MUSTAFA KEMAL’İN SIRA DIŞI HEDİYESİ: NOBEL ÖDÜLLÜ ŞAİRE 41 KİTAP
Şair ve yazar Rabindranath Tagore, “Gitanjali” adlı eseriyle 20. yüzyılın henüz başlarında Avrupalı olmayan edebiyat ödülü sahibi İLK kişi olmuştu.
Aynı zamanda bu, Hindistan’ın da tarihindeki ilk Nobel ödülüydü…
Atatürk’ün, 1913 yılında Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanmaya hak kazanan ünlü şair Rabindranath Tagore’ye, 1922 yılında 41 kitap hediye ettiği tarihsel bilgiler arasında yer alır.
Yine elimizdeki bilgilere göre bu kitapların Hindistan’da, Tagore’nin kurmuş olduğu bir kütüphanede bulunduğu bilgisine sahibiz.
Öyleyse bize de bu konuyu araştırmak düştü…
***
Araştırdım ve buldum…
Atatürk’ün Tagore’ye hediye ettiği 41 kitabın 38’inin olası bir listesini elde etme şansını yakaladım.
Hindistan’ın Bolpur şehrinde, Tagore’nin, Visva-Bharati Kütüphanesi adlı bir kütüphane kurduğunu öğrendim. Bu kütüphanenin yetkilileri ile yaptığım yazışmalar sonucu ilgili kitapların kütüphanede yer aldığını, 3’ünün zaman içinde kaybolduğunu, fakat 38'inin hali hazırda raflarda olduğu bilgisine ulaştım.
Ve enteresandır, kitapların tümünün Fransızca olduğunu fark etmek çok zamanımı almadı.
Atatürk genelde kitapları orijinal dilinde, çoğunlukla da Fransızca okurdu. Kütüphanesinde binlerce Fransızca eser bulunuyordu.
Yeter ki Atatürk’ün eylemlerinin peşinden koşalım. Mutlaka bir gizem yakalarız…
***
Kitapların bir listesini ve görsellerini tarafıma ulaştırdıkları için kütüphane yetkililerine teşekkür etmem gerekir (Bu listenin aynısının 21 Mart 2021 tarihinde, kütüphaneden Ankara’da yer alan Hindistan Büyükelçiliği’ne de gönderildiği bilgisini aldım).
***
Bu 38 kitabın tümünün dili Fransızca olup konu dağılımı genel olarak edebiyat, tarih, konferans bildirileri, sanat ve dil bilimden oluşuyor. Orijinal Fransızca başlıkların Türkçe karşılıklarını da hemen kitap isimlerinin yanında ilginize sunuyorum.
İŞTE BU KİTAPLARIN LİSTESİ
1-Choix de Lectures / Okumalardan Seçmeler — A. Mironneaux
2-Classiques Francais / Fransız Klasikleri — Morceaux Choisis
3-Grands Ecrivains Francais / Büyük Fransız Yazarlar — Morceaux Choisis
4-Classiques Francais (2) / Fransız Klasikleri — Morceaux Choisis
5-Notre Litterature / Edebiyatımız — Marcel Braunschwig
6-Tedzkiret En Nisian — Akhbar Molouk Es-Soudan
7-Historie Particuleire Du Non-Tchao: Traduction D’une Historie de l’ancien Yun-Nan / Nan-Tchao’nun Kişisel Tarihi: Antik Yun-Nan Tarihi Çevirisi — Non Tchao Ye-Che
8-Droit Musulman: Recueil de Lois Concernant Les Musulmans Schites / İslam Hukuku: Şii Müslümanlara İlişkin Kanunlar Derlemesi — A. Querry
9-Historie Geographique des Seize Royaumes / On Altı Krallığın Coğrafi Tarihi — Chih Louh Kouoh Yuh Tchi
10-Tarikh-Es-Soudan / Sudan Tarihi — Abd Al-Ramn Ibn Sad
11-Les Francais dans l’Inde / Hindistan’da Fransızlar — Anandaranga Pillai
12-Kim Van Kieu — Tan Truyen
13-Kim Van Kieu (2) — Tan Truyen
14-Droit Musulman: Recueil de Lois Concernant Les Musulmans Schites (2) / İslam Hukuku: Şii Müslümanlara İlişkin Kanunlar Derlemesi (2) — A. Querry
15-Resume de l’Historie de l’Egypte / Mısır Tarihi Özeti — E. Amelineau
16-Le Culte Des Morts dans le Celeste Empire et l’Annam / Göksel Annam İmparatorluğu’nda Ölü Kültü — Albert Marie Aristide Bouinais
