Kosta Rika
Kosta Rika Cumhuriyeti
República de Costa Rica ( İspanyolca )
İspanyolca: [kosta rika] ; kelimenin tam anlamıyla “Zengin Sahil”), resmen Cumhuriyeti Kosta Rika ( İspanyolca : República de Costa Rica ) , Kuzeyde Nikaragua ile sınırlanmış Orta Amerika’da bir ülkedir.
Kuzeydoğuda Karayip Denizi , güneydoğuda Panama , güneybatıda Pasifik Okyanusu ve Cocos Adası’nın güneyinde Ekvador . 51.060 kilometre karelik (19.714 mil kare) bir arazi alanında yaklaşık 5 milyon [5] [6] nüfusa sahiptir .
Başkent ve en büyük şehir olan San José’de yaklaşık 333.980 kişi , çevresindeki metropol bölgesinde yaklaşık 2 milyon kişi yaşıyor . [10]
Egemen devlet bir olan üniter başkanlık anayasal cumhuriyettir . Uzun süredir devam eden ve istikrarlı demokrasisi ve çoğu İngilizce konuşan yüksek eğitimli işgücüyle tanınır. [11]
Ülke, bütçesinin (2016) kabaca% 6,9'unu eğitime harcarken, küresel ortalama% 4,4'dür. [11]
Bir zamanlar büyük ölçüde tarıma bağımlı olan ekonomisi, finans, yabancı şirketler için kurumsal hizmetler, ilaçlar ve ekoturizm gibi sektörleri içerecek şekilde çeşitlendi .
Pek çok yabancı imalat ve hizmet şirketi , yatırım ve vergi teşviklerinden yararlandıkları Kosta Rika Serbest Ticaret Bölgelerinde (FTZ) faaliyet göstermektedir . [12]
Kosta Rika, 16. yüzyılda İspanyol egemenliğine girmeden önce yerli halklar tarafından seyrek olarak yaşıyordu . Birinci Meksika İmparatorluğu’nun bir parçası olarak bağımsızlığa kadar imparatorluğun periferik bir kolonisi olarak kaldı , ardından 1847'de resmen bağımsızlığını ilan ettiği Federal Orta Amerika Cumhuriyeti’ne üye oldu .
1948'deki kısa Kosta Rika İç Savaşı’nın ardından kalıcı olarak 1949'da ordusunu kaldırarak, sürekli bir ordusu olmayan yalnızca birkaç egemen milletten biri oldu . [13] [14] [15]
Ülke, İnsani Gelişme Endeksi’nde (İGE) istikrarlı bir şekilde olumlu bir performans sergileyerek 2019 yılı itibarıyla dünyada 68. , Latin Amerika’da ise beşinci sırada yer aldı. [9]
Ayrıca Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından , aynı gelir düzeyindeki diğer ülkelere göre çok daha yüksek insani gelişme elde ettiği ve bölgenin medyanından daha iyi insani gelişme ve eşitsizlik kaydına sahip olduğu belirtildi. [16]
Demokrasinin durumu, basın özgürlüğü ve öznel mutluluk karşılaştırmalarında da iyi performans gösteriyor. Basın Özgürlüğü Endeksine göre en özgür 7. basına sahip, Dünya Özgürlüklerine göre en demokratik 37. ülkedir.endeksi ve Dünya Mutluluk Raporu’nun en mutlu 12. ülkesi .
Kosta Rika Ulusal Müzesi’nde Diquis kültürü tarafından yaratılan bir taş küre . Küre , ülkenin kültürel kimliğinin simgesidir.
Kolomb öncesi dönem
Kolomb öncesi Kosta Rika tarihi
Tarihçiler , Kosta Rika’nın yerli halkını Mezoamerikan ve Andean yerli kültürlerinin çevrelerinin örtüştüğü Orta Bölgeye ait olarak sınıflandırdılar . Daha yakın zamanlarda, Kolomb öncesi Kosta Rika da Isthmo-Kolombiya Bölgesi’nin bir parçası olarak tanımlandı .
Taş aletler, Kosta Rika insan işgalinin en eski kanıt, çeşitli grupların gelmesiyle ilişkilidir avcı-toplayıcı 10.000 7.000 yıl yaklaşık M.Ö. içinde Turrialba Vadisi . Güney Amerika’dan Clovis kültür tipi mızrak uçlarının ve okların varlığı, bu bölgede iki farklı kültürün bir arada var olma olasılığını ortaya çıkarmaktadır. [17]
Kosta Rika’da yaklaşık 5000 yıl önce yaşayan nüfuslarda tarım belirgin hale geldi. Çoğunlukla yumrular ve kökler yetiştirdiler . MÖ birinci ve ikinci bin yıl boyunca, yerleşik çiftçi toplulukları vardı. Bölgedeki ana geçim kaynağı olarak avcılık ve toplayıcılıktan tarıma geçişin zamanlaması hala bilinmese de , bunlar küçük ve dağınıktı . [18]
En erken çanak çömlek kullanımı MÖ 2.000 ila 3.000 civarında görülür. Yivler, baskılarla süslenmiş tencere, silindir vazolar, tabaklar, su kabakları ve diğer vazo formları ve bazıları hayvanlardan sonra modellenmiş parçalar bulunmuştur. [19]
Yerli halkların modern Kosta Rika kültürü üzerindeki etkisi, ülkenin başlangıçta güçlü bir yerli medeniyetten yoksun olduğu için diğer uluslara kıyasla nispeten küçüktü. Yerli nüfusun çoğu, aralarında evlilik yoluyla İspanyolca konuşulan sömürge toplumuna çekildi , bunlardan en önemlileri hala güneydoğudaki Cordillera de Talamanca dağlarında yaşayan Bribri ve Boruca kabileleri olan bazı küçük kalıntılar dışında. Kosta Rika’nın bir parçası, Panama sınırına yakın .
İspanyol kolonizasyonu
Adı la Kosta Rika İspanyolca dilinde “zengin yakası” anlamına gelen, ilk uyguladığı bazı hesaplarda oldu Christopher Columbus , 1502 yılında yaptığı son sefer sırasında Kosta Rika doğu kıyılarına yelken, [20] ve rapor büyük miktarlarda yerliler tarafından giyilen altın takılar.
[21] Adı, 1522'de batı kıyısına inen, yerlilerle karşılaşan ve altınlarının bir kısmını, bazen şiddetli hırsızlık ve bazen de yerel liderlerden hediye olarak elde eden fatih Gil González Dávila’dan da gelmiş olabilir . [22]
Ujarrás Orosi Vadisi, tarihsel sitesi Cartago ili . Kilise 1686 ve 1693 yılları arasında inşa edildi.
Sömürge döneminin çoğunda, Kosta Rika , sözde Yeni İspanya Genel Valiliği’nin bir parçası olan Guatemala Yüzbaşı Generalinin en güneydeki eyaletiydi . Uygulamada, kaptanlık generali, İspanyol İmparatorluğu içinde büyük ölçüde özerk bir varlıktı . Kosta Rika’nın Guatemala’daki kaptanlığın başkentine olan uzaklığı, İspanyol yasalarına göre güney komşusu Panama ile ticaretin yasal olarak yasaklanması, daha sonra Yeni Granada’nın (yani Kolombiya ) bir parçası ve altın ve gümüş gibi kaynakların olmaması Kosta Rika, İspanyol İmparatorluğu içinde fakir, izole ve seyrek yerleşim olan bir bölgeye. [23]Kosta Rika, 1719'da bir İspanyol vali tarafından “Amerika’daki en fakir ve en sefil İspanyol kolonisi” olarak tanımlandı. [24]
Kosta Rika’nın yoksulluğunun arkasındaki bir diğer önemli faktör, encomienda (zorunlu çalıştırma) için uygun olan önemli bir yerli nüfusun olmamasıydı; bu, Kosta Rika’daki yerleşimcilerin çoğunun kendi topraklarında çalışmak zorunda kalması anlamına geliyordu ve bu da büyük haciendaların (plantasyonlar) kurulmasını engelliyordu .
