حمام حاج رئیس

Tinatool
4 min readJan 25, 2023

ایران کشوری با تنوع آب و هوایی گوناگون و چهار فصل است در هر فصلی از سال منطقه ای مناسب برای سفر وجود دارد. در بُعد فرهنگی هم ترکیبی از چند فرهنگ و تنوع زیستی است، ضمن اینکه خاستگاه یکی از کهن ترین فرهنگ های بشری است و به لحاظ ویژگی های جغرافیایی و اقلیمی در طول تاریخ کوره ذوب فرهنگ ها و اقوام قلمداد می شد.

همین موضوعات سبب شده است تا افرادی که قصد سفر دارند، ایران را به عنوان مقصد اصلی برای سفرهایشان انتخاب کنند و از سراسر جهان به این کشور بیایند. در هر شهری از ایران می توانید آثار تاریخی را مشاهده کنید که شاید نتوان در هیچ کجای دیگر از جهان مانند آن ها را یافت. یکی از شهرهای ایران که پر از آثار تاریخی و جاذبه های گردشگری است، شهرستان اوز در استان فارس است.

تاریخ دقیق این منطقه به طور دقیق مشخص نیست تنها چیزی که مسلم است این است که به دوران قبل از اسلام بر می گردد. به همین خاطر است که این شهر آثار تاریخی زیادی دارد و در قسمت های مختلف آن می توان این آثار را مشاهده کرد. یکی از این آثار تاریخی حمام حاج رئیس است که در شهر اوز قرار دارد و در این بخش از مجله مستر بلیط به توضیحاتی درباره آن می پردازیم.

معرفی حمام حاج رئیس

حمام در سیستم شهرسازی ایرانی اسلامی به عنوان بناهای عام المنفعه و عمومی در کنار مسجد و بازار ساخته می شده است. نزدیکی حمام به مسجد موجب راحتی نمازگزاران در طهارت می شد. حما در طول تاریخ در نحوه ساخت، نوع استفاده و تزئینات به کار رفته فراز و نشیب هایی داشته است. در تاریخ سرزمین ایران به دلیل اهمیت نظافت در رسوم، ذوق و هنر ایرانی دست به دست هم دادند تا محل تنظیف مکانی آرام و روح بخش باشد.

نظافت و طهارت از اهمیت بسیاری در دین اسلام برخوردار است. ا ین اهمیت در توجه فراوان به گونه ای از معماری به نام حمام بیشتر تجلی یافته است. حمام ها علاوه بر ویژگی های کالبدی و مادی دارای ویژگی های آیینی و غیرمادی نیز هستند. در گذشته در شهر ها و روستا های ایران حمام هایی بنا گردیده است که به نام حمام عمومی شهرت دارند و برخی از آنها هنوز وجود دارند.

یکی از این حمام ها، حمام حاج رئیس شهر اوز نام دارد، که از دوران قاجار در این شهر باقی مانده است. این حمام توسط یکی از بزرگان این شهر به نام حاج رئیس محمد سعید سوداگر در اواخر دوران قاجار و اوایل پهلوی اول ساخته شده است. این حمام تاریخی که اکنون در بافت قدیمی شهر و در محله مسجد شیخ و میدان مسجد حاج نوشاد شهر اوز قرار دارد.

معماری حمام

این بنا را در عمق 2 متری از سطح زمین ساخته اند و مانند بسیاری از حمام های ایرانی از بخش های مختلفی تشکیل شده است. حمام های سنتی ایران از بخش هایی مانند ورودی حمام، بینه یا سر بینه، میان در و گرمخانه تشکیل می شدند. ورودی در حمام ها از اهمیت بالایی برخوردار بوده است، کف ورودی از فضای داخل حمام بالاتر بود. بینه یا سر بینه به وسیله تعدادی پله که از سطح اصلی گذر پایین تر بود با راهروی ورودی ارتباط می یافت.

فضا ی سربینه جایگاهی بود برای درآوردن لباس و نشستن و مانند سکو یی دور تا دور فضا را فرا گرفته بود. ارتباط سربینه با گرمخانه از طریق میان در انجام می شد. این دالان نیز به منظور جلوگیری از به هدر رفتن گرمای داخل گرمخانه، پر پیچ و خم و باریك و دارای سقف کوتاهی بود و معمولا سرویس های بهداشتی نیز در حد فاصل این دالان قرار داشت. حمام رئیس هم کلیه این بخش را شامل می شد و مصالحی که در ساخت آن به کار رفته سنگ، گچ، ساروج و چوب، که از هندوستان آورده اند، است.

اگر زمانی تصمیم به سفر به اوز گرفتید بلیط اتوبوس خود را از مستر بلیط و به صورت آنلاین تهیه کنید تا از مزایایی که برای کاربرانش در نظر می گیرد بهره مند شوید.

راه های دسترسی به حمام

برای اینکه از این بنا دیدن کنید باید به شهر اوز و بافت قدیمی آن بروید. قرار گیری اثر در داخل شهر باعث آسان شدن دسترسی به آن شده است. رزرو هتل در شیراز به صورت آنلاین یکی از بهترین روش ها برای اینکار است.

بازدید از حمام رئیس

بازدید از این بنا با هزینه ای اندک امکان پذیر است و از آنجایی که بخشی از موزه مردم شناسی در این حمام قرار دارد پس دیدن آن می تواند بسیار لذت بخش باشد. در این موزه نامه های قدیمی ملا عبدالرحیم ملقب به «ملا عبدالرحیم کیپ تاونی» که بیش از یک قرن قبل از اوز به کیپ تاون آفریقای جنوبی مهاجرت کرده و در آنجا موفق شده بود، که افراد زیادی از مردم آن منطقه را مسلمان نماید و نیز قرآن های دست نویس قدیمی موجود در موزه و نوع لباس و پوشش مردم اوز مورد توجه بازدید کنندگان قرار گرفت.

--

--