E-ticaret, Sanalpos
İlk Online Alışverişten Bugüne E-Ticaretin Yolculuğu
Elektronik Ticaret (E-Ticaret), kısaca internet ortamında yürütülen ticari işlemler olarak tanımlanabilir. İnternet üzerinden mal veya hizmet alıp satan şirketler veya bireyler tarafından kullanılan bir ticaret türüdür. Teknolojik aletlerden gıdaya, seyahat biletlerinden bankacılık hizmetlerine kadar pek çok sektörde E-Ticaret yapılabilmektedir. E-Ticaret, İnternete ulaşımı olan herkes için günlük hayatın bir parçası haline gelmeye başlamıştır dersek yanlış olmaz.
Bu yazımda E-Ticaret’in tarihsel gelişiminden ve son yıllardaki istatistiklere göre ülkemizdeki durumundan, E-Ticaret modellerinden, E-Ticaret’in avantajları ve dezavantajlarından bahsedeceğim.
1960’lı yıllarda şirketlerin doküman transferi için kullandıkları bir elektronik sistem, ilk E-Ticaret örneği olarak tarihteki yerini almıştır. 1989 yılında Sir Tim Berners-Lee tarafından geliştirilen internetin 3 temel parçası HTML, URL ve HTTP, E-Ticaret için çok büyük öneme sahiptir.
İnternetin yaygınlaşmasıyla birlikte 1994 yılında ilk E-Ticaret alışverişi gerçekleşti. New York Times’ın haberine göre Dan Kohn, geliştirdiği web sitesi NetMarket üzerinden arkadaşına CD satarak ilk E-Ticaret alışverişini gerçekleştirdi. Pizza Hut tarafından, NetMarket işlemi ile yakın dönemlerde online pizza satışı yapıldığı iddia edildi.
1995 yılında Amazon ve Ebay gibi sitelerin kurulması ile birlikte E-Ticaret’in gelişimi ivme kazandı. 2001 yılında Paypal’ın güvenli yazılım geliştirmesi ve elektronik ödeme sistemi üzerine çalışması, online ödemeler için yeni bir dönemin başlangıcı oldu.
Online ödemelerin daha güvenli hale gelmesi için 2004 yılında Payment Card Industry (PCI) güvenlik standartları konseyi kuruldu.
2010’lu yıllarda Omnichannel (Çok Kanallı) Perakendenin yaygınlaşmasıyla birlikte mobil cihazlar, bilgisayarlar ve fiziksel mağazalar arasında sunulan müşteri deneyimi, E-Ticarete farklı bir boyut kazandırdı.
Ülkemizdeki E-Ticaret hacmi ise artmaya devam ediyor. E-Ticaret Bilgi Sistemi (ETBİS) tarafından Nisan ayında açıklanan verilere göre 2021 yılında ülkemizdeki E-Ticaret hacmi, %69 artış ile 381,5 milyar TL olarak gerçekleşti. Sipariş adetleri ise %46 artış ile 2 milyar 297 milyon adetten 3 milyar 347 milyon adede yükseldi.
2021 yılında ülkemizde E-Ticaret faaliyetinde bulunan işletme sayısı 484.347 rakamına ulaşırken, E-Ticaretin genel ticarete oranı, %17,7 olarak gerçekleşti. Özellikle Covid-19 pandemisi döneminde getirilen kısıtlamalar, ihtiyaçlarını güvenli şekilde temin etmek isteyen kullanıcıların online kanallara yönlenmesine sebep oldu ve bu durum E-Ticaretin büyüme hızını arttırdı.
Popüler E-Ticaret modelleri olarak, işletmenin direkt tüketiciye satış yaptığı Business to Consumer (B2C) modeli, bir üretici firmanın toptancılara yaptığı satışın örnek gösterilebileceği Business to Business (B2B) modeli, üreticinin devlet kurumlarına yaptığı satışı ifade eden Business to Government (B2G) modeli, tüketicinin tüketiciye satış yaptığı Consumer to Consumer (C2C) modeli ve vatandaşların devlete yaptığı SGK ödemesi gibi ödemelerin örnek gösterilebileceği Consumer to Government (C2G) modeli sayılabilir.
E-Ticaret’in sunduğu pek çok avantaj vardır. Günün her saatinde alışveriş yapılabilmesi, uluslararası alışverişe imkan tanıması, fiziksel mağazaya göre çok daha geniş ürün yelpazesi sunulabilmesi, fiziksel mağaza bulunmaması sebebiyle satıcının giderlerinin azalması ve ticarete başlamak için daha düşük maliyet potansiyelinin olması, kampanyalar ve yerleştirilmiş reklamlar ile müşterilerin dikkatlerinin çekilebilmesi, E-Ticaretin avantajları olarak sayılabilir.
Diğer yandan sınırlı müşteri hizmetinin bulunması, ürünü satın aldığınızda kargo süresinin olması, ürünlere dokunulmadan sadece resimlerine bakılarak sipariş edilebilmesi, çeşitli teknik sebeplerle E-Ticaret sitesinin bir süre hizmet verememesi, fiziksel mağaza bulunmaması sebebiyle potansiyel düşük maliyetlerin sebep olduğu satıcı sayısının artmasından kaynaklı rekabetçi bir ortam oluşması, E-Ticaretin dezavantajları olarak sayılabilir.
Teknolojinin gelişmesi ile hayatımızda önemli bir yere yerleşen E-Ticaretin ve online ödemelerin hacmi, hem dünyada hem de ülkemizde büyümeye devam etmekle beraber, yeni teknolojiler ile birlikte farklı deneyimler sunmaya devam edecek gibi görünüyor.
Kaynak:
