Küçük detayların büyük etkisi: Mikro etkileşimler ve kullanıcı deneyimi
Günümüzde ekran başında geçirdiğimiz sürenin artmasıyla çevremiz ile kurduğumuz iletişimleri dijital dünyada da deneyimlemeyi istiyoruz. Örneğin, yolda yürürken birine selam verdiğimizde karşı tarafın aynı nezaketi göstermesi, beğenimizi ifade ettiğimizde karşımızdaki kişinin memnuniyetini dile getirmesi gibi küçük etkileşimler bizi nasıl etkiliyorsa dijital dünyada da bu etkiyi yaşayıp deneyimlerimizi zenginleştirmeyi bekliyoruz.
İşte bu küçük gibi görünen ancak etkisi büyük olan etkileşimlere, dijital dünyadaki kullanıcı deneyimi tasarımında “mikro etkileşimler” deniyor. Kullanıcı deneyimi disiplininin ve dijital tasarımın gelişimiyle önemi ve kullanımı artan bu etkileşimler, kullanıcıların web siteleri, uygulamalar ve diğer dijital ürünlerle (örneğin dijital kullanım panelli ocaklar, mikrodalga fırınlar vs.) nasıl iletişim kurduklarını belirliyor.
Mikro etkileşimlerin kullanımı, web 2.0 dönemlerine kadar uzanıyor. Mobil cihazların yaygın kullanımı, kullanıcı merkezli tasarımın öne çıkması ve dijital ürünlerdeki animasyon ve görsel tasarım gelişmeleriyle günümüzde daha da yaygınlaştığını görüyoruz. Bu etkileşimler bir yandan deneyimlerimizi zenginleştirirken bir yandan da kullanıcılar olarak bizleri etkileşimde olduğumuz ürünlerle birbirine bağlayan önemli unsurlar olarak karşımıza çıkıyor.
Kullanıcı deneyimini şekillendiren mikro etkileşimlerin gücü
Kullanıcı deneyimi tasarımının genel prensipleri ile birlikte mikro etkileşimlere odaklanarak daha tatmin edici ve etkili dijital ürünler oluşturmak mümkün. Kullanıcının dijital bir ürünle etkileşime girdiği noktada deneyim stabil olmaktan çıkıyor ve olduğundan daha zevkli ve gerçekçi bir hal alıyor.
Örneğin, ekranda bir düğmeye tıklamak, bir kaydırıcıyı kullanmak, bir onay kutusunu işaretlemek veya bir animasyonun görünümünü deneyimlemek için küçük hareketler tasarlayabiliriz. Kullanıcı bir gönderiyi beğendiğinde “beğen” düğmesine tıkladığı alanda gerçekte benzer bir hareketi yapan bir el işareti ile karşılık görmesi düğme ile etkileşime girdiğini ve beğendiğini ona gösteriyor. Dahası deneyimini bu etkileşimle daha keyifli hale getirebiliyor.
Başka bir örnek de hata mesajları üzerinde düşünülebilir. Bu etkileşimle kullanıcının hata türünü daha iyi anlamasını sağlayacak açıklayıcı bir animasyon veya görsel sunularak kullanıcı deneyimini zenginleştirilebiliriz. Ayrıca kullanıcılara işlemlerinin ilerleme durumu veya başarı durumu hakkında geri bildirim sağlamak için de bu etkileşimlerden faydalanabiliriz.
Mikro etkileşimlerin 4 temel rolü
Mikro etkileşimlerin kullanıcı deneyimini geliştirmek ve zenginleştirmek için bazı önemli işlevlere sahip küçük detaylar olduğundan bahsetmiştim. Bu işlevler arasında en öne çıkan 4 önemli noktadan bahsetmek istiyorum:
- Mikro etkileşimler, kullanıcıya yaptığı işlemler hakkında anında geri bildirim sağlar. Bu kullanıcının etkileşimi başarıyla tamamladığı veya bir hata yaptığı konusunda bilgilendirilmesini içerebilir. Örneğin bir düğmeye tıkladığınızda düğme renginin değişmesi veya hafif bir animasyonun gösterilmesi geri bildirim sağlayan türde bir etkileşimdir.
- Kullanıcı arayüzü etkileşimlerini daha akıcı ve çekici hale getirir. Bu kullanıcıların web sitesi veya uygulama içinde dolaşırken daha tatmin edici ve pürüzsüz bir deneyim yaşamalarına yardımcı olur.
- Kullanıcıları bir ürünün veya uygulamanın farklı bölümlerine ya da işlevlerine yönlendirmenin bir yolunu sağlar. Örneğin bir kaydırma etkileşimi kullanıcıyı daha fazla içeriği görüntülemeye teşvik ederek deneyimin amacına ulaşmasında önemli bir rol oynar.
- Kullanıcıların hatalarını önlemelerine yardımcı olmak için kullanılabilir. Örneğin bir parola girişi sırasında doğru formatta bir parola girmemiz gerektiğini hatırlatan bir mikro etkileşim kullanıcıların hatalı girişler yapmasını engelleyebilir. Bu da deneyimde olumlu bir etki yaratarak kullanıcının deneyimini aralıksız sürdürmesini ve zaman kaybetmemesini sağlar.
