, internet trafiğinizin cihazınızdan merkezi bir sunucuya ve servis sağlayıcıya gitmesi yerine, dünyanın her yerindeki nodelar arasında dolaştığını hayal edin. Bu nodelar, trafiğinizi diğer insanların trafiğiyle karıştırarak izlenmesini imkansız hale getirir. Trafiğinizin internet üzerinde izlediği rotaları merkeziyetsizleştirerek ve verilerinizi karıştırarak çevrimiçi alışkanlıklarınızı takip edilemez hale getirebilirsiniz. Bu da merkeziyetsizliğin herkes için gerçek gizlilik ve güvenlik sağlamada özellikle etkili olduğu anlamına gelir. Denkleme token ekonomisini eklediğinizde, kaliteyi ve ölçeği teşvik ederken aynı zamanda ağ genelinde ekonomik sürdürülebilirliği sağlayan bir DePIN elde edersiniz.
Gerçek çevrimiçi gizlilik, kolektif bir çözüm gerektirir. Etkili bir şekilde gizlenmek için, yönlendirme ve karıştırma hizmetleri sağlayan geniş bir bağımsız hizmet sağlayıcı ağına ihtiyaç vardır. Artan sayıda uygulama, dapp, cüzdan ve hizmet, trafik yönlendirmesi için Nym gizlilik DePIN’ini kullanmaya başladıkça, operatörlere daha fazla değer katacak, ağın ölçeklenmesini sağlayacak ve herkes için güvenlik ve gizliliği artıracaktır. Nym DePIN’in token ekonomik tasarımı bu nedenle erdemli bir dönüşümdür.
Nym gizlilik DePIN’i nasıl çalışır?
Nym privacy DePIN, internet trafiği gözetimine karşı kolektif bir çözümdür ve yaygın bir sorunu ele alır. Bu, Nym mixnet’in kendisi tarafından sağlanan yönlendirme ve karıştırma hizmetleri ile birlikte çalışan, Nym mixnet akıllı sözleşmelerini çalıştıran bir L1 blok zincirinin (Nyx) benzersiz bir kombinasyonudur. Bu çözüm, kullanıcı trafiğini korumak için herhangi bir uygulama veya dapp’den gelen yönlendirme ve karıştırma hizmetleri sağlar.
Nym mixnet üzerinde çalışan uygulamalar (yakında piyasaya sürülecek olan NymVPN dahil), son kullanıcılara güçlü gizlilik korumaları sağlayabilir. Trafik bir kullanıcının cihazından çıktığında, Sphinx şifrelemesine sarılır. Daha sonra dünyanın farklı yerlerindeki beş node üzerinden paket paket karıştırılır. Her paket farklı bir rota izler ve her node yalnızca onu bir sonraki aşamada nereye göndereceğini bilir. Veri paketi nihayetinde hedefine ulaştığında, ilk göndericisiyle bağlantısı kurulamaz. Böylece mixnet, kullanıcının IP adresi, meta verileri ve diğer ayırt edilebilir modeller için güçlü korumalar sağlar.
Nym mixnet, kullanıcı trafiğinin bağlantısız ve güvenli olmasını sağlar. Kullanıcı verilerini ilgisiz nodelar veya sunuculardan oluşan merkeziyetsiz bir ağ üzerinden dağıtarak, harici gözetim, meta veri sızıntıları ve bilgisayar korsanlığı olasılıkları büyük ölçüde azaltılır. Bu, merkezi sunucuların tek saldırı veya arıza noktalarıyla birlikte denklemden çıkarılmasıyla gerçekleştirilir.
Nym’ın dönme çarkı
Nym mixnet dönme çarkının token ekonomik tasarımı etik bir döngü olarak tasarlanmıştır: Operatörler, ağa giriş yapabilmek için NYM tokenlerini ‘bond ederler’. Bu, başlangıç bir itibar puanı olarak hizmet eder. NYM tokenleri elinde bulunduran herkes, iyi bir iş yapan bir nodea ek tokenler bahşedebilir ve karşılığında bir nodeun operatör ödüllerinin bir kısmını alabilir.
İyi performans sergileyen nodelar, daha fazla ödül kazanma eğilimindedir. Bu durum, insanların iyi performans gösteren nodelarda pay sahibi olmaları için ekonomik bir teşvik sağlar. Uygulamalar DePIN gizliliği üzerinde çalışmaya başladıkça, kullanıcı ücretlerinin bir kısmı operatörlere ve delegatörlere gider. Kullanıcılar ağı ne kadar çok kullanırsa, hizmet sağlayıcılarına ve ekosisteme o kadar fazla değer geri döner. Bu paydaş konumu, daha iyi karıştırma ve yönlendirme performansını teşvik ederken, örneğin daha yüksek ağ hızlarıyla kullanıcı ilgisini de artırır.
Nym token ekonomisi hakkında daha fazla bilgiyi burada bulabilirsiniz.
Nym mixnet’in kullanım alanları ve temel teknik özellikleri
İşte Nym gizlilik DePIN’inin bazı temel özellikleri:
1. Merkeziyetsizlik: Nym mixnet, merkezi bir otoriteye dayanmayan bir node ağından yararlanır. Bu tasarım tercihi, savunmasız merkezi noktaları ortadan kaldırır ve ağ esnekliğini teşvik ederek güvenliği artırır.