Tüm bu nedenlerden ötürü, Kosta Rika, İspanyol Krallığı tarafından büyük ölçüde takdir edilmemiş ve görmezden gelinmiştir ve kendi başına gelişmeye bırakılmıştır. Bu dönemdeki koşulların, Kosta Rika’nın tanınır hale geldiği birçok kendine özgü duruma yol açtığına ve aynı zamanda Kosta Rika’nın diğer komşularına göre daha eşitlikçi bir toplum olarak gelişimine zemin hazırladığına inanılıyor. Kosta Rika, ezilen mestizonun olmadığı bir “kırsal demokrasi” oldu veya yerli sınıf. İspanyol yerleşimcilerin, zengin volkanik topraklar ve ovalardan daha ılıman bir iklim buldukları tepelere dönmeleri çok uzun sürmedi. [25]
Bağımsızlık
Ayrıca bakınız: Özgür Kosta Rika Eyaleti ve Birinci Kosta Rika Cumhuriyeti
Orta Amerika’nın geri kalanı gibi , Kosta Rika da İspanya’dan bağımsızlık için asla savaşmadı. 15 Eylül 1821'de, Meksika Bağımsızlık Savaşı’ndaki (1810–21) İspanyol yenilgisinden sonra, Guatemala’daki yetkililer tüm Orta Amerika’nın bağımsızlığını ilan ettiler. Bu tarih hala Kosta Rika Bağımsızlık Günü olarak kutlanmaktadır [26] gerçi, teknik, altında 1812 İspanyol Anayasası 1820 yılında aynen kabul edilen, Nikaragua ve Kosta Rika yılında sermaye ile özerk bir vilayet haline gelmişti León .
Kosta Rika yetkilileri, bağımsızlığın ardından resmi olarak ülkenin geleceğine karar verme sorunuyla karşı karşıya kaldı. Meksika İmparatorluğu’na katılmayı savunan Cartago ve Heredia şehirleri tarafından savunulan Emperyalistler ve tam bağımsızlığı savunan San José ve Alajuela şehirleri tarafından temsil edilen Cumhuriyetçiler olmak üzere iki grup kuruldu . Bu iki olası sonuç üzerinde anlaşma sağlanamaması nedeniyle Kosta Rika’da ilk iç savaş meydana geldi. Ochomogo Savaşı bulunan Ochomogo Tepesi tarihinde gerçekleşti Central Valley , bunun sonucu olarak çatışma Cumhuriyetçiler kazandı edildi ve 1823 yılında kenti KartacaSan José’ye taşınan başkent statüsünü kaybetti . [27] [28] [29]
1849 ulusal arması, 1862'de basılan ilk posta pulunda yer aldı.
1838'de, Orta Amerika Federal Cumhuriyeti’nin pratikte işlevini yitirmesinden çok sonra , Kosta Rika resmen çekildi ve egemenliğini ilan etti. Guatemala Şehri ile Kosta Rika nüfusunun çoğunun o zamanlar yaşadığı ve halen yaşadığı Orta Plato arasındaki hatırı sayılır mesafe ve zayıf iletişim yolları , yerel halkın Guatemala’daki federal hükümete çok az bağlı olduğu anlamına geliyordu. Sömürge dönemlerinden günümüze, Kosta Rika’nın Orta Amerika’nın geri kalanıyla ekonomik olarak bağlanma konusundaki isteksizliği, daha fazla bölgesel entegrasyon çabalarının önünde büyük bir engel olmuştur. [30]
Panama’nın bir parçası olduğu 1849'a kadar , Chiriquí Kosta Rika’nın bir parçasıydı. Kuzeyde Guanacaste’nin satın alınmasıyla bu doğu (veya güney) topraklarının kaybedilmesi Kosta Rika’nın gururunu hafifletti .
19. yüzyılda ekonomik büyüme
Kahve ilk olarak 1808'de Kosta Rika’da ekildi [31] ve 1820'lerde birincil ihracat olarak tütün , şeker ve kakaoyu geçti . Kahve üretimi, 20. yüzyıl boyunca Kosta Rika’nın başlıca zenginlik kaynağı olarak kaldı ve zengin bir yetiştirici sınıfı yarattı, sözde Kahve Baronları. [32] Gelir, ülkenin modernleşmesine yardımcı oldu. [33] [34]
İhraç edilen kahvenin çoğu, Merkez Plato’daki ana nüfus merkezlerinde yetiştirildi ve 1846'da ana yol inşa edildikten sonra kağnı ile Pasifik limanına Puntarenas’a taşındı. [34] 1850'lerin ortalarında ana kahve pazarı İngiltere idi. [35] Kısa süre sonra Orta Plato’dan Atlantik Okyanusu’na etkili bir ulaşım rotası geliştirmek yüksek bir öncelik haline geldi. Bu amaçla, 1870'lerde Kosta Rika hükümeti , San José’den Karayip limanı Limón’a bir demiryolu inşa etmek için ABD’li işadamı Minor C. Keith ile sözleşme yaptı .. İnşaat, hastalık ve finansman ile ilgili muazzam zorluklara rağmen, demiryolu 1890'da tamamlandı. [36]
Çoğu Afro-Kosta Rikalı , bu demiryolunun yapımında çalışan ve şu anda Kosta Rika nüfusunun yaklaşık% 3'ünü oluşturan Jamaikalı göçmenlerin soyundan geliyor . [37] ABD hükümlüleri, İtalyanlar ve Çinli göçmenler de inşaat projesine katıldı. Demiryolunu tamamlama karşılığında Kosta Rika hükümeti, Keith’e büyük arazi parçaları ve muz üretip ABD’ye ihraç etmek için kullandığı tren yolu için bir kira verdi.
Sonuç olarak, muzlar Kosta Rika’nın başlıca ihracatı olarak kahveye rakip olurken, yabancı sermayeli şirketler ( daha sonra United Fruit Company de dahil olmak üzere ) ulusal ekonomide önemli bir rol oynamaya başladı ve sonunda sömürücü ihracat ekonomisinin bir sembolü haline geldi.
[38]Köylüler ile United Fruit Company (The Great Banana Strike) arasındaki büyük işçi anlaşmazlığı, ülke tarihinde önemli bir olaydı ve şirket gibi Kosta Rika’da etkili sendikaların kurulmasına yol açacak önemli bir adımdı. 1938'de işçileriyle toplu sözleşme imzalaması gerekiyordu. [39] [40]
20. yüzyıl
Tarihsel olarak, Kosta Rika genel olarak birçok Latin Amerika ülkesinden daha fazla barış ve daha tutarlı bir siyasi istikrarın tadını çıkardı. Ancak 19. yüzyılın sonlarından bu yana Kosta Rika, iki önemli şiddet dönemi yaşadı. 1917–19'da General Federico Tinoco Granados , devrilene ve sürgüne gönderilinceye kadar askeri diktatör olarak hüküm sürdü.
