Çoban Çevgeninden Akdeniz’e: İsmet Özel…
Ruhumdaki çoban çevgeni özlemini, aklımdaki arastanın yatık raksının kokusunu dillendirmiş şair… “Zalım” şairdir… Çünkü çobanın kokladığı çiçekle Akdeniz’i çürüten leylak yüklü revnak arasında günahın ve insan olmanın yükünü hissettiğim şair.
Söylenemeyecek şeyleri ve belki de yıllarca benim kısık sesle söylediğimi (susturduğum partizanca duruşu poetik kabullerle) söylemiş olmasından dolayı İsmet Özel’i bir aydın olarak önemsiyorum… Ne söylediğinden ziyade, söyleminden ziyade söylemesine ve nasıl söylediğine odaklanmaya çalışıyorum. Anlaşılma, popüler olma ihtimalide görmüyorum kendisinde… Ne onun buna arzusu nede onu anlayabilecek derinlik mevcut değil.
İnsan hayret ediyor yıllarca yaşa ömrünün deminde yıllarca aradığın şarabı hem de dinlenmiş bir şekilde bul… İste İsmet Özel son demde tadabildiğim şaraptır. Belki de hayatım boyunca İsmet Özel’in demlediği şarap benimdir ama buna ben karar veremem. Bu arada bu şaraba (ya bana ya da İsmet Özel’e) sakilik eden dostumu* anmadan İsmet Özel’den bahsetmem önce kendime ihanet olurdu…
Bence Goethe, Nietzsche ayarında bir adam-şair. Ancak eleştirdiğim tarafları da yok değil. Fransız dili ve edebiyatı okumuş birisi olarak; şairin Fransız varoluşçu felsefeden, “dünyaya atılma” gibi bir konuda Hristiyan teolojisinden etkilendiğini düşünüyorum. Bunun yanına Alman metafizik varoluşçuları da eklemem gerekecek. Düz metinlerini okuduğunuzda felsefedeki temel mihenk taşı isimlere hakimiyeti de gözle görülüyor zaten. Kısaca eleştirdiğim taraf bu tespitlerime konu olan etkileşimlerini takipçileriyle açık yürekli bir şekilde paylaşmaması. Sıkı takipçileri olan İslamcı cenahın bu şairi bu kadar göklere çıkarmasının nedeni burada yatmaktadır. İ. Özel’in bu arka planından bağımsız okunmaya çalışılması neticesinde anlaşılmayınca adamı göklere çıkartıyorlar. Nitekim bir söyleşisinde: “‘Dünyaya gelmek bir saldırıya uğramaktır’ cümlesinin Kur’anî olmaktan çok Heidegger’ci bir kökene sahip olduğu görüşünü doğru bulmasam da itiraza dilim varmıyor. Doğrusu Heidegger okumalarımın beni birçok âyet-i kerimeyi, birçok hadis-i şerîfi daha derinden kavrar duruma sokmuştur…” (İsmet Özel, “Bir Cevap”, Defter, 15, 1990, s. 100.)”
İsmet Özel o kadar çok Türk tanımı yapıyor ki İnsanın kafası karışıyor En sonunda da Türk gusülsüz gezmez diyor. Bu adamı anlamak için Alman idealizmi (romantizmi) ile bağını anlamak gerekiyor. Yüksek Alman tekniği+kültürü+felsefesi+sanatı ve en sonunda Hitler ile sürecin sonlanışı… Bence bu İsmet Özel’in fikri alt yapısında bunlar var. İfadelerini sivriltmesini önemsememek gerekiyor ve şair olduğu için böyle bir tarzı var. Biraz da kastına bakmak gerekiyor. Şahsi tarihi içinde değerlendirdiğimizde ise şiirlerindeki aşırı varoluşçu ben metafiziği yaşı ilerleyince bir topluluğa evrildi. Türklük vurgusu şiirindeki ben vurgusunun transformasyona uğramış halidir. “Aşk yazılmamış olsa bile adımın üzerine adımı aşkın üstüne kendim yazarım.” diyen şair bir kurtuluş olacaksa bu Türklükle mümkündür diyor. Kendinin yerine Türklüğü koyuyor.
