Data yönümlü şirkətə transformasiyanın xüsusiyyətləri
Müasir dünyada data əsaslı işlək şirkətə çevrilmək önəmlidir. Bu transformasiya üçün müəyyən nəzəri və praktiki yanaşmaların tətbiqi də mütləqdir. Bu məqalədə, transformasiya prosesində tətbiq olunan yeddi əsas yanaşmanı araşdırıb hər birinin müasir, faydalı və datayönümlü rollarını izah edəcəyik.
Datayönümlü bir şirkətə çevrilmə yolunda aparılan müvafiq tədbirlər planı təşkilatın növü, iş yükü və işin məqsədlərinə görə dəyişə bilər. Bu xüsusiyyətlərin ABB-nin datayönümlü bir təşkilat kimi transformasiya təcrübəsinə əsaslanaraq formalaşmasını vurğulamaq lazımdır. Bu məqalədə qeyd edilən xüsusiyyətlərlə bağlı praktik nümunələri daha sonrakı yazılarda izah edəcəyik.
1. Data strateji dəyər kimi təsvir olunur: Data elementini strateji dəyər kimi təsvir etmək, onu diqqətə çatdırmaq və şirkət daxilində istifadəsini idarə etmək üçün müəyyən tədbirlər əhəmiyyətlidir. Praktikada, buna datanın idarə edilməsi tədbirləri vasitəsilə nail olunur. Datanın idarə olunması layihəsinin uğurlu nəticəsi bütün data elementlərinin ətraflı təhlilini təşkil etməyə, texniki və iş təsvirləri ilə birlikdə datanın keyfiyyətini qorumaq üçün ətraflı xəritə tərtib etməyə şərait yaradır.
2. Data komandaları iş dəyərini artırmaq üçün strateji mövqedə yerləşdirilir: Bugün bir çox şirkətdə data idarəetmə siyasətlərinin, standartlarının və proseslərin inkişafı və tətbiqi ilə məşğul olan data komandaları var. Lakin əksər biznes komandaları bu tip prosesləri, siyasətləri artıq vaxt və xərc kimi görür. Strateji baxımdan bu vəzifələr olduqca vacibdir. Data komandaları biznes prosesləri ilə yaxından tanış olaraq və ya biznes komandaları ilə əməkdaşlıq edərək dəyər yaratma prosesində əsas rol oynamalıdırlar. Praktikada, data liderləri digər komandalarla birlikdə dəyər yaratmağa yönəlmiş yol xəritəsi tərtib etməli və təşkilat üçün əlverişli dəyər izləmə vizuallarının qurulması, informasiya sistemlərinin dəyər yaratmağa necə kömək etdiyini şəffaf şəkildə göstərməsi üçün tərəfdaşlıq etməlidirlər.
3. Düzgün və güvənilir datanın dəyərləri: datayönümlü təşkilata çevrilmək hər bir qərarın faktiki məlumatlara əsaslanmasını və hər kəs üçün əlçatan olmasını tələb edir. Bunu həyata keçirmək üçün, fərdlər lazımi məlumatlara müstəqil şəkildə daxil olmaq, heç bir yardım olmadan fikirlər əldə etmək imkanına malik olmalıdırlar. Bu səbəbdən, istifadəçiyönümlü, asan və güvənilir data təmin edilməlidir. Korporativ səviyyədə datamartların yaradılmasına başlamaq, self-service biznes intellekt funksiyalari ilə birlikdə bu layihələri dəstəkləmək olar. Növbəti addım şirkətin səviyyəsinə görə dəyişə bilər və bu avtomatlaşdırılmış maşın öyrənmə funksiyalarını dəstəkləyən sənədləşdirilmiş xüsusuiyyət bazası ola bilər. Bu addım şirkətin hamı üçün süni intellekt imkanlarının əlçatanlığına sahib olmasını təmin edir.