Tinoco rejiminin popüler olmaması , devrildikten sonra Kosta Rika ordusunun büyüklüğünde, servetinde ve siyasi etkisinde önemli bir düşüşe yol açtı. 1948'de José Figueres Ferrer , Rafael Ángel Calderon Guardia arasında tartışmalı bir cumhurbaşkanlığı seçiminin ardından silahlı bir ayaklanmaya liderlik etti.(1940–1944 arasında başkanlık yapmıştı) ve Otilio Ulate Blanco . [41] 2.000'den fazla ölü ile 44 günlük Kosta Rika İç Savaşı , 20. yüzyılda Kosta Rika’daki en kanlı olaydı.
Muzaffer isyancılar , orduyu tamamen ortadan kaldıran bir hükümet cuntası kurdular ve demokratik olarak seçilmiş bir meclis tarafından yeni bir anayasa taslağının hazırlanmasını denetlediler. [42]
Bu reformları yürürlüğe koyan cunta, 8 Kasım 1949'da iktidarı Ulate’e devretti. Darbeden sonra, 1953'te yeni anayasa uyarınca ülkenin ilk demokratik seçimini kazanan Figueres ulusal bir kahraman oldu . O zamandan beri Kosta Rika, en son 2018'de olmak üzere 14 cumhurbaşkanlığı seçimi yaptı . En az 1948 yılına dayanan kesintisiz demokrasiyle ülke, bölgenin en istikrarlı ülkesidir. [43] [44]
Coğrafya
Kosta Rika , doğuda Karayip Denizi ve batıda Pasifik Okyanusu ile sınır komşusudur . Kosta Rika da komşudur Nikaragua kuzey ve hiç Panama güneye.
Ülkedeki en yüksek nokta 3.819 metrede (12.530 ft) Cerro Chirripó’dur . Ülkedeki en yüksek yanardağ Irazú Yanardağı (3,431 m veya 11,257 ft) ve en büyük göl Arenal Gölü’dür . Kosta Rika’da bilinen 14 yanardağ var ve bunlardan altısı son 75 yılda aktif durumda. [45]
İklim
Kosta Rika, yıl boyunca tropikal bir iklim yaşar . İki mevsim var. “Yaz” veya kurak mevsim Aralık’tan Nisan’a, “kış” veya yağmurlu mevsim ise Mayıs’tan Kasım’a kadardır.
Flora ve fauna
Zengin bitki çeşitliliği ve Kosta Rika yaban hayatı var .
Bir milli park olan Corcovado Ulusal Parkı , biyoçeşitliliği ( büyük kediler ve tapirler dahil) nedeniyle ekolojistler arasında uluslararası üne sahiptir ve ziyaretçilerin bol miktarda yaban hayatı görmeyi bekleyebilecekleri yerdir. [46] [47]
Corcovado, Kosta Rika’da dört Kosta Rika maymunu türünün hepsinin bulunabileceği tek parktır . [48]
Bunlar beyaz başlı capuchin , örtülü tellalı , tehlikede Geoffroy örümcek maymun , [48] [49] ve Orta Amerika sincap maymunu, yalnızca Kosta Rika’nın Pasifik kıyılarında ve Panama’nın küçük bir bölümünde bulundu ve durumunun savunmasız duruma yükseltildiği 2008 yılına kadar tehlike altında olduğu düşünülüyordu.
Ormansızlaşma , yasadışı evcil hayvan ticareti ve avlanma, tehdit altındaki statüsünün ana nedenleridir.
[50] Kosta Rika, ormansızlaşmayı durduran ve tersine çeviren ilk tropikal ülkedir; ormancılığını başarıyla restore etti ve biyologlara ve ekolojistlere çevre koruma önlemlerini öğretmek için bir ekosistem hizmeti geliştirdi. [51]
Ülke, 2018 Orman Peyzaj Bütünlüğü Endeksi ortalama puanı 4,65 / 10 ile 172 ülke arasında dünya genelinde 118'inci sırada yer aldı. [52]
Ekonomi
Bu bölümün güncellenmesi gerekiyor . Lütfen bu makaleyi son olayları veya yeni mevcut bilgileri yansıtacak şekilde güncelleyin. ( Eylül 2019 )
Kosta Rika’da bir zamanlar Kosta Rika ihracatının% 20'sinden ve ülkenin GSYİH’sinin% 5'inden sorumlu olan bir Intel mikroişlemci tesisi.
Ana madde: Kosta Rika Ekonomisi
Ülke, 2017'de% 2,6 olarak tahmin edilen ılımlı enflasyon [53] ve 2011'de 41,3 milyar ABD dolarından 2015'te 52,6 milyar ABD dolarına yükselen orta derecede yüksek GSYİH büyümesiyle ekonomik açıdan istikrarlı kabul edildi. [54] için tahmini GSYİH 2017, 61,5 milyar ABD Doları ve kişi başına tahmini GSYİH (satın alma gücü paritesi) 12.382 ABD Dolarıdır. [53] Artan borç ve bütçe açığı , ülkenin başlıca endişeleridir. [55] Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün 2017 yılında yaptığı bir araştırma, dış borcun azaltılmasının hükümet için çok yüksek bir öncelik olması gerektiği konusunda uyardı. Bütçe açığını hafifletmek için başka mali reformlar da önerildi. [56]
Birçok yabancı şirket (imalat ve hizmet), yatırım ve vergi teşviklerinden yararlandıkları Kosta Rika Serbest Ticaret Bölgelerinde (FTZ) faaliyet göstermektedir. [12] Bu tür yatırımların yarısından fazlası ABD’den geldi [57] Hükümete göre, 2015 yılında bölgeler 82.000'den fazla doğrudan işi ve 43.000 dolaylı işi destekledi. [58] Amerika Serbest Bölgesi’nde tesisleri bulunan şirketler Örneğin Heredia, Intel, Dell, HP, Bayer, Bosch, DHL, IBM ve Okay Industries’i içerir. [59] [60]
GSYİH’nın% 5,5'i tarım,% 18,6'sı sanayi ve% 75,9'u hizmetler tarafından üretilmektedir. (2016) [53] Tarım işgücünün% 12,9'unu istihdam ediyor, endüstri% 18,57, hizmetler% 69,02 (2016) [61] Bölge için işsizlik seviyesi orta derecede yüksek (IMF’ye göre 2016'da% 8,2). [53] Nüfusun% 20,5'i yoksulluk sınırının altında yaşıyor olsa da (2017), [62] Kosta Rika, Orta Amerika’daki en yüksek yaşam standartlarından birine sahip. [63]
