Teknoloji Radarınızı Nasıl Hazırlarsınız: Adım Adım Rehber ve İpuçları
Teknolojinin kullanıcıları ve geliştiricileri penceresinden baktığımızda çok farklı alanlarda kullanılan o kadar farklı teknolojiler olduğunu görüyoruz ki, bunlar arasında doğru kararları verebilmek ya da ihtiyacımıza uygun olanı belirlemek için birçok farklı kritere ihtiyaç duyuyoruz. Ürünlerle ilgili doğrudan kendi deneyimlerimizin yanı sıra, diğer kullanıcı deneyimleri, sosyal medya paylaşımları, kurumsal değerlendirmeler, blog yazıları gibi kaynakların görüşlerini de duymak istiyoruz. İşte bu kaynaklardan birisi de Teknoloji Radarlarıdır. ThoughtWorks, Gartner gibi büyük teknoloji ve danışmanlık şirketleri de belli periyotlarda Teknoloji Radarları hazırlamaktadır.
Teknoloji Radarlarını; kaptanın seyir defteri gibi düşünebilirsiniz. Teknoloji çalışanları, hazırladıkları radarlarında kendi yolculukları sırasında karşılaştıkları teknolojileri nasıl değerlendirdiklerini ve teknolojinin kullanımı konusunda bundan sonra nasıl bir yol izleyeceklerini anlatırlar. Bu açıdan kendi kurumunuz için hazırlayacağınız Teknoloji Radarını da sizin teknoloji yolculuğunuzda aldığınız notların bir derlemesi olduğunu düşünmek yanlış olmaz.
Bu tip çalışmalar aslında çalışmayı yapan kişi ve organizasyonların bakış açılarını yansıtmaktadır. O yüzden de radar üzerindeki her bir teknoloji ve trend bir diğer organizasyon için organizasyonun dahil olduğu sektöre, çalışma alanına, olgunluğuna veya stratejilerine göre farklı değer ve anlam taşıyacaktır.
Teknoloji ve danışmanlık firmaları, kendilerinin hazırlayıp yayınladıkları radarların yanı sıra, kurumların hatta bireylerin de kendileri için bu tip radarları belli periyodlarla hazırlamalarını, hem kurumsal hem de kişisel gelişim için önermektedir. Kurum içi belli periyodlarda Teknoloji Radarı hazırlamak; hem bilgi paylaşımına katkı sağlamak hem de karar alıcılara fikir vermek için yardımcı olacaktır.
Bu yazıda; Teknoloji Radarı hazırlarken çalışma yapacak kişilere fikir vermesi ve rehber olabilmesi için ne gibi süreçler olabilir bunlara ait bilgilere yer verilmiştir. Bu süreçler ve çalışmalar kurumun kendi yapısına göre farklılıklar gösterebilir. Hazırlanan radarın yayınlanması aşamasında genel erişime açık olan birçok teknoloji radarına internet üzerinden kolaylıkla erişilebilir. Bu araçlar arasında en popüler ve kullanımı kolay olan Thoughtworks’ün açık kaynak kodlu “BYOR” (Build Your Own Radar) aracı kullanarak yayınlanabilir. Yazının sonunda radar hazırlama ile ilgili faydalanabileceğiniz bu içeriklerin linklerini bulabilirsiniz.
Teknoloji Radarı hazırlarken nasıl bir süreç işletileceği, kimlerin katılım sağlayacağı ve sonuçların objektif bir şekilde yansıtılması için kullanılacak yöntemlerin belirlenmesi, belki de en fazla efor harcanan adımlar oldu. Katılımcılar için oldukça keyifli olan bu süreçte; 6 kişilik bir radar hazırlama ekibi, tüm teknoloji ekibi içerisinde farklı “domain”lerden gelen öneriler üzerinde çalışarak, 3 ay gibi bir sürede sonunda radarın genel içeriğini hazırladı.
Teknoloji radarı hazırlamak için kullanılabilecek 8 adıma gelin daha yakından bakalım:
(1) İlk Adım… Yolculuğun başlangıcı: Hazırlanacak teknoloji radarının ilk adımı olarak periyodu, kullanım amacı, kimler için hazırlandığı ve radara konu olan teknoloji kategorilerinin neler olduğunu belirlemek gerekir.
Periyod olarak yılda bir kez hazırlanacak Teknoloji Radarını; kurum içerisinde kullandığımız veya kullanılması düşünülen tüm teknolojiler için bilinirlik ve şeffaflık sağlamayı amaçlayan araçlardan biri olarak düşündük. Kurumsal mimari teknoloji prensiplerimize uygun olarak hazırladığımız radar görseli ile hazırlanmış bir özet rapor; Teknoloji Mimarisi Komitesi (TAC),Teknoloji Çözümleri Forumu (TFS) ve Teknoloji Takımlarının teknoloji seçimlerinde karar vermelerine yardımcı olmasını amaçladık. Ayrıca düzenli olarak radar çalışması yapılması teknolojik prensiplerin pekiştirilmesine de ilave katkı sağlayacaktır.
