مسجد جامع بافران اصفهان

بافران یکی از روستاهای شهر نائین، اصفهان است که مسجدی همچون دُر در دل خود دارد. مسجد جامع بافران یکی از تاریخی ترین آثار مذهبی این منطقه بشمار می رود و از پیشینه بلند بالایی برخوردار است. این مسجد جامع برای افرادی که علاقه خاصی به اماکن تاریخی و مذهبی دارند، یک گزینه ایده آل است.‌ اگر برای اولین بار است که می خواهید از مستر بلیط هتل تهیه کنید، رزرو هتل در اصفهان شامل تخفیف می شود، کافی است تا به صفحه هتل مراجعه کرده و از کد استفاده کنید.

شما این سازه را در کانون بافت تاریخی دهکده بافران و منطبق با معماری مساجد چهار ایوانی می بینید. دو ساباط در قسمت غربی و شمالی بنا وجود دارد که حکم پشتبند مسجد را دارند. مسجد جامع بافران دارای قسمت های مختلفی مثل: صحن، شبستان، رواق، سرداب و گلدسته خشتی است. این بنا با مسجد نایین تقریبا یک فرسخ فاصله داشته است و با استناد به احکام دینی می توان در این دو مسجد نماز را همزمان به صورت جماعت برگزار کرد.

گفته می شود در سال ها پیش یک دالان این دو سازه را به هم متصل می کرده که اکنون مسدود شده است و اثری از آن دیده نمی شود. این جاذبه تاریخی از ویژگی های منحصر به فردی برخوردار است که در ادامه مفصل در مورد آن توضیح می دهیم. در صورتی که قصد بازدید از مسجد جامع بافران را دارید با مجله مستر بلیط همراه باشید تا اطلاعات لازم در مورد آن را بدست آورید.

تاریخچه مسجد جامع بافران

مسجد جامع بافران از تاریخچه طولانی برخوردار است و بر اساس آنچه تا کنون پژوهش ها نشان داده اند، قدمت ساخت آن به سده های نخستین ورود اسلام برمی گردد. نظریه تاریخ شناسان و باستان شناسان بر این بوده که مساجد احداث شده در کشور ما پس از ورود دین مبین اسلام، اغلب بر ویرانه آتشکده های زرتشتیان بنا شده اند. حال اینکه برخی معتقدند این مسجد جامع در گذشته محل عبادت زرتشتیان بوده و با شروع اسلام در ایران به مسجد تبدیل شده است.

بررسی ها ثابت کرده که این بنا در سال های اولیه فاقد محراب بود و بعدها به آن اضافه شده است و همین ویژگی می تواند مهر تاییدی بر آتشکده بودن آن باشد. تاریخچه معماری مساجد عصر معاصر متعلق به دوران صفویه است. گویا خود مسجد در سده چهارم تا ششم هجری قمری ساخته شده است اما گلدسته دایره ای شکل آن به عصر سلجوقیان بر می گردد.

در مسجد بافران تنها یک کتیبه مزین به تاریخ دیده می شود که دارای یک ابعاد ۲۰ × ۲۰ سانتیمتر است و در قسمت فوقانی محراب قرار دارد. تاریخی که روی آن حک شده است، عدد ۹۲۶ هجری قمری را نشان می دهد و با خط ثلث عبارات «لا الا الله، محمد رسول الله، علی ولی الله» بر آن نقش بسته است. به قسمت انتهایی کتیبه که نگاه کنید عبارت «کتبه حبیب الله» و «سنه ۹۶۶» را خواهید دید که نشان دهنده نام نویسنده کتیبه و تاریخ آن نیز بیانگر تاریخ مرمت بنا است و نه تاریخ ساخت سازه.

35 سال پیش این مسجد تاریخی به وسیله اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان تعمیر و مورد بازسازی قرار گرفت و امروزه تحت حمایت و حفاظت همین سازمان قرار دارد. مسجد جامع بافران در تاریخ 25 خرداد ماه 1381 در لیست آثار ملی ایران با شماره ۵۸۸۷ به ثبت رسید.