2. Bağlantısızlık: Nym mixnet, IP adreslerini ve meta verilerini korur, böylece varsayılan çok atlamalı yönlendirme ve blok zinciri aracılığıyla gönderici ile alıcı arasında bağlantı kurulamazlık sağlar.
3. Trafik analizine karşı direnç: Mixnet tasarımı, iletişim kalıplarını gözlemleyerek bilgi çıkarmak için kullanılan trafik analizine aktif olarak karşı koyar. Gelişmiş teknikler kullanarak, Nym mixnet saldırganların ağ trafiğini analiz etmesini zorlaştırır ve kullanıcıları belirli işlemlere bağlama girişimlerini engeller.
4. Yeni onion şifrelemesi: Nym mixnet, Sphinx paket formatını ve anonim kimlik bilgilerini içeren çok katmanlı bir güvenlik yaklaşımını benimser. Bu strateji, gizlilik altyapısının genel güvenliğini ve esnekliğini güçlendirir ve potansiyel tehditlere karşı sağlam bir koruma sağlar.
5. Sansüre karşı direnç: Nym DePIN, kullanıcılara bilgiye erişim ve özgürce iletişim kurma imkanı sunarak sansüre karşı dirence yardımcı olabilir. Merkeziyetsiz mimarisi, sansür girişimlerine karşı direnç sağlayarak kısıtlayıcı ortamlarda bulunanlar için bir can simidi sağlar. Ancak sansür sürekli bir kedi-fare oyunudur ve Nym’deki bu konu devam eden bir Ar-Ge alanıdır.
Nym DePIN, genel amaçlı bir gizlilik platformudur, bu nedenle kullanım alanları oldukça geniştir. Bununla birlikte, mixnet’lerin özellikle mesaj tabanlı trafiği ve her türlü iletişimi (mesajlaşma, e-posta vb.) korumak için etkili olduğunu belirtmek gerekir. Ayrıca transit halindeki kripto işlemlerini ve eşler arası blok zinciri ve rollup yayınlarını korumak için de çok etkilidirler. Bu, MEV saldırıları gibi tehditlerin önlenmesine ve merkezi sıralayıcıların sansür risklerinden kaçınılmasına yardımcı olur.
DePIN: Topluluğa Geçiş?
“Topluluğa Geçiş” kavramı, son birkaç yılda Büyük Teknoloji tekellerine karşı ortaya çıkmıştır. Amacı, teknoloji start-up’ları için alternatif bir gelecek sunmaktır: satın alma yoluyla bir çıkış aramak yerine, mülkiyetin ve değerin merkeziyetsizleştirilmesi “topluluğa geçiş” sağlar. DePIN’de gördüğümüz gibi güçlü bir merkeziyetsizlik, kurucular ve kurucu şirket artık ortalıkta olmasa bile bir hizmetin sürdürülebileceği ve değerin dağıtılabileceği anlamına gelir. Bir hizmet için toplumsal bir ihtiyaç olduğu sürece, bunu karşılayabilecek ve çalışmaları için ücretlendirilecek bir hizmet sağlayıcı ağı olacaktır.
Çok az proje tamamen merkeziyetsiz bir şekilde başlar. Bitcoin, bu durumun başlıca istisnasıdır; bu proje, protokol tasarımı ve mucidi “Satoshi Nakamoto”nun ortadan kaybolması sayesinde başlangıçtan itibaren merkeziyetsiz olarak doğmuştur. Ancak çoğu Web3 projesi için, merkeziyetsizleştirme stratejisine sahip bir kurucu(lar) olacaktır. Bu nedenle merkeziyetsizlik genellikle hem teknik, hem de ekonomik, yasal ve sosyal çabaları içeren adım adım bir yolculuktur. Bu yolculuk boyunca, birkaç Web3 projesi, çekirdek protokolü yönetmek için kar amacı gütmeyen bir vakfa ve karlı uygulamalar ve hizmetler peşinde koşan kar amaçlı bir kuruluşa bölünme modelini benimsemiştir (Ethereum Vakfı ve Consensys önemli bir endüstri örneğidir). Ancak Web3'ün yerel organizasyon biçimi DAO’dur (Merkezi Olmayan Otonom Organizasyonlar) ve MakerDAO, Aragon, Uniswap, Aave ve Gitcoin bunun başlıca örnekleridir.
Şu anda, Nym gizlilik DePIN’i teknik olarak merkeziyetsizdir ve güçlü bir gizlilik sağlar. Token ekonomisi ve yönetişimi, Nyx blok zinciri ödüllerinin yakın zamanda devreye alınmasıyla kısmen merkeziyetsizleştirilmiştir. Bir sonraki adımlar, zincirin izinsiz hale gelmesini sağlamak ve genel olarak ağın ve topluluğun sistemi hakkındaki bilgi ve anlayışlarını güçlendirmektir. Nym DePIN, güçlü bir merkeziyetsiz yaklaşıma doğru ilerlerken, bu durum NymVPN ve diğer gizlilik odaklı uygulamaların gizlilik özelliklerini ve değer önerisini desteklemektedir.
Tüm insanlık için gizliliği sağlama misyonuna katılın.
Nym topluluğuna katılın
Discord // Telegram // Element // Twitter
Gizlilik birlikteliği sever
English // 中文 // Русский // Türkçe // Tiếng Việt // 日本 // Française // Español // Português // 한국인
