Kullanıcı arayüzü ve kullanıcı deneyimi arasındaki fark nedir?
Her gün onlarca uygulama ve web sitesine giriyoruz. Deneyimlediğimiz her şey hakkında bir tutum ve davranış kalıbı oluşturuyoruz. Bu davranış kalıplarımız da üretici firmalara bu konuda çeşitli feedbackler veriyor.
Temel düzeyde Kullanıcı Arabirimi (User Interface), bir aygıt ile etkileşimde bulunmak için kullanılan ekranlar, sayfalar, düğmeler, tablolar ve simgeler dizisidir.
Öte yandan Kullanıcı Deneyimi (User Experience), kullanıcılara, neye ihtiyaç duyduklarına, değerlerine, yeteneklerine ve ayrıca sınırlamalarına dair derin bir anlayışa sahip olmaya odaklanır.
UI Nedir?
1970’lerde bir bilgisayar kullansaydınız eğer, şu şekilde görünen komut satırı arayüzünü kullanmak zorundaydınız.
Etkileşime geçmeniz için grafik, simge, düğme veya her hangi bir element bulamazdınız. İstediğiniz işlemi bilgisayar yaptırmak için, iletişime geçmenizi sağlayan tek yol programlama diliydi.
Daha sonra, 1981'de, Xerox PARC’deki bir grup bilgisayar bilimcisi, ilk grafik kullanıcı arabirimine (GUI) sahip kişisel bir bilgisayar olan Xerox Star’ı geliştirdi. Bu geliştirmede pencereler, simgeler, açılır menüler, radyo düğmeleri ve onay kutuları kullanıldı. Bu sayede kullanıcılar programlama diline ihtiyaç duymadan dosyaları açabilir, taşıyabilir ve silebilir hale geldiler.
Günümüzde kullandığımız cihazların arayüzleri ile kıyaslarsak eğer sizi heyecanlandırmıyor olabilir. Ancak kişisel bilgisayar çağının ilk başlarında GUI bir devrim niteliğindeydi.
Yapılan bu devrimden sonra Apple Computer’daki ekipler, GUI fikrini geliştirmeye devam etti. 1984’te Macintosh’u piyasaya sürdüler. Bir fareye ve birden fazla pencereye sahip olan bu ticari girişim ilk masaüstü bilgisayar başarısıydı.GUI’nin ortaya çıkışı, kişisel bilgisayarların grafiksel arayüzüne odaklanan yeni bir tasarım türü ihtiyacını ortaya çıkardı ve UI tasarımcılar sahneye çıktı.
Bu tasarım türü günümüze kadar gelişerek varlığını devam ettirdi. UI tasarımcılar bugün; web siteleri, uygulamaları, giyilebilir cihazlar ve diğer programlar üzerinde çalışıyor.
UX Nedir?
UX terimi 1990’ların başında bilim adamı Don Norman tarafından icat edildi.UX’in resmi olarak tanımı şu şekildedir;
“Kullanıcı deneyimi”, son kullanıcının şirket, hizmetleri ve ürünleri ile etkileşiminin tüm yönlerini kapsar. “
Terimin kökenini açıklayan bir e-postada Norman şu şekilde yazdı;
“Bu terimi icat ettim çünkü İnsan Arayüzü ve kullanılabilirlik çok dardı: Bence, endüstriyel tasarım, grafikler, arayüz, fiziksel etkileşim ve el kitabı dahil olmak üzere, kişinin deneyimini tüm yönleriyle ele almak istedim.
O zamandan beri, bu terim yaygın bir şekilde yayıldı, o kadar ki, anlamını yitirmeye başladı. ”
Daha sonraki denemelerinde Norman, yüksek kaliteli bir kullanıcı deneyimi elde etmek için gerekli olan fikirlerin bileşimi üzerinde durdu;
“ Kusursuz bir kullanıcı deneyimi için ilk gereklilik, müşterinin ihtiyaçlarınını rahatsızlık vermeden ve tedirgin etmeden tam olarak karşılamak. Sonrasında ürüne sahip olma sevincini sağlamak, kullanımı eğlenceli, sade ve zerafetleri ürünler üretmek.
Bir şirketin sunduğu hizmetlerde yüksek kalitede kullanıcı deneyimi elde etmek için mühendislik, pazarlama, grafik ve endüstriyel tasarım ve arayüz tasarımı dahil olmak üzere çoklu disiplinlerin hizmetlerinin kusursuz bir şekilde birleştirilmesi gerekmektedir.
UX, ürününüzün görsel arayüzü ile sınırlı değildir. Pek çok boyutu olan ve kişinin aldığı tüm yolculuğu kapsayan bir kavramdır.
UX tasarımcıları, şirketin müşterinin ihtiyaçlarını karşılayan bir ürün ya da hizmet sağlamasını ve istenen sonuçlara sorunsuz bir şekilde ulaşmalarını sağlamaktan sorumludur.
Bunu, kullanıcı araştırması yaparak, ürünün kullanıcısı hakkında olabildiğince fazla içerik elde etmek için ve sonra da bu öğrenmeleri, kullanıcının A noktasından B noktasına geçmesine yardımcı olmak için mefhumlara ve prototiplere uygulayarak yapabilirler.
UI ve UX Arasındaki Fark Nedir?
Kullanıcı arayüzü tasarımı ürünün çok önemli bir parçası olmasına rağmen, toplam kullanıcıların deneyimini kullanıcı arayüzünden ayırt etmek çok önemlidir.
“Örnek olarak, film incelemeleri içeren bir web sitesini düşünün. Bir film bulmak için UI mükemmel olsa bile, UX temel veritabanı sadece büyük stüdyolardan film içeriyorsa, küçük bir bağımsız sürüm hakkında bilgi isteyen bir kullanıcı için zayıf olacaktır. “
Bir başka örnek ise Google. Basit bir arayüze sahip, kullanıcı arayüzü için neredeyse hiç bir şey yok. Logo ve arama çubuğu, bir kaç düğme ve arama sonuç sayfasından ibaret bir siteden söz ediyoruz.
Ancak, bu arama kutuna bir şey yazdığınızda dijital içeriklerin tamamı 1 saniyeden az bir sürede sizin için listeleniyor. Peki Google’da her yaptığınız aramanın sonucu için 15 saniye beklediğinizi düşünün. Tasarım aynı olsa bile, yaşadığınız deneyimde önemli ölçüde fark olacaktır.
Teknoloji sektöründe yer alan zeki ve yetenekli kişiler bu soruyu şu şekilde cevaplamışlar;
Ken Norton | Google’da ürün yöneticisi
1 -UX, kullanıcının bir problemi çözme yolculuğuna odaklanır, kullanıcı arayüzü, bir ürünün yüzeylerinin nasıl çalıştığına ve işlevine odaklanır.
Andy Budd | UX London’un kurucusu
2- Bir UX tasarımcısı, tasarım sürecinin kavramsal yönleriyle ilgilenir ve UI tasarımcısının daha somut unsurlara odaklanmasını sağlar.
Craig Morrison | Usability Hour’ın kurucusu
3- UX ve UI tasarımı arasında fark yoktur çünkü birbirleriyle karşılaştırılamayacak iki şeydir
Patrick Neeman | Usabilitycounts’un kurucusu
4- UI genellikle ekranlar etrafında görsel tasarım ve bilgi tasarımı ile ilgilidir. UX tam deneyim hakkında ve ekran hakkında bile olmayabilir.
— — — — — — — — — — — — —
Bu yazı, AFI’de Front End Developer olarak görev yapan Yavuz Yıldırım tarafından yazılmıştır.
