Oyunlaştırma: Puan ve Skor Tabelası
Herkese selamlar, oyunlaştırma kavramını incelediğimiz yazı dizimize kaldığımız yerden devam ediyoruz. Hatırlarsanız ilk yazımızda oyun nedir ve neden vardır konusu üzerine değindikten sonra oyunlaştırmanın ne olduğunu ve hangi amaca hizmet ettiğini irdelemeye çalışmıştık. Kısaca hatırlamak gerekirse oyun eğlencelidir ve temel olarak eğlendirmek için vardır, oyunlaştırma ise bir şeyi (bu ürün, hizmet ya da bir süreç olabilir) daha eğlenceli hale getirmenin stratejik yöntemleridir demiştik.
Bundan sonraki yazılarımda oyunlaştırmanın temel unsurlarını ele almaya çalışacağım bu noktada doğrudan takip ettiğim yardımcı bir kaynak yok ancak daha derli toplu bir yazı dizisi olması adına Wikipedia’dan faydalandığımı söyleyebilirim.
Yukarıda 3 farklı oyun ancak ortak bir nokta var, sizlerin de hemen fark ettiğini düşünüyorum. Her birinde oyunu ne kadar iyi oynadığımızı gösteren bir gösterge var değil mi? Oyun dünyasında puan ya da skor olarak geçen bu kavram size sunulan senaryo üzerindeki ilgi ve becerinizi gösteren kısaca oyunu ne kadar iyi oynadığınızı anlatmaya yarayan bir unsurdur. Peki bu ne için gereklidir hiç düşündünüz mü? Yani oyunu oynarken belli aşamalardan geçtiğinizi size sürekli hatırlatan bir gösterge neden her zaman ekrandadır? Söz gelimi asansöre bindiğinizde arada geçen katları çoğu zaman takip etmezsiniz daha çok çevrenize ya da varsa kendinizi görmek için aynaya bakarsınız. Trafikte hız kurallarına uyduğunuz müddetçe önünüzde duran hız göstergesini sürekli izlemez yola odaklanırsınız. Kolunuzdaki saati gün boyu taşırken sürekli zamanı kontrol etmez günü planlamak adına “gerektiğinde” kullanırsınız. Hal böyleyken neden bir oyunu oynarken çakılı duran bir sayaca sürekli bakmak isteyesiniz ki?
Buradaki amaç kişinin kendini tatmin etme bir anlamda dopamin ve adrenalin seviyesini sürekli yüksek tutma bu sayede o an ilgilendiği şey neyse onunla ilgilenmeye devam etmesini sağlamaktır. Ne yazık ki insanoğlu olarak bu tür şeylerden haz alıyoruz :) psikolog olmadığım için uzmanı olmadığım alanlara girmek istemem ancak skor tabelası olmayan bir oyun gerçekten bir süre sonra hiçbir anlam ifade etmeyecektir. Ancak bu da tek başına yeterli değil.
Yüksek skor kavramı tam bu noktada devreye girerek kişilere arzuladıkları yarışma heyecanını da yaşama imkanı verir. Sahip olduğunuz skor ancak bir başkasının skorundan görece yüksekse değerlidir ki bu sayede sadece en yüksek skoru aldığınızda oyunu bırakmaz bundan sonraki süreçte onu korumak için oynamaya devam etmek zorunda hissedersiniz kendinizi.
Bu noktada biraz nefes alıp, konuştuklarımızı daha iyi anlamak adına tarihten kısa notlar paylaşalım. Bilinen ilk skor tabelası Melbourne Cricket Sahasında 1858’de kullanılan ve vurucunun skoru ile takımın toplam aldığı sayıyı gösteren mekanik bir tabela idi. Bugünkü Amerikan futbolu ya da basketbol sahalarında kullanılan dev elektronik tabelaların ilk atası diyebiliriz onun için.
Amerika’ya ilk skor tabelasının gelişi ise 1888’den önce olmayacaktı. Konu hakkında merak edip daha fazla bilgi edinmek isteyenler için tüm skor tabelası tarihini anlatan makaleyi de kaynak kısmında paylaşıyorum :)
Video oyun dünyasında ise Yüksek Skor kavramını kullanan ilk oyun 1976 senesinde piyasaya sürülen ve 76–77 yılları arasında Amerika’da en yüksek satış rakamına ulaşmış Sea Wolf adlı bir nişancı (shooter) oyunudur. Dağıtıcısı ise yıllar sonra Mortal Kombat adlı klasiği bizlerle buluşturacak firma Midway’dir.
Puan nedir ve oyunların içinde neden vardır kısmını detaylı şekilde irdelemiş olduk. Peki konumuz oyunlaştırma olduğuna göre isterseniz gelin şimdi bu puan ve skor kavramını sunmuş olduğu hizmet ve ürünlerin içerisinde kullanan bankacılık/finans ve ödeme çözümlerine birlikte göz atalım:
Vermiş olduğum üç örnek sırasıyla Tosla, Axess Mobil ve Yemek Sepeti uygulamalarından. Ben en çok kullandığım mobil uygulamalar üzerinden sizlerle kendi deneyimimi paylaşmak istedim, görebileceğiniz gibi yazımızın başında konuştuğumuz oyunlaştırma içerisindeki Puan ve Skor Tabelası mantığı bu uygulamaların içerisinde kullanıcılara birebir oyun hissiyatını verebilmek adına tasarlanmış öğeler.
Yarım kalan ve siz işlem yaptıkça tamamlanmaya biraz daha yaklaşan puan göstergeleri ile topladığınız puanlar sayesinde skor tablosundaki yeriniz uygulamanın sunmuş olduğu hizmetleri kullanmaya devam ettikçe kullanıcıda tamamlanmış olmanın tatmin duygusunu yaşatmakta. Buradaki amaç elbette kullanıcıya sunulan hizmeti daha eğlenceli bir hale getirmek onun ürüne/hizmete olan sempatisini artırmak. Tabi bu noktanın devamında kazanılan puanların farklı amaçlarla kullanılması bizi sadakat sistemleri dediğimiz ayrı bir kavrama götürmekte. O da kim bilir belki bir sonraki yazımızın konusu olur :) Tekrar görüşünceye kadar sağlıcakla kalın.
Oytun Ayan
Akbank Bilgi Teknolojileri — Ödeme Sistemleri
Kampanya ve Kanal Yönetimi Ürün Sahibi
KAYNAK:
https://en.wikipedia.org/wiki/Gamification
https://fergusonaction.com/wp-content/uploads/2019/09/Features-of-the-new-Temple-run-2.jpg
https://www.popularmechanics.com/adventure/sports/a34945366/history-of-the-scoreboard/
