Η ευτυχής συγκυρία μάς εκθέτει

Stefanos
4 min readMay 19, 2022

--

Στην εξωτερική πολιτική η ουσία μετράει περισσότερο από τις εντυπώσεις. Θετική συμβολικά η ομιλία Μητσοτάκη στο Κογκρέσο, ιδίως αν την εκλάβουμε ως αποτέλεσμα αναβάθμισης των σχέσεων Ελλάδας-ΗΠΑ, αλλά σίγουρα από μόνη της δεν θα επηρεάσει καταστάσεις. Αμφιβάλλω εάν υπάρχει κανείς που πιστεύει ότι θα αλλάξουν εξωτερική πολιτική οι ΗΠΑ, επειδή εκφώνησε έναν ωραίο λόγο στο Κογκρέσο ο πρωθυπουργός μας.

Επ’ αφορμή αυτού, όμως, αξίζει να συνειδητοποιήσουμε κάτι θετικό, που αναδεικνύει ωστόσο και την ανεπάρκεια της χώρας μας. Η Ελλάδα βρίσκεται στην καλύτερη γεωπολιτικά θέση των τελευταίων δεκαετιών σε σχέση με την Τουρκία!

Όλοι οι σημαντικοί παίκτες της ανατολικής Μεσογείου είναι μαζί μας. Το Ισραήλ, κορυφαίος παίκτης της περιοχής, αποτελεί πλέον στρατηγικό σύμμαχο Ελλάδας-Κύπρου. Η Αίγυπτος του Σίσι αποτελεί σύμμαχο της Ελλάδας (ολίγον φοβικό βέβαια για σύγκρουση με την Τουρκία, όπως φάνηκε από την μεταξύ μας ΑΟΖ όπου εξαιρέθηκε το Καστελόριζο). Οι ΗΠΑ αναβαθμίζουν τις βάσεις τους στην Ελλάδα, ενώ η Ελλάδα υπέγραψε και αμυντική συμμαχία με Γαλλία, που αμφιβάλλω ότι θα σήμαινε στα αλήθεια στρατιωτική βοήθεια της Γαλλίας προς την Ελλάδα σε περίπτωση εμπλοκής, αλλά πάντως βοηθάει τόσο στην αποτροπή όσο και σε κάποιας μορφής στήριξη από τη Γαλλία στην περίπτωση του απευκταίου. Ακόμη κι η σχέση μας με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα φανερώνει μια πολυεπίπεδη πλέον εξωτερική πολιτική.

Πέραν όμως των συμμαχιών, η Ελλάδα έχει πετύχει ρουά-ματ στο εξοπλιστικό κομμάτι. Από εκεί που πριν από λίγα χρόνια φαινόταν ότι η Τουρκία θα είχε 100 F-35 κι εμείς θα καθόμασταν να τα κοιτάζουμε με παλαιάς γενιάς αεροπλάνα, τώρα η Τουρκία είναι αποκλεισμένη επ’ αόριστον από το πρόγραμμα των F-35, η Ελλάδα ήδη έχει παραλάβει τα πρώτα Rafale και υπάρχει το ενδεχόμενο τα επόμενα χρόνια να αγοραστούν και F-35 από τη χώρα μας. Παράλληλα, η προμήθεια των Belharra, αν και αργεί ακόμη, θα προσθέσει τεράστια ισχύ στο πολεμικό ναυτικό της χώρας μας. Στην πραγματικότητα, τα επόμενα ΛΙΓΑ χρόνια, η Ελλάδα θα απολαύσει τη μεγαλύτερη στρατιωτική υπεροπλία σε σχέση με την γείτονα που απόλαυσε εδώ και πολύ καιρό.

Και τότε πού είναι το πρόβλημα; “Καιροί ου μενετοί”. Εκεί είναι το πρόβλημα. “Οι ευκαιρίες δεν περιμένουν”. Μόνο ένας αφελής πιστεύει ότι αυτά θα διαρκέσουν για πάντα. Ένα απλό ρεαλιστικό παράδειγμα. Φεύγει από την εξουσία ο Ερντογάν. Τον ρίχνουν; Πεθαίνει; Χάνει τις εκλογές; Πάντως κάποια στιγμή θα φύγει. Έρχεται ένας επόμενος που αποκηρύσσει τον ιδεοληπτικό Νεοοθωμανισμό και τα ξαναβρίσκει με το Ισραήλ. Κάνει πίσω και στο ζήτημα των S-400 και έτσι προχωράει η προμήθεια των F-35. Όσο για το καθεστώς του Σίσι στην Αίγυπτο, ας μην είμαστε σίγουροι ότι θα μακροημερεύσει. Έτσι, η Τουρκία υπογράφει με το Ισραήλ συμφωνία για αγωγούς που παραβιάζουν τα δικά μας συμφέροντα, ενδεχομένως και ΑΟΖ με Αίγυπτο, οι ΗΠΑ χαίρονται που ο άσωτος υιός του ΝΑΤΟ επέστρεψε και όλοι είναι χαρούμενοι. Και κάπου εκεί εμείς καταλαβαίνουμε ότι με το πρώτο ντου στην Κύπρο ή στα νησιά θα είμαστε πιο ανήμποροι από ποτέ, καθώς ποτέ δεν θα έχαναν οι ΗΠΑ έναν σύμμαχο σαν την Τουρκία για να υπερασπιστούν το Καστελόριζο ή μερικές ελληνικές βραχονησίδες.

Συμπέρασμα; Αν η Τουρκία είχε τη διπλωματική ισχύ που έχουμε εμείς τώρα ή την προσδοκώμενη στρατιωτική μας υπεροπλία, τώρα θα κλαίγαμε όπως κλαίμε από το 1974 ή θα ευχαριστούσαμε τον Θεό που δεν έγινε πόλεμος και χάσαμε απλώς μερικές βραχονησίδες, όπως το 1996, ή απλά θα υποχωρούσαμε σε θεμελιώδη κυριαρχικά δικαιώματα όπως συμβαίνει επί δεκαετίες.

Όταν εμείς έχουμε τα θετικά, αρκούμαστε στο να ευχαριστούμε τον Θεό που η Τουρκία δεν μας παίρνει περισσότερα από όλα αυτά που έχει ήδη πάρει και που επιβραδύνουμε το ρυθμό αύξησης των νέων τουρκικών απαιτήσεων.

Αυτή είναι εξωτερική πολιτική της πλάκας. Εάν η Ελλάδα θέλει να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 ναυτικά μίλια ή να προχωρήσει σε γεωτρήσεις π.χ. νοτίως της Κρήτης ή να φτιάξει αγωγό που θα ενώνει την Κύπρο με την Ελλάδα, τότε τα ερχόμενα χρόνια είναι η καλύτερη γεωπολιτική στιγμή των επομένων δεκαετιών. Και η ευκαιρία δεν θα παραμείνει για πάντα.

Αντιλαμβάνομαι ότι κανένας μας δεν θέλει εντάσεις. Ούτε εγώ. Εγώ δεν θα είχα το σθένος να τα κάνω αυτά. Γι’ αυτό δεν θα έκανα για πολιτικός. Ένας πολιτικός όμως πρέπει να αντιλαμβάνεται το προφανές. Εάν το να είμαστε ανεξάρτητοι ενδέχεται να προκαλέσει πόλεμο, τότε είναι καλύτερο αυτό να συμβεί όταν είναι πιθανότερο να κερδίσουμε. Πρώτον, γιατί η δική μας υπεροπλία πιθανόν να αποτρέψει τον αντίπαλο από τον πόλεμο και, δεύτερον, γιατί, αν δεν τον αποτρέψει, τότε πιθανόν να έχει ευτυχή κατάληξη για εμάς.

Διαφορετικά, είναι σαν να περιμένουμε πότε θα έρθει η κατάλληλη ευκαιρία για την Τουρκία για να μας πετύχει διπλωματικά και στρατιωτικά τρωτούς για να ζήσουμε ένα νέο 1974.

Τα προηγούμενα χρόνια οι ιδεοληψίες του Ερντογάν μάς έκαναν δώρα ολκής στην εξωτερική μας πολιτική. Παράλληλα, από τον αείμνηστο Τάσο Παπαδόπουλο και μετά ο ελληνισμός στράφηκε προς μια ευφυέστερη εξωτερική πολιτική και διάφορες μνημονιακές κυβερνήσεις έκαναν την ανάγκη φιλοτιμία και ακολούθησαν. Η οικονομική μας ανάκαμψη βοήθησε τα τελευταία τρία χρόνια να αναβαθμιστούμε και εξοπλιστικά.

Μένει να φανεί αν θα έρθει το πολυπόθητο επόμενο βήμα, να περάσουμε δηλαδή από τις δυνατότητες που μας δίνει η ευτυχής συγκυρία στην αποκόμιση οφελών για τη χώρα μας.

--

--

Stefanos

Historian with interest in post-war European economy and politics.