4. Genişlənən (Miqyaslanan) və dayanıqlı data arxitekturası: data və süni intellekt məhsulları ilə işləyərkən data arxitekturasında miqyaslılığa və dayanıqlılığa nail olmaq çox vacibdir. Onlar saxlama, yaddaş və emal gücü də daxil olmaqla əhəmiyyətli resurslar tələb edir. Buna görə də datayönümlü təşkilat, geniş istifadə hallarına cavab verə bilən, yüksək performanslı, infrastruktur tərəfindən dəstəklənən dayanıqlı data arxitekturası yaratmalıdır. Bu tələbləri ödəmək üçün bulud hesablama əlverişli seçim olsa da, müəyyən məhdudiyyətlərə görə bu iş investisiya tələb edir. Yadda saxlamaq lazımdır ki, sonradan müəyyən icazələr olsa, yaradılan arxitektura buluda miqrasiya üçün asanlıqla uyğunlaşmalıdır.
5. Liderlik öhdəliyi: dataya əsaslanan qərar qəbulu da daxil olmaqla, transformasiyalar müəyyən problemlər yaradır. Dataya əsaslanan təcrübələrin təşkilat daxilində geniş şəkildə tətbiqini təmin etmək üçün təşkilatın bütün üzvlərinin, o cümlədən rəhbərliyinin transformasiya təşəbbüsündə fəal iştirakı vacibdir. Rəhbərlik datalara əsaslanan qərar qəbuletmə prosesinin necə işlədiyini nümayiş etdirməklə bütün təşkilat üçün nümunə olmalıdır. Onlar təkid etməlidirlər ki, sağlam idarə panelləri, hesabatlar və ya etibarlı data bazalar kimi müəssisə məlumatı qərar sistemləri tərəfindən dəstəklənməyən hər hansı qərarı qəbul etməyəcək və ya təsdiqləməyəcək. Bundan əlavə, rəhbərlik müəyyən edilmiş imkanları üzə çıxarıb istifadə etməklə məlumatların monetizasiyasını asanlaşdırmalıdır. Uğurlu transformasiya səyləri maliyyə sərmayəsi tələb edir. Yalnız qısamüddətli gəlirlərə diqqət yetirmək, uğurlu məlumat transformasiya prosesinə nail olmağı çətinləşdirir.
6. Qərarvermə proseslərinin avtomatlaşdırılması: Datayönümlü təşkilatların ümumi xüsusiyyəti, avtomatlaşdırılmış qərar qəbuletmə proseslərinin sayının artmasıdır. Əməliyyatları effektiv şəkildə idarə etmək üçün minlərlə qərarın qəbul edilməli olduğu bankçılıq kimi sahələrdə, qərarları yalnız məlumatlara əsaslandırmaq deyil, həm də miqyasda fəaliyyət göstərə bilən avtonom qərar qəbuletmə sistemləri yaratmaq vacibdir. Tətbiq edilən maşın öyrənmə modellərinin sayı və proseslərin avtomatlaşdırılması dərəcəsi təşkilatın qərar qəbuletmə proseslərinin avtomatlaşdırılmasına sadiqliyin əsas göstəriciləridir.
7. Çeviklik və ikili-templi təşkilat: Uzun tarixə malik banklarda köhnə sistemlər çox vaxt mühüm rol oynayır. Aydındır ki, köhnə sistemlərdən yeni sistemlərə keçid bir gündə baş verə bilməz. Eyni zamanda transformasiya edərkən köhnə sistemləri idarə etmək arasında tarazlıq olmalıdır. Əlavə olaraq, hətta transformasiya prosesinin ortasında belə, nəzərdə tutulan son vəziyyətə potensial təsir göstərə biləcək yeni hadisələrə qarşı diqqətli olmaq lazımdır. Bunun üçün eyni vaxtda köhnə sistemləri dəstəkləmək, transformasiya çərçivəsində hədəfə gedən yolda naviqasiya etmək və ətraf mühitdəki sürətli dəyişikliklərə cavab olaraq transformasiya proqramını tənzimləmək üçün kifayət qədər çevik olmaq lazımdır.
Ümumilikdə, ABB-də məlumatların transformasiyası kontekstində, bu xüsusiyyətlər bizim səylə qəbul etməyə çalışdığımız, data-yönümlü təşkilatların ən vacib xüsusiyyətləri kimi ortaya çıxır. İnanırıq ki, bu məqalə, xüsusən də bu səyahətin ilkin mərhələlərindəsinizsə, data transformasiyası cəhdlərinizdə əsas mərhələlər kimi strateji təşəbbüslərinizi formalaşdırmağa kömək edəcək.