Devlet tarafından kullanıcılara düşük maliyetle yüksek kalitede sağlık hizmeti verilmektedir. [64] Konut da çok uygun. Kosta Rika, Latin Amerika’da eğitim sisteminin kalitesiyle tanınmaktadır. Kosta Rika, eğitim sistemi nedeniyle Latin Amerika’daki en yüksek okuryazarlık oranlarından birine sahiptir (% 97). [65]
Genel Temel Eğitim zorunludur ve kullanıcıya ücretsiz olarak sağlanır. [66]Bir ABD hükümeti raporu, ülkenin “eğitime ve vasıflı bir iş gücünün oluşturulmasına tarihsel olarak yüksek bir öncelik verdiğini” doğrulamakta, ancak liseden ayrılma oranının arttığını belirtmektedir. Ayrıca Kosta Rika, İngilizce, Portekizce, Mandarin ve Fransızca gibi dillerde ve ayrıca Bilim, Teknoloji, Mühendislik ve Matematik (STEM) alanlarında daha fazla kurstan faydalanacaktır. [65]
Ticaret ve yabancı yatırım
Kosta Rika, ABD dahil birçok ülke ile serbest ticaret anlaşmalarına sahiptir. İthalatı etkileyecek önemli bir ticaret engeli yoktur ve ülke, diğer Orta Amerika ülkelerine göre tarifelerini düşürmektedir. [67]
Ülkenin Serbest Ticaret Bölgeleri, üretim ve hizmet endüstrilerinin Kosta Rika’da faaliyet göstermesi için teşvikler sağlıyor. 2015 yılında, bölgeler 2015 yılında 82 binden fazla doğrudan işi ve 43 binden fazla dolaylı işi destekledi ve STB’deki ortalama ücretler, ülkenin geri kalanındaki özel teşebbüs çalışma ortalamasından 1,8 kat daha yüksekti. [58] Örneğin 2016'da Amazon.com’un Kosta Rika’da yaklaşık 3.500 çalışanı vardı ve bunu 2017'de 1.500 artırarak önemli bir işveren haline getirmeyi planladı. [11]
Merkezi konum, Amerika pazarlarına erişim ve Avrupa ile Asya’ya doğrudan okyanus erişimi sağlar. 2015 yılında en önemli ihracat (dolar değerine göre) tıbbi aletler, muzlar, tropikal meyveler, entegre devreler ve ortopedik aletlerdi. [68] O yılki toplam ithalat 15 milyar dolardı. 2015 yılında ithal edilen en önemli ürünler (dolar değerine göre) rafine edilmiş petrol, otomobil, ambalajlı ilaçlar, yayın ekipmanları ve bilgisayarlar oldu. 2015 yılında 2,39 milyar ABD doları ticaret açığı ile toplam ihracat 12,6 milyar ABD doları olmuştur. [68]
Bir kahve plantasyonu içinde Orosi Vadisi
İlaç, finansal dış kaynak kullanımı, yazılım geliştirme ve ekoturizm Kosta Rika ekonomisinin başlıca endüstrileri haline geldi. Sakinleri arasında yüksek eğitim seviyesi, ülkeyi çekici bir yatırım yeri haline getiriyor. 1999'dan beri turizm, ülkenin üç ana nakit ürününün birleşik ihracatından daha fazla döviz kazanıyor : özellikle muz ve ananas [69] ve ayrıca kahve dahil diğer mahsuller.
[70] Kahve üretimi Kosta Rika’nın tarihinde önemli bir rol oynadı ve 2006'da üçüncü nakit ürün ihracatı oldu. [70] Küçük bir ülke olan Kosta Rika, şu anda dünya kahve üretiminin% 1'inden azını sağlıyor. [34]2015 yılında kahve ihracatının değeri 305,9 milyon ABD doları olarak gerçekleşti ve bu, 2,7 milyar ABD doları olan toplam tarımsal ihracatın küçük bir bölümünü oluşturdu. [69] Kahve üretimi 2015–16'da% 13,7 arttı, 2016–17'de% 17,5 azaldı, ancak sonraki yıl yaklaşık% 15 artması bekleniyordu. [71]
Kosta Rika, çevresel hizmetler için bir ödeme sistemi geliştirmiştir . [72] Benzer şekilde, Kosta Rika’da kanalizasyon, tarım kimyasalları ve diğer kirleticileri su yollarına döken işletmeleri ve ev sahiplerini cezalandırmak için su kirliliği vergisi vardır. [73] Mayıs 2007'de Kosta Rika hükümeti 2021 yılına kadar % 100 karbon nötr olma niyetini açıkladı. [74] 2015 yılına kadar, ülke elektriğinin yüzde 93'ü yenilenebilir kaynaklardan sağlandı . [75] 2019 yılında ülke elektriğinin% 99,62'sini yenilenebilir kaynaklardan üretti ve sürekli 300 gün boyunca tamamen yenilenebilir kaynaklarla çalıştı. [76]
1996 yılında, çevre hizmetlerinin sağlanması için arazi sahiplerine doğrudan mali teşvikler sağlamak için Orman Kanunu çıkarılmıştır. [72] Bu, ormancılık sektörünün ticari kereste üretiminden ve bunun sonucunda ortaya çıkan ormansızlaşmadan uzaklaşmasına yardımcı oldu ve ekonomi ve toplum için sağladığı hizmetler (yani karbon fiksasyonu , tatlı içme suyu üretimi, biyolojik çeşitliliğin korunması gibi hidrolojik hizmetler) konusunda farkındalık yaratmaya yardımcı oldu. ve doğal güzelliğin sağlanması). [72]
ABD hükümeti tarafından hazırlanan bir 2016 raporu, ABD’den (ve muhtemelen diğer ülkelerden) şirketlerle çalışarak ekonomisini genişletmeye çalışırken Kosta Rika’nın karşılaştığı diğer zorlukları tanımlıyor. [65] Tespit edilen başlıca endişeler şunlardır:
- Diğer raporlarda da dile getirilen bir endişe olarak, limanlar, yollar, demiryolları ve su dağıtım sistemleri büyük iyileştirmelerden faydalanacaktır. [77] Çin’in bu yönleri iyileştirmeye yatırım yapma girişimleri “bürokratik ve yasal kaygılar nedeniyle durduruldu”.
- Bürokrasi “genellikle yavaş ve hantaldır”.
Turizm
Kosta Rika’daki havalimanlarının listesi
Poás Volcano Crater , ülkenin başlıca turistik yerlerinden biridir .
