Küçük “Sik” Neyi Gösteriyor…
Bu gün gördüğüm bir haber üzerine fikir jimnastiği yapmak istiyorum… Konu ilginç ve bir çok göstergeyi içinde barındırıyor. Başlığı açarken tereddüt ettim… Acaba “penis” yada Yunanca’sınımı yazayım diye düşündüm. Ama dilimizdeki yaygın adın kullanılması gerektiğini düşündüm. Hani hep konuşulur ya “Türkçe felsefe yapılabilir mi” diye. İşte ben neyimiz Türkçe ki diyerek işe basit günlük adlardan başlayayım dedim. Ve “sik” kelimesini olduğu gibi kullanmayı tercih ettim başlıkta. Baştan kaba ve terbiyesiz tanımlamasına razıyım.
Antik heykellerdeki küçük penisler denge ve medeniyet göstergesi olabilir. O zaman hadi bunu sorgulayalım… Hemen tersinden başlayalım… Devasa, korkunç penisli heykellerde yapılmıştır.
Tamda bu noktada Antik Yunanda “satir”lere bakmak gerekecektir. Satir antik Yunan mitolojisinde yer alan yarı keçi yarı insan kır ve orman imgesidir. Kentli imgeler olarak heykellerin küçük penisli olmasının, tersine satirleri büyük penisli çizmelerinin nedeni buradan okunabilir. Halkın kendini yakın hissettiği Dionysos’la ilişkili bir tartışmada buradan doğar. Dionysos için düzenlenen şenliklerde “sik” önemli bir ayraçtır. Komedyanın doğuşu da bununla ilgilidir. Dionysia şenliklerinde dithyrambos’tan başka komos diye adlandırılan neşeli bir gezinti alayı vardı. Bu gürültülü kalabalık kırlarda dolaşır, şarkılar söyler ve gördüklerine sataşırdı. Ayrıca sepetler içinde Dionysos’a adanacak kurbanlar taşınır ve üremeyi, bolluğu simgeleyen heykel büyüklüğünde bir “phallos” (sik) yer alırdı. Komedya da tragedya gibi dini inançlardan doğmuştu. Cümbüş ve sarhoşluk, şaka ve saldırganlık Grek Komedyası’nın temelinde olan kavramlardı. Bu yüzden oyuncular gülünç, abartılı biçimlere girer ve gülünç görünüşlü phallos’lar takarlardı.
Buradan Apollon — Diyonisos ikilemi de çıkabilir. Yüksek kültürün apolemik yaşamı ile halkın diyonizyak yaşamı. Halk sik’in büyüklüğünü yüceltirken yüksek kültür onu küçültmüştür.
Başka bir bakış açısı ise felsefe tarihinden bulunabilir: Sanıldığı gibi yüksek Antik Yunan kültürü ve düşünürleri tanrısız değillerdi. Onlara göre Tanrı akıl ile imgelenirdi. “Zeus” aklı Titan’lar ise insanın arzu gibi kötücül duygularını temsil etmekteydi. Yani insan iki boyutuyla ele alınıştır antik Yunan’da. Makul olan tanrının kendisidir… daha doğrusu “tanrı” bir madalyon olsa bir yüzü “akıl” bir yüzü de “makul”dur. Yunanlılar özellikle Platoncu felsefe; insanın soyut tarafını “tanrı”ya beden tarafını ise “titan”lara vermişlerdir… Tanrıyı akılsal olanla özdeşleştirince insanın akıl sahibi olması tanrısal tarafını ifade eder. Bu durumda örneğin öfkelenmesi yani makul davranmaması ise insanın titanlara bakan tarafının tezahürüdür. Dolayısıyla heykellere makullük/denge verebilmek için arzu tarafını yani pipiyi küçültmüş olabilirler.
2013 yılında “Mermerler” isimli bir sergi açan, Yunan heykellerinin testislerinin yakından fotoğraflarını çeken fotoğrafçı Ingrid Berthon-Moine , Hyperallergic ile fotoğraflarıyla ilgili bir röportajda bu duygusunu yineledi . “Antik Yunan son derece erkeksi bir kültürdü” diye açıkladı . “Cinsellik meselelerinde erkeklerin özdenetimini göstermek için büyük cinsel organların aksine ‘küçük ve gergin’ cinsel organları tercih ettiler.”
“Böyle medeniyet düşman başına” demeyip yazıyı okuduğunuz için sonuna geldiniz. Yorumum şu: Köylülerin başkaca zevk ve estetik tüketimi olmadığından sofrası ve yatağı iyi olurmuş derler. Bu bi özet olabilir belki ama şöyle devam edebiliriz: Bazı örnekler tersini gösterse de sanat ve medeniyette denge yakalanmak için sanırım küçük penis hâkim gösterge… Rönesans dönemine ait meşhur Davut heykeli de küçük penisli… Uygarlık (ki ideal ve olumsuz içerikle/anlamda antik Yunanlılarla başlatırım) hem kadın hem erkeğin düşmanı mı acaba? sorusu kaçınılmaz hale gelmektedir.
Güncel soru:
1- Günümüz medeniyeti ve hakim eğilimler eğer bu formda heykeller yapsaydı küçük mü büyük mü tercih ederdi?
2- Modern yada pos-Modern sanatta penisin yeri var mı — nasıl?
3- Başlıkta geçen “sik” kelimesi yerine “yarrak” desem daha mı iyi olurdu?
