MimbleWimble aranan mahremiyet büyüsü mü?
Bugünlerde kripto dünyasındaki yeni ‘hip’ konudan bahsedeceğiz bu yazıda. Nedir bu yeni dalga? MimbleWimble!
“Zamanında buralar hep dutluktu” diyenleri bilirsiniz. Hepimiz bu tip kaçırdığımız fırsatlara yanarız. Bundan on yıl önce ortaya çıkan Bitcoin’in ilk yıllarını da benzer şekilde es geçtik. Peki bir sonraki Bitcoin’in çıkışının şu aralar, daha doğrusu 15 Ocak’ta gerçekleştiğini söylesek size? Doğru mu gerçekten bu? Şu andan bunu bilmeye imkan yok tabii, ama belki de öyledir kim bilir? Gelin kararı siz verin.
Teknik olduğu için bir parça karışık ama basitleştirmek üç parçaya ayıralım anlatacağımızı:
- Bu yazıda başlangıç seviyesinde bu teknolojinin teknik olmayan kısmına, felsefi ve ekonomik boyutuna MimbleWimble üzerinden bakacağız.
- İkinci yazımızda MimbleWimble üzerine kurulan en heyecanlı uygulama olan Grin parasına değineceğiz.
- Üçüncü yazıda ise, işin teknik kısmına yani diğer iki yazıda felsefi ve ekonomik olarak bahsedilen konuların teknolojik olarak ‘nasıl’ gerçekleştirildiğine göz atacağız.
Nereden çıktı bu MimbleWimble?
MibleWimble 2016 Ağustos ayında KriptoParalar üzerine uğraşan bir grup yazılımcının kendi aralarında yazıştıkları chat ortamına Tom Elvis Jedusor rumuzlu biri tarafından aniden bırakılan bir tanıtım yazısı (White Paper) ile girdi.
Tom Elvis Jedusor, o yazıyı bıraktıktan sonra kayıplara karıştı. Chat ortamındaki diğer yazılımcılar White Paper’ı incelediler, bahsedilenlerin güvenirliğini, kripto olarak sağlamlığını test ettiler ve gerçekten yeni bir ‘olay’ ile karşılaştıklarını anladılar.
2016 yılının sonuna doğru Ignotus Peverell rumuzlu bir başka kullanıcı projenin liderliğini ele aldı. MimbleWimble adı verilen o proje Ignotus liderliğinde sayısı gittikçe artan bir yazılımcı ordusu etrafında büyümeye ve gelişmeye başladı. En son 2019 yılının 15 Ocak tarihinde artık perdelerini dünyaya açar hale geldi MimbleWimble’in ilk uygulaması olan Grin.
Ne garip isimler bunlar?
Gerçekten değil mi? Yukarıdaki paragrafta ismi geçen şahısların hiçbiri gerçek değil. Ama hepsinin bir ortak özelliği var. O da Harry Potter ile ilişkili olmaları! Gelin kim kimdir bakalım:
- MimbleWimble:
Yeni teknolojinin altyapısı olan protokol. Harry Potter’ın Deathly Hallows serisinden bir büyü. Amacı bir kişinin dilini bağlayarak büyü yapabilmek için gerekli kelimeleri anlaşılır şekilde söylemesini önlemek.
- Tommy Elvis Jedusor:
MimbleWimble’in kurucusunun rumuzu. Harry Potter’daki kötü karakter Voldemort’un Fransızca karşılığı.
- Grin:
MimbleWimble üzerine kurulu en tanınmış uygulama (detaylar bir sonraki yazıda). Yine Harry Potter öykülerinden birindeki Gringott’s büyücülük bankasının adı.
- Ignotus Peverell:
Grin projesinin lideri. Harry Potter’daki görünmezlik pelerinini üreten büyücü
- Luna Lovegood, Seamus Finnigan, Percy Weasley: Grin projesindeki diğer yazılımcıların rumuzları. Hepsi Harry Potter ailesinden karakterler
Nedir özünde MimbleWimble?
MimbleWimble özünde Bitcoin’in yaşadığı iki ana sıkıntıyı aşmak için yaratıldı: Gizlilik (mahremiyet) ve hantallık.
