Tijd nodig

The Karma Factory — voorlichting in de klas Hoofddorp, 17 december

Mannen flank

Op dinsdagochtend tijdens de laatste studieweek van het jaar wacht Jasper, de projectleider van The Karma Factory, mij op voor de ingang van de school. Vandaag krijgen verschillende studenten voorlichting over The Karma Factory. We lopen naar lokaal a2.18, een lokaal dat zich bevindt op wat je gerust de ‘mannen flank’ van het schoolgebouw zou kunnen noemen. Hier zitten de opleidingen ICT, logistiek en orde en veiligheid. Jasper gaat voorlichting geven bij eerstejaars studenten van de opleiding netwerkbeheer van de studierichting ICT.

Het vooroordelenspel

We stappen het klaslokaal binnen, waar naast de hoeveelheid open computerkasten en kabels direct opvalt dat er alleen maar jongens van rond de 18 aanwezig zijn. Er hangt een rumoerig en chaotisch sfeertje in het lokaal en het duurt dan ook even voordat Jasper de aandacht heeft van de groep. In lijn met het totale concept van The Karma Factory begint Jasper met een spel, het ‘vooroordelenspel’. De studenten mogen zeggen wat ze denken van hem. Ze komen uit op: Gerard, docent, 33 jaar oud, woont in Haarlem, geen hobby’s, houdt van slapen en vrijwilligerswerk. Slechts de laatste twee elementen zijn juist. Met dit spel probeert Jasper aan te tonen dat vooroordelen vaak op niet op de werkelijkheid zijn gebaseerd. Of de studenten deze link en de link met vrijwilligerswerk kunnen leggen, vraag ik me af, maar ze vinden het spel in ieder geval leuk.

Je verdient er niks mee

‘Doet iemand van jullie wel eens vrijwilligerswerk?’ Slechts één jongen steekt twijfelachtig zijn hand op. Hij heeft wel eens vrijwilligerswerk gedaan, ‘maar dat moest van school’. Er lijkt een soort weerstand bij de jongens te zijn als het over vrijwilligerswerk gaat. ‘Waarom zou ik wisselen tussen werk en vrijwilligerswerk?’ — ‘Omdat het leuk is?’ — ‘Ik vind m’n werk ook leuk en daar verdien ik tenminste wat mee’. Van The Karma Factory hebben een paar al wel gehoord: ‘Dat is toch dat kleine hokje naast de kantine?’

Je verdient er wél wat mee

De voorlichting gaat verder en Stefan speelt nog wat spellen met de klas. Hiermee kunnen ze -net als bij het vrijwilligerswerk- punten verdienen. Dit gamification- en beloningselement slaat goed aan bij de jongens. Ze vinden het leuk om de competitie met elkaar aan te gaan en iets te verdienen. Jasper stelt een paar schattingsvragen: ‘hoeveel procent van de jongeren doet vrijwilligerswerk?’ en ‘wat kan je maximaal verdienen als vrijwilliger?’ zijn schattingsvragen die voorbij komen. De groepjes zitten er zonder uitzondering ver naast. Ze zijn dan ook verbaasd dat je met vrijwilligerswerk wél wat kan verdienen. Ook het feit dat een training geven op je sportvereniging ook als vrijwilligerswerk telt. Tijdens de spellen blijkt dan ook dat een groot deel al best vaak vrijwilligerswerk heeft gedaan. Ze weten het alleen zelf niet.

Sociale druk

Na afloop van de voorlichting vraag ik Jasper hoe hij de afgelopen drie kwartier heeft ervaren. Het was namelijk geen gemakkelijke voorlichting, alleen al het aantal keren dat hij ‘let even op jongens’ heeft moeten uitspreken getuigd daar van. Normaal gesproken worden zulke voorlichtingen dan ook altijd door twee mensen gedaan, maar vandaag was er iemand ziek. Hij geeft aan dat dit soort klassen lastig zijn door de sociale druk die de jongens op elkaar uitoefenen. Als er eenmaal een rebels sfeertje hangt en de jongens schieten in de weerstand, dan is daar lastig verandering in te brengen. Maar het ontmoedigt hem niet, juist bij deze jongens is veel winst te behalen. Ze weten niet wat vrijwilligerswerk inhoudt en hebben er allerlei vooroordelen over. Als je daar verandering in kan brengen, dan is dat mooi meegenomen. Bovendien geven de jongens aan dat ze de workshop leuk vonden: ze geven gemiddeld rond de 7,5 voor de bijeenkomst. We lopen naar het overliggende pand van het Nova college, waar collega’s van Jasper zojuist ook twee voorlichtingen hebben afgerond. Ook zij hebben voor klassen gestaan met alleen maar jongens. Net als bij de voorlichting die ik heb bijgewoond, was de eerste voorlichting van hen chaotisch en ervoeren ze veel weerstand bij de jongens. De andere voorlichting verliep een stuk rustiger en de jongens van die klas toonden dan ook oprechte interesse. Het beeld dat de weerstand en het rebelse sfeertje komt doordat er alleen maar jongens in de klas aanwezig zijn, wordt daarmee gedeeltelijk ontkracht.

Tijd nodig

Na het bijwonen van de voorlichting rijst bij mij de vraag wat het effect is van de voorlichting. Loopt het bijvoorbeeld storm na zo’n voorlichting? Dat valt volgens Jasper wel mee, maar het zorgt in ieder geval voor een stuk naamsbekendheid. Het lijkt ook tijd nodig te hebben voordat The Karma Factory echt een begrip is op het Nova college, al hebben wel steeds meer studenten er inmiddels van gehoord. Maar dat het een stevige uitdaging is om deze studenten te enthousiasmeren, dat is me na vandaag in ieder geval wel duidelijk geworden.