Kuruluş Aşaması

Start-up’lar İçin En Avantajlı Şirket Türü

Hemen söyleyeyim. Hızlı büyümeyi hedefleyen, yatırım almayı isteyen, bir gün unicorn olmak isteyen start-up’lar için tek doğru cevap var: anonim şirket.

Girişimciler, şahıs şirketi, limited şirket ve anonim şirket seçeneklerinden genel olarak haberdarlar. Bunun yanında kanunda, çok kişi tarafından bilinmeyen komandit şirketler ve kollektif şirketler de tanımlanmış. Bu iki şirket türünü açıklamaya hiç girişmeyeceğim, zira artık uygulamaları neredeyse kalmadı. 12 yıllık çalışma hayatımda, sadece bir kez bir kollektif şirket ile çalıştım. Komandit şirket ise hiç görmedim.

Diğer şirketlerin hepsinin kendi avantajları ve dezavantajları var ama bir start-up için en avantajlı şirket türünün neden anonim şirket olduğundan size bahsetmek istiyorum.

Öncelikle, limited şirketin veya şahıs şirketinin hiçbir avantajı yok diyemeyiz. Şahıs şirketleri ve limited şirketler, anonim şirketlere göre biraz daha esnek olabilir ve idari yükümlülükleri anonim şirketler kadar çok olmayabilir. Ancak bu farklar gözünüzde büyüteceğiniz kadar fazla değil ve anonim şirketin bir start-up için getirdiği avantajlar bu dezavantajlara göre çok daha yüksek. Özellikle, tek kişilik anonim şirketler kurulabilmeye başladığından beri, bir start-up için limited şirket kurmanın hiçbir anlamı kalmadı diyebilirim.

Şahıs şirketleri ile diğer iki tür şirket arasındaki en önemli farklar tüzel kişilik, vergilendirme düzeni ve borçlardan şahsi sorumluluktur.

• Şahıs şirketlerinin kendine ait, kurucudan ayrı bir kişiliği yoktur. Bu sebeple dışarıdan gelen bir yatırımcı, kurucuya sahip olamayacağına göre, şirkete yatırım yaptığında şirket hissesine de sahip olamayacak demektir. Şirkette istenmeyen bir şey olduğunda, örneğin kurucunun vefatı durumunda, yatırımcı yatırımı karşılığında hiçbir şey alamayabilir. Bu sebeple, şahıs şirketlerinin yatırım alma ihtimali çok düşüktür.
• Şahıs şirketleri gelir vergisi mükellefiyken, limited şirketler ve anonim şirketler kurumlar vergisi mükellefidir. Türkiye’de gelir vergisi mükellefleri, gelirlerinin yüzde 15'i ile yüzde 40'ı arasında bir miktarını gelir vergisi olarak öder. Anonim şirketler ve limited şirketler ise kurumsal gelirlerinin yüzde 22'sini gelir vergisi olarak öder. (Kademeli olarak bu oranın yüzde 18'e indirilmesi planlanmaktadır.) Yüzde 15'lik oran sizi yanıltmasın, zira yılda 22.000 TL’ye kazanmaya başladığınızda, bu oran yüzde 20'ye, 46.000 TL’ye yükseldiğinde yüzde 27'e yükselecektir.
• Şahıs şirketlerinde, kurucular, şirket borçlarından sorumludur. Ancak anonim ve limited şirketler bir iş için borçlandığında, eğer borcunu ödeyemezse, hissedarların bu borcu ödeme sorumluluğu olmaz. Diğer bir deyişle, borç şirketin borcudur. Yani, girişim başarısız olsa, iflas etse veya tasfiye edilse dahi, kurucuların malvarlıkları güvende kalır. Şahıs şirketlerinde ise, şirketin başarısız olup iflas etmesi halinde, kurucunun bütün malvarlığı borçların ödenmesi için haczedilebilir, satılabilir. Limited şirketlerde bu konuyla ilgili bir istisna var, onu da aşağıda açıklayacağım.

Limited şirketler ile anonim şirketler arasında günümüzde çok büyük farklar bulunmamaktadır. Ancak dışarıdan yatırım almak isteyen start-uplar için neredeyse her zaman anonim şirket daha avantajlı olacaktır. Limited şirketlerin, bugün için anonim şirketlere karşı herhangi bir avantajını görmüyorum. Sadece aylık sabit giderlerde 300–400 TL bir fark olabilir ama anonim şirketin birazdan açıklayacağım avantajları bu giderleri fazlasıyla telafi edecektir.

