Kryptowaluta — czy jest papierem wartościowym?
W ostatnich latach na światowych rynkach prawdziwą rewolucję rozpętały kryptowaluty. Coraz więcej państw i instytucji uznaje je jako pełnoprawne środki płatności, a inwestorzy coraz chętniej w nie inwestują. Czym właściwie są kryptowaluty i jak są klasyfikowane?
Czym są kryptowaluty?
W dużym uproszczeniu kryptowaluty to pieniądze cyfrowe. Nie mają one fizycznej postaci, nie można ich wybrać z bankomatu ani gromadzić w portfelu. Są cyfrowym kodem przechowywanym na komputerze lub smartfonie właściciela. Ze względu na to, wszystkie transakcje odbywają się elektronicznie (bez udziału fizycznego pieniądza). Nie istnieje również instytucja regulująca kryptowaluty — o jej wartości decyduje wolny rynek. Ze względu na to, kryptowaluty mają wielu przeciwników — nie podlegają żadnym regulacjom, więc są nieprzewidywalne. Obecnie najpopularniejszą na światowych rynkach kryptowalutą jest bitcoin. Aby zdobyć bitcoina należy go wykopać/wydobyć poprzez udostępnienie mocy obliczeniowej swojego komputera. Ze względu na chęć szybkiego wzbogacenia się, kryptowaluty stają się coraz popularniejsze i powstaje ich coraz więcej. Obecnie ich liczbę można liczyć już w setkach.
Status prawny kryptowalut
W Niemczech rząd podjął decyzję o uznaniu bitcoina za pełnoprawną walutę. W ostatnim czasie również kanadyjskie władze szukały sposobu na uregulowanie kwestii kryptowalut w swoim kraju. Po przeprowadzeniu wielu analiz uznały, że ze względu na bardzo wiele podobieństw kryptowaluty powinny być traktowane jak papiery wartościowe i w tym kierunku zamierzają prowadzić swoje regulacje prawne. Ostatnimi czasy również Narodowy Bank Ukrainy wydał oświadczenie, w którym potwierdził, że prowadzi działania mające na celu uregulowanie sprawy bitcoina. Natomiast w polskim prawie próżno szukać wzmianki o kryptowalutach. Obecne ustawy nie kategoryzują cyfrowych pieniędzy.
Czy według polskiego prawa kryptowaluty są papierami wartościowymi?
W artykule 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o obrocie instrumentami finansowymi zdefiniowano, co w Polsce uważane jest za papier wartościowy. Zgodnie z podanym artykułem przez pojęcie papierów wartościowych rozumie się akcje, prawa do akcji, prawa poboru, kwity depozytowe, warranty subskrypcyjne, obligacje, certyfikaty inwestycyjne oraz listy zastawne. Definicja ta obejmuje również inne papiery wartościowe, które można uznać za zbywalne, jeśli powstaną one w wyniku emisji (prawa pochodne). Ustawa o obrocie instrumentami finansowymi nie zawiera kryptowalut w pojęciu papierów wartościowych. Zgodnie z art. 3 wyżej wymienionej ustawy kryptowaluta nie jest więc instrumentem finansowym (a więc także papierem wartościowym) i nie podlega wskazanej ustawie.
Status prawny kryptowalut w Polsce
Jak więc powinny zostać sklasyfikowane kryptowaluty? W świetle polskiego prawa bitcoin nie stanowi oficjalnej waluty ani pieniądza elektronicznego. Nie może być również klasyfikowany jako towar. Stanowi natomiast inny niż pieniądz miernik wartości. Kryptowaluty są więc alternatywą dla oficjalnych walut. Rozliczenie przy ich użyciu odbywa się na zasadzie umowy barterowej. Wydobywanie i obrót kryptowalutami to uznana za nienaruszającą prawa działalność w Polsce. Ministerstwo nie przyznaje jednak bitcoinowi statusu waluty. Nie zalicza go także do instrumentów finansowych. Jak wygląda z kolei kwestia ewidencji księgowej bitcoinów? Jak dotąd pozostaje nadal nierozstrzygnięta. Nigdzie nie znajdziemy jasno określonego sposobu, w jaki należy prezentować kryptowaluty w bilansie przedsiębiorstwa. Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym sprzedaż kryptowalut powinna jednak zostać zakwalifikowana jako przychód ze zbycia praw majątkowych. Obrót bitcoinami podlega również opodatkowaniu podatkiem VAT. Pod pewnymi warunkami może jednak korzystać ze zwolnienia z podatku zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT. Polskie przepisy wymagają wprowadzenia pewnych regulacji prawnych w zakresie obrotu coraz popularniejszych na całym świecie kryptowalut.