Şairler estetik duyarlılık konusunda ustadırlar. Bu duyarlılık olmaksızın, düşünsel derinlik söz konusu olamıyor maalesef. Tüm felsefe tarihi derinliğine rağmen tümel bir sanat olan edebiyat (şiir ve roman), diğer sanatlara göre, daha üstün bir değer taşır ve onlara (felsefi düşünüş) rağmen var olmaya devam ediyor. Aydınların geniş halk kesimleriyle buluşabilmesi için ve halkın felsefi idelere ilgi duyması için, tarih, din ve mitoloji ha bire estetikleştiriliyor ve akılcılaştırılıyor. İ. Özel’de Hegelyen, bir bakış açısıyla kendi tarihi ile içinden çıktığı milletinin tarihini ideleştiriyor. Tarih ve edebiyatı Platonik anlamıyla estetize ediştir bu. “Herkesi birleştiren ide, güzelin idesidir.” Hakikat buradadır bende yada benim aidiyetim olan modern anlamda ulusumdadır anlayışı.
Sonuçta modern dünyanın içinde yaşıyoruz ve İsmet Özel’in Altusher, Heidegger aktarımları bizi Alman İdealizmine götürüyor. Toprağa ve insan yaklaşımı millete evriliyor ve bu yüzden düzen ve sistem arıyor diyebiliriz. Bu düzen arayışının yansıması olarak: Altusher’in Katolik olma gerekçesi ile komünist olması gerekçesinin eş değerliliğini İ. Özel’de de görüyoruz. Daha da genişleterek onun için şunu da söyleyebiliriz: Eskinin komünisti, İslamcısı İ. Özel her zaman kendisini zenci tarafta konumlandırdı. Onun Türklüğü bu açıdan beyaz olan değil kara olanı temsil ediyor. Türk İslam dünyasını bi nevi modern çağ Avrupa'sına açarak, karşı koyuşla genişletiyor da diyebiliriz.
Bence sanat ve yaratım olarak öldü… devri bitti… ve tüm bunlar o yaşarken oldu… Bedeni bu dünyadan göçünce ki ( muhtemelen intihar )çok konuşulacak. Kişisel evriminde aradığı “taşınacak odun”u “kalın Türk”te bularak tamamladı. Olsun ben onu bu haliyle de anlayabiliyorum.
Burada dursun dediğim İsmet Özel’den fragmanlar:
1- Bir söyleşide şöyle der şiar Özel: “Benim izlenimim, Hrant Dink’in de bu işin içinde olduğu şeklinde. Yani Hrant Dink’in, içinde öldürüleceğine dair imalar olan bir yazı yazdığını hepimiz biliyoruz. Bu bir hissi kalbel vuku muydu, yoksa bir enformasyon muydu, bunu düşünmek lazım. Hrant Dink kendini feda etti mi, etmedi mi? Ya da zaten üzerine düşen bir yük müydü bu onun, görev miydi? … Bu büyük bir plan ise Hrant Dink kendi ölümüne razı olmak zorunda kalmış olabilir. Eğer Hrant Dink kuş gribinden ölmüş olsaydı, Patrik Mutafyan 10 gün yas ilan edecek miydi?” Ayrıntılı bilgi için bkz. “Türkiye’yi Türkler Yönetmiyor” Nokta Dergisi (Sayı 21), 22–28 Mart 2007. Link: https://heg.tc/myxl [28.12.2019].
2- İsmet Özel İçin Bir Makale; Haşin Partizanlığın Sağ Portresi | Polat S. Alpman | Birikim Dergisi http://www.birikimdergisi.com/…xg5p8pp88hl.whatsapp
5- https://www.youtube.com/watch?v=j8sUjQRsaLs kendisini iyi anlattığı tartışma program.
https://www.youtube.com/watch?v=ASDegRvcfr8 ne duruyoruz uyandıralım tüm dostları…
