Tasarım Odaklı Düşünme Nedir?
Bu yazımızda sizlere, son yıllara damgasını vuran ve popülerliği günden güne artan ‘tasarımlı odaklı düşünme nedir ve neden önemlidir?’ konusundan bahsetmek istiyoruz.
Kısa bir tanım vermek gerekirse; problemlere insan odaklı yöntemlerle çözüm üretmeyi hedefleyen inovatif bir yaklaşımdır. Tasarım odaklı düşünme sadece tasarımcıların uygulayabileceği ve derinlemesine uzmanlık gerektiren bir yöntem değildir. Tam aksine, aşamaları tanımlanmış olan, uygulama ve tekrarlama ile ustalaşılan bir yöntemdir. Özünde, kullanıcılarınızı anlamaya, sorunlarını tanımlamaya ve prototipleyerek valide edebileceğiniz yenilikçi çözümler yaratmaya çalıştığınız yinelemeli bir süreçtir.
Tasarım odaklı düşünme ile kullanıcı odaklı tasarım arasındaki farklar nelerdir? Tasarımcı gibi düşünmek herkes için mümkün mü?
Tasarım odaklı düşünme, tasarıma stratejik bir bakıştır, kullanıcı odaklı tasarım ise derinliği olan bir metodolojidir.
Tasarım odaklı düşünme problemleri çözmeye odaklanır, süreci basitleştirmeyi amaçlar ve günler ya da saatler içinde denenebilir ve problemlere çözüm bulunabilir.
Kullanıcı odaklı tasarım ise bir çözümle başlar ve bu çözüm ile kullanıcı bağlamının nasıl kurulacağına odaklanır. UX tasarımcıları kullanıcı yolculuğundaki tüm sürece, belirli adımlara ya da bazı özelliklere eğilebilirler. Ele alınan süreç, kullanıcı odaklı tasarım metodolojisinin bir veya birden fazla dalını içerebilir. Uzman analizi, araştırma, bilgi mimarisi, içerik stratejisi, görsel tasarım vb.
Bir tasarımcı gibi düşünmek, yepyeni fikirler hayal etmeyi, derinlemesine irdelemeyi, iteratifliği içselleştirmeyi ve en önemlisi de sık sık başarısız olmayı doğal karşılamayı gerektirir.
İdeal Tasarımcının Zihniyeti
Tasarım odaklı düşünme ile insanları sürecin merkezinde tutar ve onları dinlerseniz, ihtiyaçlarını karşılayan en uygun çözümlere ulaşabilirsiniz. Ancak daha büyük etki yaratmak ve son problem bükücü olarak konuyu ele alabilmek için içsel motivasyon ve yaratıcılığımıza güvenmek çok önemlidir. Özünde dünyadaki herkes yaratıcıdır ve bir şeyleri tasarlar. Evimizi dekore ederken, yemek pişirirken, makyaj yaparken, projelerimizi hayata geçirirken tasarım yapıyoruz aslında… Yaratıcılık resim veya heykel yapma yeteneği değil, dünyayı anlamanın bir yolu olduğu inancıdır.
Tasarım odaklı düşünmenin tasarımcılara sağladığı faydalar nelerdir?
Tasarım odaklı düşünme, tasarıma duyulan saygıyı artırarak tasarımın stratejik bir değer olduğunun pekiştirilmesini sağladı. Müşteri deneyimi, UX/UI, ve servis tasarımı uygulayıcılarının özerkliğini artırdı ve bu rollerinin vazgeçilemez olduğunu bir kez daha hissettirdi. Bugüne kadar tasarımdan başka hiçbir disiplin/pratik ne yaptığını ya da ne işe yaradığını basit bir çerçeveye indirgeme ihtiyacı duymamıştı. Mühendislik, matematik, psikoloji vb. karmaşık disiplinler doğuşundan itibaren önemsendi ve ciddiyeti sorgulanmadı. Maalesef tasarımcılar yaptıklarının ne kadar önemli olduğunu ispat edebilmek için çok uğraştı. İşte bu noktada tasarım odaklı düşünmenin hakkını teslim etmek lazım. 5 adımda tasarımcı gibi düşünmeyi sağlatarak tasarımın ne kadar değerli olduğunu gösterdi ve iş modellerinde hijyen faktör olduğunun hissedilmesini sağladı.
Peki Akbank Tasarım Ofisinde, Tasarım Odaklı Düşünme Pratiklerinden Nasıl Faydalanıyoruz?
Biz tasarım odaklı düşünme yöntemlerinin özellikle fikir üretme pratiklerini uyguluyoruz.UX analiz aşamasının sonunda çok kullandığımız bir yöntem var. Bunlardan en sık kullamdığımız ilk üç yöntemi paylaşmak istiyoruz.
Lightining Decision Jam (LDS) yöntemi: Kullanıcı araştırmaları ile tespit ettiğimiz problemlere LDS workshop oturumları ile uygulanabilir çözüm alternatifleri oluşturup wireframe aşamasına hazırlıklı geçiyoruz. Hem fiziksel hem de online olarak uygulaması çok kolay bir yöntem olduğunu söyleyebilirim. Sizler de uygulamak isterseniz diye hazır bir Miro şablonunu burada paylaşmak istedik.
Herkesin adını duyduğu bir diğer yöntemimiz ise;
Double Diamond yöntemi: Öncelikle sorunu tanımlayıp sonrasında çözüm oluşturuyoruz. Bu yöntemde en önemli nokta problem tanımını doğru yapmak, o yüzden 1. Aşamanın titizlikle ele alınması gerekiyor. Hangi fikirlerin en iyisi olduğunu bulmak için fikirler defalarca geliştirilir, test edilir ve zayıf fikirlerin elenmesi ile süreç yinelenir. Oluşturulan bu döngü iyi tasarımın önemli bir parçasıdır.
Son olarak low fidelity prototyping aşamasındaki diğer yöntemimiz:
Rapid Group Sketching yöntemi: 6–8–5 Sketching olarak da bilinen bu yöntemde, her bir tasarımcı birçok tasarım fikri üretmek ve yineleyerek en iyiye ulaşmak için 5 dakikada 6 ila 8 eskiz çıkarıyor, sonrasında birbirlerine anlatarak en iyi kombinasyonu oluşturuyor.
Bu şekilde 1 ya da 2 kişi yerine takım olarak tasarım sürecine katkı sağlıyoruz. Ortak aklımıza sağlık :)