Kosta Rika, 2015'e göre% 10 artışla 2016'da 2,9 milyon yabancı ziyaretçi ile Orta Amerika bölgesinde en çok ziyaret edilen ülkedir [78] . [79] 2015'te turizm sektörü ülkenin GSYİH’sinin% 5,8'inden sorumluydu, veya 3.4 milyar dolar. [80] 2016'da en fazla turist 1.000.000 ziyaretçi ile ABD’den gelirken, onu 434.884 kişi ile Avrupa izledi. [81] Kosta Rika Tatil iddiasına göre, turistler ülkedeki üzere,% 22 gitmesine kez gelmesi Tamarindo , 18% halindeyken Arenal aracılığıyla% 17 pas Liberya ( Daniel Oduber Quirós Uluslararası Havaalanı bulunur), 16% halindeyken San Joséülkenin başkenti ( Juan Santamaría Uluslararası Havaalanı’ndan geçerek ),% 18'i Manuel Antonio ve% 7 Monteverde’yi seçiyor. [82]
2004 yılına gelindiğinde turizm, muz ve kahvenin toplamından daha fazla gelir ve döviz sağlıyordu. [70] [83] 2016'da, Dünya Seyahat ve Turizm Konseyi’nin tahminleri, Kosta Rika’da GSYİH’ya% 5,1'lik ve 110.000 doğrudan işin doğrudan katkısına işaret etti; turizm tarafından dolaylı olarak desteklenen toplam iş sayısı 271.000 idi. [84]
Ekoturizmin öncüsü olan Kosta Rika, çok sayıda turisti geniş milli park dizisine ve diğer korunan alanlara çekiyor. [85] Camino de Costa Rica patikası , yolcuların ülkenin dört bir yanından Atlantik’ten Pasifik kıyılarına kadar yürümelerine izin vererek bunu destekliyor. 2011 Seyahat ve Turizm Rekabet Endeksi’nde Kosta Rika, dünyada 44. sırada, Latin Amerika ülkeleri arasında ise 2011'de Meksika’dan sonra ikinci sırada yer aldı. [86] Ülke, 2017 raporu itibarıyla Panama’nın biraz gerisinde 38. sıraya ulaştı. [87]Ethical Traveler grubunun 2017 listesinde yer alan 10 ülkesi Dünyanın En İyi On Etik Destinasyonu Kosta Rika’yı içeriyor. Ülke, kazananlar arasında çevre koruma açısından en yüksek puanı aldı. [88] Kosta Rika 1990'larda ormansızlaşmayı tersine çevirmeye başladı ve yalnızca yenilenebilir enerji kullanmaya doğru ilerliyorlar . [89]
Hükümet ve politika
Ana madde: Kosta Rika Siyaseti
İdari bölümler
İller: 1 Alajuela , 2 Cartago , 3 Guanacaste , 4 Heredia , 5 Limón , 6 Puntarenas , 7 San José
Ana madde: Kosta Rika’nın idari bölümleri
: Kosta Rika sırayla 82 kanton (İspanyolca ayrılır yedi ilde, oluşan Cantón , çoğul Kanton Çincesi , bir belediye başkanı tarafından yönetilen her biri). Belediye başkanları, her kanton tarafından dört yılda bir demokratik olarak seçilir. Eyalet yasama organı yok. Kantonlar ayrıca 488 ilçeye ( dağıtım bölgelerine ) bölünmüştür .
Dış ilişkiler
Ana madde: Kosta Rika’nın dış ilişkileri
Pasifik’te Kosta Rika’nın batı MEB’inin boyutu
Barack Obama ve Laura Chinchilla , San José’de Kosta Rika’lı çocuklarla birlikte
Kosta Rika, Birleşmiş Milletler ve Amerikan Devletleri Örgütü’nün aktif bir üyesidir . İnsan Hakları İnter-Amerikan Mahkemesi ve Barış Birleşmiş Milletler Üniversitesi Kosta Rika dayanır. Aynı zamanda Demokrasiler Topluluğu gibi insan hakları ve demokrasi ile ilgili diğer birçok uluslararası kuruluşun üyesidir . Kosta Rika’nın ana dış politika hedefi, istikrar ve büyümeyi sağlamanın bir yolu olarak insan haklarını ve sürdürülebilir kalkınmayı teşvik etmektir. [90]
Kosta Rika üyesidir Uluslararası Ceza Mahkemesi bir olmadan, Karşılıklı Dokunulmazlık Anlaşması koruma Birleşik Devletleri askeri (aynı kapsamındaki Madde 98 ). Kosta Rika, Organizasyon internationale de la Francophonie’nin bir gözlemcisidir .
10 Eylül 1961'de, Fidel Castro’nun Küba’yı sosyalist bir devlet ilan etmesinden birkaç ay sonra , Kosta Rika Başkanı Mario Echandi, 2 Numaralı Kararname ile Küba ile diplomatik ilişkileri sona erdirdi . Bu donma 47 yıl sürdü, Başkan Óscar Arias Sánchez , 18 Mart 2009'da normal ilişkileri yeniden kurana kadar , “Eğer rejimlerle sayfayı SSCB’de olduğu gibi gerçekliğimizden derinden farklı bir şekilde çevirebilseydik veya daha yakın zamanda, Çin Cumhuriyeti olsaydı, coğrafi ve kültürel olarak Kosta Rika’ya çok daha yakın bir ülkeyle bunu nasıl yapmayız? “ Arias, iki ülkenin de büyükelçi değiş tokuş edeceğini açıkladı. [91]
Kosta Rika ile uzun süreli anlaşmazlık vardır Nikaragua üzerinde San Juan Nehri iki ülke arasındaki sınırı tanımlar ve Kosta Rika’nın navigasyon hakları nehri üzerinde. [92] 2010 yılında, Isla Calero ve Nikaragua’nın bu bölgedeki nehri taramasının etkisi hakkında da bir tartışma çıktı . [93]
14 Temmuz 2009'da, Lahey’deki Uluslararası Adalet Divanı , Kosta Rika’nın nehrin kendi tarafında balık tutmak için ticari amaçlarla navigasyon haklarını onayladı . 1858 tarihli bir anlaşma, Kosta Rika’ya navigasyon haklarını genişletti, ancak Nikaragua, yolcuların seyahatini ve balıkçılığın anlaşmanın bir parçası olduğunu reddetti; Mahkeme, Nikaragua’nın ileri sürdüğü gibi nehirdeki Kosta Rikalıların Nikaragua turist kartlarına veya vizelerine gerek olmadığına karar verdi, ancak Nikaragualıları selamlayarak, Kosta Rika teknelerinin ve yolcularının rotaları boyunca ilk ve son Nikaragua limanında durmaları gerektiğine karar verdi. . Ayrıca bir kimlik belgesi veya pasaportu olmalıdır. Nikaragua, Kosta Rika trafiğine de zamanlama uygulayabilir. Nikaragua, Kosta Rika teknelerinin Nikaragua bayrağını sergilemesini isteyebilir, ancak limanlarından kalkış izni için onlardan ücret alamaz. Bunların tümü, 2005 dosyasında mahkemeye getirilen belirli çekişmelerdi. [94]
1 Haziran 2007'de Kosta Rika, Tayvan ile diplomatik bağlarını kopardı ve tanınmayı Çin Halk Cumhuriyeti’ne çevirdi. Kosta Rika, bunu yapan ilk Orta Amerika ülkeleriydi. Başkan Óscar Arias Sánchez , eylemin ekonomik gerekliliğe bir yanıt olduğunu kabul etti. [95] Buna karşılık ÇHC , San José eyaletindeki Parque la Sabana’da 100 milyon dolarlık yeni, son teknoloji bir futbol stadyumu inşa etti . Yaklaşık 600 Çinli mühendis ve işçi bu projede yer aldı ve Mart 2011'de Kosta Rika ve Çin milli takımları arasında oynanan bir maçla açılışı yapıldı .