Mikro etkileşimi kullandığımız alanlar
Akbank Tasarım Ofisi olarak her zaman kullanıcılarımızın deneyimlerini ön planda tutarak onların günden güne değişen ihtiyaçlarına yönelik tasarımlar yapmaya özen gösteririz. Teknolojik gelişmeleri yakından takip ederken kullanıcılarımızın ilgisini çekecek ve deneyim anlamında onları hep bir adım ileriye taşıyacak her türlü yeniliğe açık bir şekilde çalışırız.
Akbanklı deneyimi tarafında oluşturduğumuz deneyimlerden mikro etkileşim çalışmalarımıza örnek göstereceğim bir kaç çalışma paylaşmak istiyorum:
Ana bankacılık uygulamamızdaki hareketli grafiklerle kullanıcılarımıza sunduğumuz etkileşim detaylı inceleme gerektirmeden grafiğin anlaşılmasına olanak tanıyor. Ayrıca bu hareketli grafikler sayesinde kullanıcılar anlık veri görselleştirmesi ile müşterilerinin finansal durumlarını daha hızlı bir şekilde takip edebiliyorlar. Bu kullanıcı dostu etkileşimle finansal bilgiler daha anlaşılır ve erişilebilir hale geliyor, kullanıcı memnuniyeti artarken finansal kararlar konusunda daha bilinçli bir yaklaşım elde edilmiş oluyor.
Akbank olarak teşekkür etme kültürünü önemsiyoruz. İnsan ve Kültür platformumuzdaki “teşekkür” modülünde Akbanklıların birbirlerine teşekkür etmelerini teşvik eden bir modül geliştirdik. Bu modülde kullandığımız mikro etkileşimle Akbanklıların teşekkür etme modülünü etkin bir şekilde kullanmalarını ve bu eylemi daha duygusal hale getirmeyi amaçladık.
Akbanklıların kariyer göstergesinde de mikro etkileşimlerden yararlandık. Üstteki çubuğun ilerlemesi, alttaki diğer çubukların toplam seviyelerine göre belirleniyor ve bütünsel bir değeri temsil ediyor. Böylelikle kullanıcılar sayfayı ilk açtıkları anda gelişimlerini görüp interaktif olarak yorumlayabiliyorlar.
Dijital liderlik uygulamasında kullanıcılarımızın görmesini istediğimiz içerikleri karıştırarak keşfetmesini sağlamak için içerik karıştırma etkileşimini tasarladık. (Şu an hali hazırda kullanılan bu uygulamada içerik karıştırma mikro etkileşimsiz akıllı bir şekilde çalışıyor ve kullanıcılarımızın ihtiyaçlarını tüm portallardan tarayıp ona göre içerikleri sıralıyor.)
Mobil intranetimizin “Keşfet” ekranlarında kullanıcılarımızın arama yaptıkları anda karşılarına gelen tab’ler arasındaki gezinmeye bir hareket katmak amacıyla mikro etkileşimlerden yararlandık. Buradaki amacımız kullanıcılarımızda sekmeler arası geçiş yaptığı hissini uyandırmaktı.
Mikro etkileşimler, deneyim tasarımında birçok avantaj sağlasa da aşırı kullanım veya iyi tasarlanmamış örneklerde kullanıcı deneyimini olumsuz etkileyebilir. Her detayın amaca hizmet etmesi gerektiğinden gereksiz mikro etkileşimler kullanıcının ana hedefine odaklanmasını zorlaştırabilir.
Örneğin:
- Mikro etkileşimler görme veya motor becerilerinde kısıtlamaları olan kullanıcılar için erişilebilirlik sorunlarına neden olabilir.
- Tasarım trendlerine aşırı bağlılık ürünlerin hızla eskimesine ve kullanıcıların ilgisini kaybetmesine yol açabilir.
- Mikro etkileşimlerin sadece yüzey düzeyinde düşünülmesi kullanıcı deneyimini derinlemesine anlamamak ve asıl amacı göz ardı etme riskini taşır.
- Kullanıcının istenen eylemi gerçekleştirmesine engel olabilecek, anlaşılması zor veya yanıltıcı animasyonlar olumsuz bir etki yaratabilir.
- Hızlı veya aşırı hareketli mikro etkileşimler bazı kullanıcılar için baş dönmesine veya rahatsızlık hissine neden olabilir.
Bu zorlukları aşmak için tasarımcılar olarak dikkat ve dengeyi ön planda tutmalı, her detayı özenle düşünmeli ve kullanıcıların farklı ihtiyaçlarına duyarlı bir yaklaşımla tasarım yapmalıyız. Böylece mikro etkileşimleri geniş bir kullanıcı kitlesi için olumlu bir deneyim olarak sunabilir ve kullanıcıların dijital ürünlerle etkileşimini daha keyifli ve erişilebilir hale getirebiliriz.
Bizler Akbank Tasarım Ofisi olarak tüm bu örnekleri ve kısıtları göz önünde bulundurarak her zaman aşırıya kaçmadan, deneyimin önüne geçmeden, teknik kısıtları kontrol ederek ve teknoloji ekipleriyle işbirliği içinde çalışarak hem estetik hem de fonksiyonel anlamda başarılı bir kullanıcı deneyimi sağlamayı amaçlıyoruz.
Katkıda bulunanlar: Duygutozduman, Aysun Ş. BESCİ