(2) Katılımcıların belirlenmesi… Yolu kimlerle yürüyeceğiz? : İlk adımdan sonraki belki de süreçteki en önemli adım; radarın hazırlanmasına katkı sağlayacak katılımcıların kimler olacağını belirlemektir. Bu aşamada tabii ki en önemli seçim kriteri katılımcıların gönüllüler arasından seçilmesidir. Diğer katılımcıların da kurum içerisinde radara katkı sağlayacağını düşündüğünüz konusunda bilgi sahibi ünlüler arasından seçilmesi isabetli olacaktır. Bir benzetme yapacak olursak gönüllüler ve ünlülerden oluşturacağınız Teknoloji Radarı katılımcılarını benzer teknolojileri farklı hizmetler için kullanan Kurumsal Mimarlar, Çözüm Mimarları, Uygulama Geliştirme Ekipleri, DevOps Ekibi, Altyapı Mimarisi, Veri Mimarisi, Test Yönetimi, Güvenlik Mimarisi gibi ekipler içerisinden belirleyebilirsiniz.
(3) Danışma Komitesi Oluşturma… Bilgeliği birleştiriyoruz: Teknoloji Radarına katkı sağlayacak katılımcıları belirledikten sonraki adımda Radar Danışma Komitesini belirlemelisiniz. Bu komite içerisinde bir başkan ve radar hazırlama çalışmalarını koordine edip bilgi akışını sağlayacak 4–5 kişi olması yeterli olacaktır.
Radar Komitesinin Başkanı: Komite toplantılarının radar üretme sonucuna doğru yönlendirilmesini sağlar. Başkanın ayrıca karar verilemeyen konular için son kararı verme hakkı vardır.
Bilgi Kolaylaştırıcılar: Bilgi kolaylaştırıcıların temel görevi, ekiplerden gelen tüm teknoloji önerilerini toplamaktır. Daha sonra, mükerrer olanları eleyip kopyaları tek bir kaynakta derlerler ve eksik bilgi gönderenlerle temasa geçip eksikleri tamamlarlar.
(4) Radarın şekillendirilmesi… Bir bakışta radar: Bundan sonraki aşamada Radar Danışma Komitesi, Teknoloji Radarının Quadrant olarak adlandırılan kategorilerini belirler. Quadrant’lar radarda bulunacak teknolojilerin ve tekniklerin hangi kategorilerde toplanacağını ifade eder. Bu kategoriler radar çalışmalarında yaygın olarak kabul görmüş kategoriler olabileceği gibi kuruma, sektöre yada farklı dinamiklere göre farklı kategoriler belirlenebilir. Bu bakımdan ihtiyaca göre hem kategoriler hem de sayıları değişebilir. Yazımızda örnek olması açısından 4 kategori belirlenmiştir. Radardaki her çeyrek dilim de bu kategorilerden birini ifade eder. Örnek kategoriler; Programming Languages and Frameworks, Architecture and Engineering Practices, Tools and Platforms ve Banking Technology Trends olabilir.
Esas olarak grafiksel bir yayın olan radarda yer alacak teknoloji ve trendler belirlenen bu Quadrant’lardan uygun olanlara yerleştirilir. Teknoloji ve trendler ayrıca şu anda onlar hakkındaki tavrımızı yansıtan dört halka halinde gruplandırılır. Bu halkalar da Ring olarak adlandırılır.
Teknoloji radarlarında 4 adet Ring denilen halka bulunur. Her bir halkadaki teknolojiler bu halkanın anlamına göre değerlendirilir. En dıştan içeri doğru aşağıdaki anlamları ifade eden halkalara belirlenen teknoloji ve trendler yerleştirilir:
● Hold: Genel kabul gören ancak kurum bünyesinde değeri veya kullanımı sınırlı olan teknik ve teknolojilerdir. Hali hazırda kullanılıyorlarsa, gelecekte kullanımdan kaldırılması ve uygun alternatiflerle değiştirilmesi planlanabilir.
● Assess: Bir miktar değeri olabilecek, ancak potansiyellerinin ve uygunluğunun tam olarak belirlenmesi için bazı denemeler gerektiren ilginç teknolojiler ve tekniklerdir.
● Trial: Bu halkadaki teknolojiler ve teknikler ilginç ve potansiyel olarak faydalı olabilecek özelliklere sahip olabilir. Ancak, en uygun benimseme yöntemlerini anlamak için pratik olarak test edilmeleri gerekir.
● Adopt: Bu halka, hali hazırda kullanılmakta olan ve değer sağlayan ya da denenmiş ve üretim ortamlarında benimsenmesi uygun görülen teknoloji ve teknikleri içerir.
Bu adımda son olarak Blip denilen radardaki her bir teknoloji ya da tekniği temsil eden noktalar için hangi bilgilerin katılımcılardan toplanacağı belirlenir. Bu bilgiler genel olarak Name, Quadrant, Ring, New or Existing ve Description olabilir. Teknolojinin veya tekniğin temel özellikleri, hangi iyileştirmeleri sağladığı veya hangi mevcut sorunları çözdüğü gibi bilgiler verilir. Aşağıdaki örnek gibi her bir radar adayı teknoloji ve teknik için katılımcılardan bilgi alınır.