Kosta Rika , 2007 seçimlerinde yenilenemeyen iki yıllık bir dönem için seçilmiş olan Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde bir dönem tamamladı . 31 Aralık 2009 tarihinde sona ermiştir; bu Kosta Rika’nın Güvenlik Konseyi’ne üçüncü katılışıydı. Elayne Whyte Gómez, Kosta Rika’nın Cenevre’deki BM Ofisi Daimi Temsilcisi (2017) ve Birleşmiş Milletler Nükleer Silahları Yasaklamak için Yasal Olarak Bağlayıcı Bir Aracı Müzakere Etme Konferansı Başkanıdır. [96]
Pasifizm
1 Aralık 1948'de Kosta Rika askeri gücünü kaldırdı. [43] 1949 yılında, askeri kaldırılması tanıtıldı Madde 12 arasında Kosta Rika Anayasası . Daha önce orduya ayrılan bütçe şimdi sağlık hizmetleri ve eğitim sağlamaya ayrılmıştır. [42] [97] DW’ye göre, “Kosta Rika istikrarlı demokrasisi, ücretsiz, zorunlu halk eğitimi gibi ilerici sosyal politikaları, yüksek sosyal refahı ve çevre korumaya verdiği önemle tanınır.” [44]
Kosta Rika, 2017 yılında Nükleer Silahların Yasaklanması ile ilgili BM anlaşmasını imzaladı . [98] [99]
Demografik bilgiler
Kosta Rika Sayımları
2011 nüfus sayımı 4,3 milyon kişilik bir nüfusa sayılır [100] Aşağıdaki gruplar arasında dağıtılır:% 83.6 beyazlar ya Mestizos ,% 6.7 melezlerin ,% 2.4 Kızılderili ,% 1,1 siyah veya Afro-Karayip ; nüfus sayımı% 1,1'i Diğer,% 2,9'u (141,304 kişi) Yok ve% 2,2'si (107,196 kişi) belirtilmemiş olarak gösterdi. [1] 2016 yılına kadar, nüfus için BM tahmini 5 milyon civarındaydı. [5] [6]
Nüfus piramidi 2016
2011 yılında, nüfusun% 2,4'ünü temsil eden 104.000'den fazla Kızılderili veya yerli sakini vardı. : Çoğu sekiz etnik gruplar arasında dağıtılır, tenha rezervasyonları yaşayan Quitirrisí (Central Valley), Matambú veya Chorotega (Guanacaste), Maleku (kuzey Alajuela), Bribri (güney Atlantik), Cabécar (Cordillera de Talamanca), Guaymí ( Güney Kosta Rika, Panama sınırı boyunca), Boruca (güney Kosta Rika) ve Térraba [ es ] (güney Kosta Rika).
Nüfus, önemli sayıda İtalyan, Alman, İngiliz, Hollandalı, Fransız, İrlandalı, Portekizli ve Polonyalı ailelerin yanı sıra oldukça büyük bir Yahudi topluluğuna sahip , başta İspanyol kökenli [2] Avrupalı Kosta Rikalıları (Avrupa soyundan) içermektedir . Afro-Kosta Rikalıların çoğu , 19. yüzyıl siyah Jamaikalı göçmen işçilerin Creole İngilizcesi konuşan torunlarıdır . [101] [102]
Kosta Rika okul çocukları
2011 nüfus sayımı, nüfusun% 83,6'sını beyaz veya Mestizo olarak sınıflandırdı ; ikincisi, birleşik Avrupa ve Amerika kökenli kişilerdir. Melez segmenti (beyaz ve siyah karışımı) 6.7% temsil ve yerli halk toplumun% 2.4'ünü oluşturdu. [2] Yerli ve Avrupalı karışık kan popülasyonları, diğer Latin Amerika ülkelerinden çok daha azdır. İstisnalar arasında , nüfusun neredeyse yarısının gözle görülür şekilde mestizo olduğu Guanacaste , birkaç nesil boyunca İspanyol sömürgeciler ve Chorotega Amerindians arasında daha yaygın olan sendikaların mirası ve Afro-Kosta Rika topluluğunun büyük çoğunluğunun yaşadığı Limón var .
Kosta Rika, çoğunlukla Kolombiya ve Nikaragua’dan birçok mülteciye ev sahipliği yapıyor . Bunun ve yasadışı göçün bir sonucu olarak, Kosta Rika nüfusunun tahmini% 10–15'i (400.000–600.000) Nikaragualılardan oluşmaktadır. [103] [104] Bazı Nikaragualılar mevsimlik iş fırsatları için göç ediyor ve sonra ülkelerine dönüyor. Kosta Rika, 1970'ler ve 1980'lerde iç savaşlardan ve diktatörlüklerden kaçan diğer Latin Amerika ülkelerinden, özellikle Şili ve Arjantin’den , gerillalardan ve hükümet ölüm mangalarından kaçan El Salvador’dan birçok mülteci aldı . [105]
Göre Dünya Bankası 125306 Kosta Rikalılar ABD, Panama, Nikaragua, İspanya, Meksika’da yurt dışında yaşarken, 2010 489200 hakkında göçmenler, ülkede Nikaragua, Panama, El Salvador, Honduras, Guatemala ve Belize birçok yaşadı , Kanada, Almanya, Venezuela, Dominik Cumhuriyeti ve Ekvador . [106] Göçmen sayısı daha sonraki yıllarda azaldı, ancak 2015'te Kosta Rika’da 420.000 civarında göçmen vardı [107] ve sığınmacıların sayısı (çoğunlukla Honduras, El Salvador, Guatemala ve Nikaragua’dan) 110.000'i aştı. 2012'ye göre beş kat artış. [108]2016'da ülke, Güney ve Orta Amerika’dan ve ABD’ye ulaşmayı uman diğer ülkelerden gelen göçmenler için “mıknatıs” olarak adlandırıldı [109] [110]
Din
Kosta Rika’da Din (CIEP 2018) [4]
Katoliklik (% 52)
Protestanlık (% 25)
Agnostik / Ateist / Yok (% 17)
Diğer dinler (% 3)
Cevap yok (% 3)
Ana madde: Kosta Rika’da Din
Bazilika de Nuestra Señora de los Ángeles (Melekler Meryem Ana Bazilikası), 2007 hac sırasında
Hristiyanlık , Kosta Rika’nın baskın dinidir ve Roma Katolikliği , 1949 Anayasasına göre resmi devlet dini olup, aynı zamanda din özgürlüğünü de garanti eder . Bu tek eyalettir Americas , devlet din olarak Katolikliği kurdu; bu tür diğer ülkeler Avrupa’daki mikro devletlerdir: Lihtenştayn , Monako , Vatikan Şehri ve Malta .
2017 Latinobarómetro araştırması, nüfusun% 57'sinin kendilerini Roma Katolik olarak tanımladığını ,% 25'inin Evanjelik Protestan olduğunu ,% 15'inin bir dine sahip olmadığını ve% 2'sinin başka bir dine ait olduğunu bildirdi. [111] Bu anket, Katoliklerin payında bir düşüş ve Protestanların ve dinsizlerin payında bir artış olduğunu gösterdi. [111] Kosta Rika Üniversitesi’nin 2018 anketi benzer oranlar gösteriyor; % 52 Katolikler,% 22 Protestanlar,% 17 dinsiz ve% 3 diğer. [4] Laiklik oranı Latin Amerika standartlarına göre yüksektir.
Asya ve Orta Doğu’dan gelen küçük ama sürekli göç nedeniyle , yaklaşık 100.000 uygulayıcıyla (nüfusun% 2'sinden fazlası) en popüler Budizm olmak üzere diğer dinler büyüdü . [112] Çoğu Budist, bazı yeni yerel din değiştirenlerle birlikte yaklaşık 40.000 kişilik Han Çin topluluğunun üyesidir . Ayrıca yaklaşık 500 aileden oluşan küçük bir Müslüman topluluğu veya nüfusun% 0.001'i var. [113]
Sinagoga Shaarei Zion sinagog [114] yakın La Sabana Büyükşehir Park içinde San José . Parkın doğusundaki mahalledeki birkaç evde Davut Yıldızı ve diğer Yahudi sembolleri sergileniyor . [115]
Son Zaman Azizler İsa Mesih Kilisesi 35.000'den fazla üyesi olduğunu iddia ediyor ve San José’de Kosta Rika için bölgesel bir ibadet merkezi olarak hizmet veren bir tapınağa sahip . [116] Ancak, nüfusun% 1'inden azını temsil ediyorlar. [117] [118]
Diller
Kosta Rika konuşulan ana dili olan İspanyolca özelliklere sahiptir, ülkeye ayrı , Orta Amerika İspanyolcası bir biçimi. Kosta Rika, dil açısından farklı bir ülkedir ve Kolomb öncesi halkların torunları tarafından konuşulan en az beş yaşayan yerel yerli dile ev sahipliği yapmaktadır: Maléku, Cabécar, Bribri, Guaymí ve Buglere.