17-Roman Coreen / Kore Romanı — Hong Tjyong Au
18-Conferences Au Musee Guimet Vol: 12 / Guimet Müzesi Konferansları Sayı: 12 — Ernest Leroux
19-Conferences Au Musee Guimet Vol: 17 / Guimet Müzesi Konferansları Sayı: 17 — Ernest Leroux
20-Conferences Au Musee Guimet Vol: 18 / Guimet Müzesi Konferansları Sayı: 18 — Ernest Leroux
21-Conferences Au Musee Guimet Vol: 19 / Guimet Müzesi Konferansları Sayı: 19 — Ernest Leroux
22-Conferences Au Musee Guimet Vol: 20 / Guimet Müzesi Konferansları Sayı: 20 — Ernest Leroux
23-Religions de la Gaule: Avant le Christianism / Hıristiyanlık Öncesi Kelt Tarihi — Ch. Renel
24-Conferences Au Musee Guimet Vol: 26 / Guimet Müzesi Konferansları Sayı: 26 — Ernest Leroux
25-Exposition Temporaire an Musee Guimet / Guimet Müzesi Geçici Sergileri — Maurice Dupont
26-Conferences Au Musee Guimet Vol: 30 / Guimet Müzesi Konferansları Sayı: 30 — Ernest Leroux
27-Les Phases Sucsessive de l’Historie des Religions / Dinler Tarihinin Ardışık Evreleri — Jean Reville
28-Conferences Au Musee Guimet Vol: 34 / Guimet Müzesi Konferansları Sayı: 34 — Ernest Leroux
29-Conferences Au Musee Guimet Vol: 35 / Guimet Müzesi Konferansları Sayı: 35 — Ernest Leroux
30-Conferences Au Musee Guimet Vol: 36 / Guimet Müzesi Konferansları Sayı: 36 — Ernest Leroux
31-Cambodge: Fetes Civiles et Religieuses / Kamboçya: Resmi ve Dini Bayramlar — Adhemard Leclere
32-Manuel de la Langue Chinoise / Çin Dili El Kitabı — Camille Imbault Huart
33-Grammaire de la Langue Chinoise Oral et Ecrite / Sözlü ve Yazılı Çin Dili Grameri — Paul Perny
34-Le Tcheou Li: Ou, Rites des Tcheou / Tcheou Li veya Tcheou Ayinleri — Stanislas Julien & Jean-Baptiste Biot
35-De l’Instruction Publique en Chine / Çin’de Halk Eğitimi — Edouard Biot
36-L’Historie Du Luth: Drame Chinois de Kao-Tong-Kia Represente a Peking / Luth Tarihi: Pekin’de Gerçekleştirilen Kao-Tong-Kia Draması — Ming Gao
37-Essai de Phonetique Comparee Du Malais et des Dialects Mlagaches / Malay ve Malgaşça Lehçelerinin Fonetik Karşılaştırma Denemesi — G. Ferrand
38-Miroir des Fleurs Quide Pralique du Jardinier Fimateur / Çiçeklerin Aynası: Yaratıcı Bahçıvanlar İçin Pratik Rehber — Ch’en Fu-Yao
Bu kitapların gerçekten Atatürk’ün Tagore’ye armağan ettiği kitaplar olup olmadığının tespiti nasıl mümkün olabilir bilemiyorum. Kütüphanenin belirttiği kitaplar bunlardır.
2019 yılında Hindistan Büyükelçisi Sanjay Bhattacharyya yaptığı açıklamada Tagore ve Atatürk’ün bir dönem mektuplaştığını ve bu 41 kitabın (eğer bu kitaplarsa) armağan olarak Tagore’ye gönderildiğini açıklamıştı.
ATATÜRK KÜLTÜRLER ARASI KÖPRÜ KURUYOR
Atatürk, Fransızca eserlerden oluşan bu anlamlı hediyeyle, Tagore’ye bir jest yapmakla kalmamış, aynı zamanda farklı kültürler arasında köprü kurmayı ve engin bilgisini paylaşmayı amaçlamıştı.
Atatürk’ün, dünyada başka hiçbir liderin yapmayı aklına bile getirmediği bu yüce gönüllü hareketi, onun bilim insanına ve sanatçıya ne denli değer verdiğinin bir göstergesi olmuyor mu?
Çankaya Köşkü’ne gelen konuklar Atatürk’ün çalışma odasında yer alan çok şık bir koltuğun kime ait olduğunu sorduklarında onlara “Bu koltuk bilim insanlarına aittir!” dememiş miydi?
Atatürk, değerlere değer vererek ve değerlere değer katarak kurduğu cumhuriyeti eşsiz bir hazineye dönüştürmemiş miydi mi zaten?