Name: .NET Core
Quadrant: Programming Languages and Frameworks
Suggested Ring: Trial
New or Existing: New
Description: .NET Core is a free, cross-platform, open source developer platform for building many different types of applications. With .NET, you can use multiple languages, editors, and libraries to build for web, mobile, desktop, games, and IoT. Akbank should think to migrate of existing .Net framework project to .Net Core.
(5) Önerilerin toplanması… Çoklu açılardan bakıyoruz: Radar ile ilgili temel bileşenleri belirledikten sonra Radar Danışma Komitesi gerekli bilgilendirmeleri yaparak katılımcılardan radar adayı teknoloji ve teknikleri belirleme çalışmalarına başlayabilir.
Radar hazırlama aşaması ortalamada toplam 8 hafta sürecek 4 aşamalı bir çalışma ile gerçekleştirilebilir.
Teknoloji radar katılımcıları aracılığıyla radarda yer almasını istedikleri teknolojileri iletmeleri istenir. Bu adım için dikkat edilmesi gereken noktaları şöyle sıralayabiliriz:
- Gerçekten radarda yer alması radara değer katacak ve kendi domainleri ile ilgili olacak şekilde belirlemeleri önemlidir.
- Bir önceki radarda Hold ise ya da yeniden incelenmesini gerektirecek yeni bir değişiklik yoksa bu teknoloji artık radarda yer almamalıdır.
- Teknoloji veya tekniğin getireceği iyileştirme veya çözeceği problem net olarak ifade edilmelidir.
- Karakteristik özellikleri net olarak belirtilmelidir.
- Kurum perspektifinden önerinin uygulanabilirliği konusunda ikna edici ifadeler kullanılmalıdır.
- Seçici olmak adına iletilecek öneri sayısına adet sınırı koymak faydalı olacaktır. Örneğin her katılımcı grubu için 30 adet Blip iletilebilir gibi bir sınır koyulabilir.
- Radar katılımcıları her domain için önerileri 2 haftalık sürede toplar.
- İletilen Bliplerin bilgilerinin değerlendirilip mükerrerlerin elenmesi gibi işlemler için bilgi kolaylaştırıcılar ile katılımcıların ortalama 1 hafta çalışması gerekir.
(6) Önerilerin offline oylanması… Karar veriyoruz: Bu aşama için ayrılan süre ortalama 2 haftadır. Bilgi kolaylaştırıcılar toplanan önerileri konsolide ederek Teknoloji Radar katılımcılarına Excel sheet olarak paylaşır.
Paylaşılan Excel dosyasında Radar Danışma Komitesi’ndeki her bir kişinin iletilen öneri ile ilgili görüşünü beyan etmesi beklenir. Komite üyeleri kendi isimlerinin yer aldığı kolonda öneri için oyunu verir. Verilen oy ile ilgili değerler aşağıdaki gibi olabilir:
○ Abstain: Yeterli bilgiye sahip değilim çekimser kalıyorum.
○ Exclude: Radarda yer almaması gerektiğini düşünüyorum, hariç tutalım.
○ Include: Radarda yer alması gerektiğini düşünüyorum, dahil edelim.
○ Discuss: Karar verebilmek için ilave bilgiye ihtiyaç duyuyorum.
Excel dosyada verilen oylara göre yapılan hesaplamayla her bir öneri için bir sonuç üretilir. Eğer sonuç Include ise yeni hazırlanan radara dahil edilir. Sonuç Exclude ise öneri radara alınmaz. Sonuç Discuss ise öneri Online Voting toplantılarında görüşülmek üzere ayrılır.
(7) Önerilerin online oylanması… Karar veremediklerimizi görüşüyoruz: Radar komitesinde çevrimdışı oylama aşamasında “Discuss” olarak karar verilen önerileri tartışmak üzere, bu durumdakilerin sayısına göre belirlenen sürede periyodik toplantılar düzenlenir. Her bir öneri başına tartışma ve karar süresi için maximum ayrılan zaman 10 dk. olmak koşuluyla toplam süresi 2 saati aşmayan dizi toplantılar düzenlenir. Önerilen teknoloji ile ilgili karar verilemiyorsa Komite Başkanı radara alınıp alınmaması hakkında son kararı verir.
(8) Radarın yayınlanması… Son adım: Radar komitesindeki çalışmalar sonucunda Include olan tüm öneriler konsolide edilerek Radarın yayınlanacağı *.csv uzantılı doküman hazırlanır. *.csv uzantılı dosya içerisinde her bir Blip ile ilgili name, ing, quadrant ve description kolon başlıkları bulunur.
Referanslar :
https://www.thoughtworks.com/insights/blog/build-your-own-technology-radar
https://www.thoughtworks.com/radar/byor
https://www.thoughtworks.com/radar/faq
https://www.thoughtworks.com/insights/blog/using-thoughtworks-technology-radar-track-governance