Hala öncelikle yerli rezervasyonlarında, konuşulan yerli dillerin, sayısal olarak en önemli olan Bribri , Maleku , Cabécar ve Ngäbere diller ; bunların bazılarının Kosta Rika’da birkaç bin konuşmacısı varken, diğerlerinin birkaç yüz konuşmacısı var. Teribe ve Boruca gibi bazı dillerin binden az konuşmacısı vardır. Buglere dili ve yakından ilişkili Guaymí, güneydoğu Puntarenas’ta bazıları tarafından konuşulmaktadır. [119]
Bir Creole-İngilizce dili, Jamaika patois (olarak da bilinir Mekatelyu ), Karayip kıyılarında Limón İl öncelikle yerleşmiş Afro-Carib göçmenler tarafından konuşulan bir İngilizce tabanlı Creole dilidir. [119]
Kosta Rika’nın yetişkin nüfusunun (18 yaş ve üstü) yaklaşık% 10,7'si İngilizce,% 0,7 Fransızca ve% 0,3'ü ikinci dil olarak Portekizce veya Almanca konuşmaktadır . [120]
Kültür
Las Carretas (kağnılar) ulusal bir semboldür.
Kosta Rika, Mezoamerikan ve Güney Amerika yerli kültürlerinin buluştuğu noktadır . Ülkenin kuzeybatısı Nicoya yarımadası, 16. yüzyılda İspanyol fatihler ( fatihler ) geldiğinde Nahuatl kültürel etkisinin en güney noktasıydı . Ülkenin orta ve güney kesimlerinde Chibcha etkileri vardı . Bu arada Atlantik kıyısı, 17. ve 18. yüzyıllarda Afrikalı işçilerle doluydu.
İspanyolların göçünün bir sonucu olarak, 16. yüzyıl İspanyol kültürü ve evrimi, günümüze kadar günlük yaşamı ve kültürü, İspanyol dili ve Katolik dinini birincil etkiler olarak işaretledi.
San Jose’den MishCatt şarkıcı-söz yazarı
Kültür, Gençlik ve Spor Daire Başkanlığı, kültürel yaşamın tanıtımı ve koordinasyonundan sorumludur. Bölümün çalışmaları Kültür, Görsel Sanatlar, Sahne Sanatları, Müzik, Miras ve Kütüphaneler Sistemi olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Kosta Rika Ulusal Senfoni Orkestrası ve Gençlik Senfoni Orkestrası gibi kalıcı programlar, iki çalışma alanının birleşimidir: Kültür ve Gençlik. [ alıntı gerekli ]
Soca , salsa , bachata , merengue , cumbia ve Costa Rican swing gibi dans odaklı türler, gençlerden çok daha yaşlı insanlar tarafından giderek daha fazla beğeniliyor. Gitar, özellikle halk oyunlarına eşlik ettiği için popülerdir; ancak, marimba ulusal enstrüman yapıldı.
Kasım 2017'de, National Geographic dergisi Kosta Rika’yı dünyanın en mutlu ülkesi olarak adlandırdı [121] ve ülke rutin olarak çeşitli mutluluk ölçütlerinde üst sıralarda yer alıyor. [122] Makalede şu özete yer verildi: “Kosta Rikalılar stresi azaltan ve neşeyi en üst düzeye çıkaran bir yerde günlük hayatı dolu dolu yaşamanın tadını çıkarıyor”. [123] O halde, “Ticos” arasında en tanınan ifadelerden birinin, birebir çeviride saf hayat olan “ Pura Vida “ olması şaşırtıcı değildir . Sakinlerin yaşam felsefesini yansıtır, [124] stresten uzak, pozitif, rahat bir duyguya işaret eden basit bir yaşamı ifade eder.[126] Sıklıkla sokaklarda yürüyen veya dükkanlardan yiyecek satın alan insanlar Pura Vida diyerek merhaba derler. Bir soru olarak veya kişinin varlığının kabulü olarak ifade edilebilir. “Nasılsın?” Sorusuna önerilen yanıt “ Pura Vida “ olurdu. [127] Bu kullanımda, her şeyin çok iyi olduğunu gösteren “harika” olarak çevrilebilir. [126] Soru olarak kullanıldığında, çağrışım “her şey yolunda mı?” veya “nasılsın?” [124]
Kosta Rika , BM’nin Dünya Mutluluk Raporu’nda 2017 Mutlu Gezegen Endeksi’nde 12. sırada yer alıyor [128] ancak ülkenin Latin Amerika’daki en mutlu ülke olduğu söyleniyor. Bunun nedenleri arasında yüksek düzeyde sosyal hizmetler, sakinlerinin bakım veren doğası, uzun yaşam süresi ve nispeten düşük yolsuzluk yer alıyor. [129] [130]
Yerel mutfak
Gallo pinto ile Kosta Rika kahvaltısı
Kosta Rika mutfağı, Kızılderili , İspanyol, Afrika ve diğer birçok mutfak kökeninin bir karışımıdır . Çok geleneksel tamale ve mısırdan yapılan diğer yemekler gibi yemekler , yerli sakinlerinin en temsilcisidir ve diğer komşu Mezoamerikan ülkelerine benzer. İspanyollar, başta baharatlar ve evcil hayvanlar olmak üzere başka topraklardan ülkeye birçok yeni malzeme getirdiler. Ve daha sonra 19. yüzyılda, Afrika lezzeti, diğer Karayip karışık tatlarının etkisiyle varlığını ödünç verdi. Bugün Kosta Rika mutfağı, son zamanlarda ülke nüfusunun bir parçası haline gelen her yeni etnik grubun ülkenin mutfağını etkilemesiyle çok çeşitlidir. [131] [ güvenilmez kaynak? ]
Spor Dalları
Ana maddeler: Kosta Rika Olimpiyatları ve Futbol Federasyonunda Kosta Rika
Brezilya’daki 2014 FIFA Dünya Kupası’nda Kosta Rika taraftarları
Kosta Rika girilen olimpiyatların eskrimci ile 1936 yılında ilk kez Bernardo de la Guardia ve Kış Olimpiyatları kayakçı ile 1980 yılında ilk kez Arturo Kinch . Kosta Rika’nın Olimpiyat madalya Dört kız kardeş tarafından kazanıldı Silvia ve Claudia Anket içinde yüzme Claudia tek altın madalyasını kazanan, 1996 .