نقشه و معرفی بخش های مختلف

مسجد بافران که از الگوی چهار ایوانی پیروی می کند، دارای قسمت های مختلفی است. این سازه متراژی بالغ بر 800 مترمربع را پوشش می دهد. از خصوصیت های ویژه آن می توان به گلدسته خشتی آن اشاره کرد که به صورت مدور ساخته شده است و تاریخ احداث آن با توجه به کتاب «فهرست آثار تاریخی ایران» به عصر سلجوقیان مربوط می شود. بلندای این گلدسته به 21 متر می رسد و اندازه خشت های آن 6× 30× 30 است. بخش ورودی آن در جوار در اصلی خودِ بنا و رو به روی درب ورودی زیرزمین واقع شده است.

در این گلدسته 58 پله به صورت مارپیچ وجود دارد که با کمک آنها می توان به قسمت فوقانی مناره رسید. نسل های بعدی برای صیانت از این مناره، دور تا دور آن را با آجر پوشش دادند و در عصر حاضر قسمت انتهایی آن را با آجر نما تزیین کرده اند. در گذشته و در ماه های مبارک رمضان، مناره ها برای سحرخوانی کاربرد داشتند. برای وارد شدن به این بنای تاریخی از درب اصلی باید به ضلع غربی سازه بروید و پس از اینکه درگاه را پشت سر گذاشتید، در راهرو نسبتا پهن آن قرار بگیرید تا به صحن آن وارد شوید. شبستان آن نیز سقفی بلند و گنبدی مانند دارد که در قسمت جنوبی بنا واقع شده و دارای شکلی مستطیلی با طاق و چشمه است.

ضلع شرقی و غربی بنا به صورت دو طبقه ساخته شده که یک طبقه آن مخصوص بانوان است و این دو ضلع از طریق یک راهرو با هم در ارتباط هستند. نمای این دو قسمت با قوس و قزح و شاخه های خمیده پوشش داده می شود. برای زیبا سازی این مسجد از شمسه کاری در قسمت جنوبی گنبد و کاربندی سقف دالان بهره برده اند. از طرفی در سردر مسجد یک نوع آجر کاری به صورت راسته و خفته به کار گرفته شده است، که زیبایی آن را چند برابر می کند. از خصوصیات منحصر به فرد آن می توان به ستون هایی اشاره کرد که قرن هاست سنگینی بنا را به دوش می کشند.

سرداب شش ضلعی در همان نزدیکی دَر اصلی و سطح زیرین صحن قرار دارد که برای نور رسانی به آن در سقفش روزنه هایی دیده می شود. در گذشته برای ساخت منبر مسجد از گچ استفاده شده بود که کتیبه آن مزین به مطلبی در مورد امیرالمومنین (ع) است. این منبر در سال 1347 ویران شد.

همانطور که قبلا هم اشاره کردیم این مسجد محراب نداشته و بعدها به آن اضافه شده است که یکی از تغییرات بنا محسوب می شود. یکی از تحولاتی که مسجد مورد نظر به خود دیده قطع ارتباط غرفه ‌های داخل شبستان بوده است که همان سال 47 اتفاق افتاد و با این عمل دیگر راه ارتباطی بین جبهه غربی و شرقی وجود نداشت. این مسجد عصر صفویه، اکنون از نمای بیرون با کاه گل پوشش داده شده و برای جلوگیری از نفوذ آب به داخل گنبد، ایزوگام شده است.

شرایط بازدید از مسجد جامع بافران

شهر نائین، اصفهان دارای جاذبه های گردشگری و تاریخی زیادی است که مسجد جامع بافران یکی از آنها محسوب می شود و همه ساله بازدیدکنندگان خاص خود را دارد. برای رفتن به این شهر و داشتن سفری کم هزینه خرید بلیط اتوبوس نائین را به شما پیشنهاد می کنیم.

آدرس و نحوه دسترسی با وسایل مختلف

جهت بازدید از این جاذبه مذهبی باید به ۸ کیلومتری جنوب شرق شهر نائین رفت. می توانید برای رساندن خود به این مسجد تاریخی از ماشین شخصی یا عبوری استفاده کنید.

آدرس: استان اصفهان، شهر نایین، روستای بافران، مسجد جامع بافران.