Bir start-up’ın neden şahıs şirketi olmaması gerektiğini açıkladığımıza göre, şimdi neden limited şirket yerine anonim şirket kurulması gerektiğini açıklayalım.

• Limited şirket ve anonim şirketlerde, hissedarların şirketin borçlarından dolayı sorumlu olmadığını söylemiştik. Limited şirketlerde bu kuralın bir istisnası var. Limited şirketlerde, vergi ve SGK borçları için hissedarların hisseleri oranında sorumlulukları bulunuyor. Ödeme dengesinin takip edilemediği şirketlerde, öncelikle vergi ve SGK borçlarının ödemesi sonraya bırakıldığı için, şirket iflas ederse bu borçlar da genelde ödenmemiş oluyor ve bu borçları hissedarlar kendi malvarlıklarıyla ödemek zorunda kalıyorlar. Bu sebeple, anonim şirketlerin sağladığı şirket borçlarına karşı tam koruma avantajından faydalanmak gerektiğini düşünüyoruz.
• Hisse satışında vergilendirme, yatırım alacak start-up’lar için en önemli konulardan birisi. Anonim şirketlerde, hisse sahibi, hisseyi elinde iki sene bulundurduktan sonra hissesini satarsa, hisse satışından elde ettiği gelirden hiçbir vergi ödemez. Limited şirketlerde ise, hisse sahibi, satıştan elde ettiği gelirin yüzde 40'ına kadarını gelir vergisi olarak ödeyebilir. Bu avantajdan faydalanmak için gerekli şartları öğrenmek için, bu konuda yazdığım bu yazıya göz atabilirsiniz.
• Anonim şirketlerde hisse satışı tescile tabi değildir. Yani hissenizi, istediğiniz yerde, hisse senedinin arkasına atacağınız bir imzayla devredebilirsiniz. Hisse devri tescil edilmediği için, anonim şirkette gizli hissedar olmak da mümkündür. (Cool factor x 100)

• Limited şirketler, en az 10.000 TL sermaye ile kurulur, kuruluş aşamasında şirketin kasasına bir para koyulması gerekmez, 10.000 TL’nin iki sene içerisinde şirkete ödenmesi gerekir. Anonim şirketler ise en az 50.000 TL sermaye ile kurulur ve kuruluşta 12.500 TL sermayenin şirkete ödenmesi gerekir. Bu ilk bakışta anonim şirketler için bir dezavantaj gibi görünebilir. Ancak, buradaki fark çok büyük bir fark olmadığı için ve şirkete koyulan sermaye, nihayetinde şirketin ihtiyaçları için kullanılabilen bir malvarlığı olduğu için bunun bir dezavantaj olduğunu düşünmüyorum. Sermaye şirkete ödendikten sonra, şirket tarafından serbestçe kullanılabilir. Bu sebeple, biz bunu da bir dezavantaj olarak değerlendirmiyoruz.

Bir şirketin limited şirket olarak kurulduktan sonra anonim şirkete dönüştürülmesi de mümkündür. Ancak anonim şirketin vergi avantajından faydalanmak için, hissenin bastırılmasından sonra iki sene geçmesi gerektiği için, şirketin anonim şirket olarak kurulmasının ve kuruluş aşamasında bu iki senelik sürenin geçirilmesinin faydalı olduğunu düşünüyoruz. Şirket büyüdüğünde şirket türünün anonim şirkete dönüştürülüp hisselerin basılması durumunda, iki senelik süre hisselerin basılmasından itibaren başlayacaktır. Ayrıca tür değişim işlemleri de gereksiz bir maliyet oluşturmakta ve limited şirket olmanın verdiği maliyet avantajını da çoğu zaman yok etmektedir.

Eğer halihazırda kurulmuş bir şirketiniz varsa, bu şirketi anonim şirkete çevirebilir veya bu şirketi tasfiye edip, yeni bir şirket kurabilirsiniz. Şahıs şirketlerini tasfiye etmek kolay olduğu için şahıs şirketinden dönüşüm yapmak yerine yeni bir anonim şirket kurulması tercih edilebilir. Limited şirketlerin tasfiyesi zor olduğu için, limited şirketlerin tür değişimi yoluyla anonim şirkete dönüştürülmesini tavsiye ediyoruz.

Diğer yazılarımıza, aclistanbul.com adresinden göz atabilirsiniz.

Av. Ahmet Necip Arslan