Futbol , Kosta Rika’daki en popüler spordur. Milli takım beş oynadığı FIFA Dünya Kupası turnuvaları ve ilk kez çeyrek finale yükseldi 2014 . [132] [133] Bölgesel CONCACAF Gold Cup’taki en iyi performansı 2002'de ikinci oldu . 1990'ların sonlarında ve 2000'lerin başında İngiltere Premier Ligi’nde üç kulüpte oynayan bir forvet olan Paulo Wanchope , Kosta Rika futbolunun yabancı tanınırlığını artırmasıyla tanınır. [134] Kosta Rika, Panama ile birlikte 2020 ev sahipliği haklarına sahip olduCOVID-19 salgını nedeniyle 2021'e ertelenen FIFA U-20 Kadınlar Dünya Kupası . [135] [136] 17 Kasım 2020'de FIFA , etkinliğin 2022'de Kosta Rika’da yapılacağını duyurdu. [137]
Ülkenin milli takımı FIBA AmeriCup veya FIBA Dünya Kupası gibi büyük bir uluslararası turnuvaya henüz katılmamış olsa da basketbol , Kosta Rika’da da popüler bir spordur . [138]
Eğitim
Kosta Rika’da Eğitim
Kosta Rika’daki okuma yazma oranı yaklaşık yüzde 97'dir ve İngilizce, öncelikle Kosta Rika’nın turizm endüstrisi nedeniyle yaygın olarak konuşulmaktadır. [65] 1949'da ordu lağvedildiğinde, “ordunun yerine öğretmenler ordusu geleceği” söylendi. [139] Evrensel halk eğitimi anayasada güvence altına alınmıştır; ilköğretim zorunludur ve hem okul öncesi hem de lise ücretsizdir. 11. sınıfı bitiren öğrenciler, Kosta Rika Eğitim Bakanlığı tarafından akredite edilmiş Kosta Rika Bachillerato Diploması alırlar.
Hem devlet hem de özel üniversiteler var. Kosta Rika Üniversitesi başlığı “Kosta Rika Eğitim ve Kültür Fazilet Kurumu” ile ödüllendirilmiştir.
ABD hükümeti tarafından hazırlanan 2016 raporu, lise öğrencileri arasındaki yüksek okul terk oranı da dahil olmak üzere eğitim sisteminin karşı karşıya olduğu mevcut zorlukları tanımlıyor. Ülkenin daha fazla İngilizce ve Portekizce, Mandarin ve Fransızca gibi dilleri bilen daha fazla işçiye ihtiyacı var. Rapora göre, Bilim, Teknoloji, Mühendislik ve Matematik (STEM) programlarından daha fazla mezun yararlanacak. [65]
Sağlık
UNDP’ye göre , 2010 yılında Kosta Rikalılar için doğumda beklenen yaşam süresi 79,3 yıldı. [140] Nicoya Yarımadası biri olarak kabul edilir Mavi Bölgeleri dünyada, nerede 100 yaşın geçmiş insanlar genellikle canlı aktif yaşıyor. [141] [142] Yeni Ekonomi Vakfı (NEF) 2009 yılı ilk Kosta Rika sıralanmış Mutlu Gezegen Endeksi’nde 2012 yılında bir kez daha indeksi ölçümleri çevresel girdi birimi başına üretmek sağlığı ve mutluluğu, vb. [143] [144] NEF’e göre, Kosta Rika’nın liderliği çok yüksek yaşam süresinden kaynaklanıyorAmerika’da ikinci en yüksek ve Amerika Birleşik Devletleri’nden daha yüksektir. Ülke ayrıca birçok zengin ülkeden daha yüksek bir refah ve kişi başına düşen ekolojik ayak izi ABD’nin üçte biri büyüklüğünde yaşadı . [145]
2002 yılında, kişi başına 0,58 yeni genel pratisyen (tıp) konsültasyonu ve 0,33 yeni uzman konsültasyonu ve% 8,1'lik bir hastaneye kabul oranı vardı. Koruyucu sağlık bakımı da başarılıdır. 2002 yılında Kosta Rika kadınlarının% 96'sı bir çeşit doğum kontrolü kullandı ve tüm hamile kadınların% 87'sine doğum öncesi bakım hizmetleri verildi. Bir yaşın altındaki tüm çocukların sağlıklı bebek kliniklerine erişimi vardır ve 2002'de aşılama kapsama oranı tüm antijenler için% 91'in üzerindeydi. [ kaynak belirtilmeli ] Kosta Rika 2000'de 100.000'de 48 gibi çok düşük bir sıtma insidansına sahiptir ve 2002'de bildirilen kızamık vakası yoktur . Perinatal ölüm oranı 1972'de 1000'de 12.0'dan 2001'de 1000'de 5.4'e düşmüştür. [146]
Kosta Rika, Orta Amerika’nın büyük sağlık başarı öyküsü olarak gösterildi. [147] Sağlık sistemi, GSYİH’sının bir kısmına sahip olmasına rağmen, Amerika Birleşik Devletleri’ninkinden daha üst sıralarda yer almaktadır. [148] 1940'tan önce, sağlık hizmetlerinin çoğunu devlet hastaneleri ve hayır kurumları sağlıyordu. Ancak 1941'de Sosyal Sigortalar İdaresi’nin ( Caja Costarricense de Seguro Social — CCSS) kurulmasından bu yana , Kosta Rika maaş kazanan sakinlerine, kapsamı zaman içinde bakmakla yükümlü oldukları kişileri kapsayacak şekilde genişletilmiş evrensel sağlık hizmeti sağladı. 1973'te CCSS, ülkedeki 29 kamu hastanesinin tamamının ve tüm sağlık hizmetlerinin yönetimini devraldı ve ayrıca bir Kırsal Sağlık Programı ( Programa de Salud Rural) kırsal alanlara birinci basamak için, daha sonra ülke çapında birinci basamak sağlık hizmetlerine genişletildi. 1993 yılında, sağlık tüketicilerini, sosyal sigorta temsilcilerini, işverenleri ve sosyal kuruluşları temsil eden seçilmiş sağlık kurullarını etkinleştirmek için yasalar çıkarıldı. 2000 yılına gelindiğinde sosyal sağlık sigortası, Kosta Rika nüfusunun% 82'sine açıktı. Her sağlık komitesi, Kosta Rika’nın 83 idari kantonundan birine eşdeğer bir alanı yönetir. Özel, kar amaçlı hizmetlerin sınırlı kullanımı vardır (ulusal toplam sağlık harcamasının yaklaşık% 14,4'ü). GSYİH’nın yaklaşık% 7'si sağlık sektörüne tahsis edilmiştir ve% 70'den fazlası devlet tarafından finanse edilmektedir.
Kosta Rika’daki temel sağlık bakım tesisleri arasında bir pratisyen hekim , hemşire, katip, eczacı ve birinci basamak sağlık teknisyeninin bulunduğu sağlık klinikleri bulunmaktadır . 2008 yılında, birinci basamak klinikleri için sevk merkezi olarak hizmet veren, aynı zamanda biyopsikososyal hizmetler, aile ve toplum tıbbi hizmetleri ve tanıtım sunan beş özel ulusal hastane, üç genel ulusal hastane, yedi bölgesel hastane, 13 çevre hastanesi ve 10 büyük klinik vardı. önleme programları. Hastalar bekleme listelerinden kaçınmak için özel sağlık hizmetlerini seçebilirler. [ alıntı gerekli ]
Kosta Rika, medikal turizm için popüler destinasyonlar haline gelen Latin Amerika ülkeleri arasındadır . [149] [150] 2006'da Kosta Rika, tıbbi tedavi için gelen 150.000 yabancıyı kabul etti. [149] [150] [151] Kosta Rika, coğrafi yakınlığı, yüksek tıbbi hizmet kalitesi ve düşük tıbbi maliyetler nedeniyle Amerikalılar için özellikle çekicidir. [150]
2012'den beri Kosta Rika’da sigara içmek dünyadaki en kısıtlayıcı düzenlemelere tabidir.