Gizli (Mahrem)
Daha önceki yazılarımızda bahsetmiştik: Bitcoin aslında mahrem bir sistem değil, sözde gizli demek daha doğru. Bitcoin ile yapılan bir işlemde gizli olan kısım sadece kullanıcı adları yerine adresler kullanılması. Ama gizli olmayan kısımları da alabildiğine şeffaf. Örneğin yapılan bir işlemde gönderilen para miktarı. 2009 yılında yapılmış bir işlemde bile ne kadar para transferi yapıldığını görebiliyorsunuz.
Ancak kullanıcı adlarının gizli olması aslında çok da mahremiyet yaratmıyor. Adreslerin gerçekleştirdiği işlemler teknik olarak takip edilebiliyor, dolayısı ile kanunsuz biri ile bir alışveriş yapmanız durumunda hesabınızın mimlenme ihtimali var. Bunu sadece kanun dışı işlemler olarak düşünmeyin. Baskıcı rejimlerde yaşayanların adreslerinin rejimler tarafından belirlenmesi ve o kişilerin rejim tarafından baskı altına alınması da olası.
İşte Bitcoin üzerindeki bu sıkıntılar, bireylerin özgürlüğünü kendine şiar edinmiş bir grup yazılımcı kesiminin (bunlara cypherpunk da deniyor) tam mahremiyet sağlayacak bir protokol arayışına girmesine neden oldu. Bu şekilde ortaya çıkmış Monero, Dash, Zcash benzeri pek çok KriptoPara da var (bu paralardan şu yazımızda bahsetmiştik).
MimbleWimble, kuruluş amacı itibariyle tam bir gizlilik sağlamayı amaçlayan bir protokol. MimbleWimble ile yapılan işlemlerde ne işleme taraf olan alıcı ve satıcı ne de işlem miktarı belli. “Öyle olunca hile hurda olmuyor mu?” diye soracak olursanız sizi işin teknik kısmını anlattığımız yazımıza bekleriz.
Basit (Hafif)
Bunun dışında MimbleWimble’in diğer temel özelliği ise basit ve hafif bir program olması. Teknik olmayanları çok da ilgilendiren bir konu değil aslında. Hatırlarsanız daha önce Bitcoin’de 2009 yılından bugüne yapılmış bütün işlemleri görebiliyorsunuz demiştik. Bu işlemlerin hepsi Bitcoin sistemindeki tüm makineler tarafından tutuluyor. Bu da her bir makine için gigabaytlarca bilgi demek. Bu kadar çok bilgi tutulması sistemin hantallaşmasına sebep oluyor. MimbleWimble üzerine kurulan uygulamalar burada da güvenlikten ödün vermeden basit bir sistem kurmayı hedefliyorlar (detaylar teknik yazımızda).
Ne gibi uygulamaları var?
Yukarıda bahsederken iki uygulaması olduğundan bahsetmiştik. Bu iki uygulama Beam ve Grin.
MimbleWimble başka diğer pek çok proje gibi açık kaynak bir yazılım. Açık kaynak yazılımların en önemli özelliği isteyenin istediği noktada projeyi istediği şekilde geliştirebilmesi. Burada da iki farklı grup projeyi birbirinden çok farklı yerlere götürmüş durumda.
Beam
MimbleWimble üzerine çıkan iki projeden biri olan Beam, İsrailli bir girişimci olan Alexander Zaidelson’un CEO’luk yaptığı bir oluşum. 2018 sonbaharında 400 Bin ABD Doları yatırım alan proje, derli toplu bir şekilde MimbleWimble üzerine Beam adlı KriptoPara’yı kurmak için uğraşıyor. Dertli toplu derken, bir ekibe sahip olması, kendilerine çizdikleri bir yol planına sahip olması, yatırım alması, Beam parasını açtıklarında kurucular için kendilerine bir para ayırmaları gibi özellikler. Zcash benzeri ICO yapan bir KriptoPara’nın geçtiği tüm süreçlerin benzerini yapmaya çalışıyorlar. Ocak ayı başında da paralarını dünyaya açtılar.
Grin
MimbleWimble’in belki de en ilginç uygulaması ise Grin. Yazı çok uzadı. Grin’i anlattığımız yazımızı buradan okuyabilirsiniz.
Serinin devamı…
Yazımızın devamında Grin’e bakıyoruz 👇🏿
Not: Yazıyı beğenir de alttaki alkış düğmesine basarsanız (ne kadar isterseniz o kadar) hem yazı daha geniş bir kitleye ulaşır hem de yazarı teşvik olmuş olursunuz. Teşekkürler.
