Sosyal Girişimcilik: Topluma İz Bırakan Örnekler
Girişimci denilince aklınıza ilk ne geliyor? Yepyeni bir şey keşfetmiş, kocaman bir soruna çözüm bulmuş, bunların sonucunda da iyi bir kazanç sağlayan kişi.
Dünyanın en tanınmış ve en değerli dediğimiz girişimcileri kimler peki? Oprah Winfrey, Walt Disney, Steve Jobs, Mark Zuckerberg, Bill Gates…Peki sosyal girişimcinin kim olduğunu ve neler yaptığını biliyor muyuz? Öncelikle sosyal girişimciliğin, girişimcilikten ne farkı var ona bakalım.
Sosyal girişimciler de tıpkı bahsettiğimiz ünlü girişimciler gibi dünyanın geleceğine yön veren inovatif çözümler geliştiriyor. Kendileri öncelikli toplumsal sorunları dert edinmiş, maddi kazanç sağlamayı düşünmeden hedefledikleri çözüme ulaşmayı amaçlayan kişilerdir.
Girişimcinin hedefi kendi dünyasında fark yaratmaktır. Sosyal girişimci işe dünyaya toplum adına iz bırakmak ister. Hedeflenen amacın çözümünün sürdürülebilirliği için gelir akışına sahiptirler, sosyal girişimciler kar sağlamaz.
Sosyal girişimde sağlanan kazanç yine toplum yararına kullanılır.
Sosyal girişimcilerin ilgilendikleri konu, toplumdaki herhangi bir sorun olabilir. Yine de en sık karşılaşılan sosyal girişimlerin konuları;
- Kadın Hakları ve Kadına Şiddet
- Hayvan Hakları ve Hayvanlara Yönelik Şiddet
- İnsan Hakları
- Bağımlılıklar
- Çevre Sorunları
- İşsizlik
- Eğitim
- Eşitsizlik
Sosyal Girişimcilerin Özellikleri
Sosyal girişimciler yetkinliklerini toplumsal sorunları çözmeye adamış insanlar olarak çok yönlü bir kişiliğe sahiptirler. Tabii ki tüm sosyal girişimciler aynı alana yönelmedikleri gibi aynı becerilere de sahip değildirler.
Sosyal beceriler ön plana çıkar. Liderlik becerileri, insanları örgütleme ve yüreklendirmek için olmazsa olmaz sayılır. Risk alabilme, cesaret, özgüven, iletişim becerileri ve finansal kaynak yaratabilmek de oldukça önemlidir.
Tüm bunların ötesinde sosyal girişimciler, toplumsal duyarlılık, gönüllülük; gönüllü olarak kaynaklarını, bilgi birikimini, yetkinliklerini ve zamanını dert edindiği sorunlar uğruna harcama sorumluluğu anlayışına sahip olmak gibi ek birtakım özellikleri de benimserler.
Sosyal girişimci bütünün görür, parçaya odaklanmak yerine sorunun tümüne odaklanır. Rahatsız olur, uyuyamaz, fedakardır, özverilidir…
Birçok sosyal girişimcinin ortak noktası da esnek, olumlu ve ısrarcı olmak. Sosyal girişimci bir şeyi kökten değiştirebileceğine inanır bu yüzden olumludur. Bu üç özellik sorunların çözümüne ulaşmada vazgeçmemek, sürekli gelişim ve iyileştirme sağlamak için oldukça önemlidir.
Sosyal Girişimcilik Ekosistemi
Ashoka
Ashoka, dünyanın ilk ve en büyük sosyal girişimcilik platformudur. Sosyal girişimcileri bir araya getirmek ve desteklemek amacıyla faaliyetine devam eden küresel bir sivil toplum kuruluşu ve destek ağıdır. 93 ülkede bulunan Ashoka, toplumsal sorunlara yenilikçi ve sürdürülebilir çözümler getiren sosyal girişimcileri yolun başında destekliyor, ihtiyaçları olan finansman ve bağlantı desteklerini sağlıyor.
Ashoka Fellowship adını verdikleri küresel sosyal girişimci ağında aralarında Jimmy Wales (Wikipedia), Paul Rica (Fairtrade) ve Kailash Satyarthi (Rugmark, 2014 Nobal Barış Ödülü), gibi liderlerin bulunduğu 3 bin 600’ün üzerinde sosyal girişimci bulunuyor.
Türkiye’de Sosyal Girişimcilik Örnekleri
TOPLUM GÖNÜLLÜLERI VAKFI
İbrahim Betil tarafından kurulan Toplum Gönüllüleri Vakfı (TOG) 17–25 yaş grubunda duyarlı bir gençliğin oluşumuna katkıda bulunmayı ve bu genç gönüllülerin katılımı ve öncülüğünde; çeşitli sosyal hizmet projelerinin, ilgili kurumların desteği ile hayata geçirilmesini ve gençlerin enerjisini toplumsal yarara dönüştürebilmeyi amaçlıyor.
AKUT
Dağ ve doğa koşullarında meydana gelen kaybolma ve kaza olaylarında; deprem, sel gibi doğal afetlerde ve büyük kazalarda, tamamen gönüllü olarak, amatör bir çalışma ve profesyonel bir yaklaşım ile başı dertte olan kişilere en kısa sürede ulaşmak, yardım için gereken en uygun koşulları yaratmak, doğru arama-kurtarma çalışması yaparak kazazedelere temel ilk yardım desteğini sağladıktan sonra emniyetli ortam koşullarına nakillerini sağlamak, bu tür olaylarda can kaybını en aza indirmek ve arama-kurtarma konularında toplumu bilgilendirmek amacıyla Nasuh Mahruki tarafından kurulmuştur.
ALTERNATIF YAŞAM DERNEĞI
Ercan Tutal Tarafından kurulan bu dernek, Türkiye’deki engellilere ve bütün dezavantajlı gruplara yönelik engellilik olgusuna alternatif çözümler öneren, yenilikçi ve sürdürülebilir projeler üreterek, engelsiz Türkiye’ye doğru giden yolda üzerine düşen görevleri yerine getirmek üzere Ercan Tutal tarafından kurulmuştur.
POZITIF YAŞAM DERNEĞI
HIV/AIDS ile yaşayanlar arasında bir iletişim ağı kurarak, tedaviye erişimlerini kolaylaştırmak, yaşam kalitelerini arttırıcı pratik ve genel bilgilendirme çalışmalarını yapmak, kendilerini ve yakınlarının fiziksel, ruhsal ve sosyal açıdan güçlenmelerini sağlamak, yaşadıkları hak mahrumiyetlerinde savunuculuk. Nejat Ünlü tarafından kurulmuştur.
ADIM ADIM
Renay Onur ve Itır Erhart tarafından kurulmuştur. Spor aracılığıyla bireyleri toplumsal sorunların çözümü için harekete geçirip Türkiye’deki bağışçı tabanını geliştirirken, bir yandan da sivil toplum kuruluşlarını (STK) daha şeffaf ve hesap verebilir olmaya teşvik ediyor. Bireyler ve STK’lar arasındaki kopukluk giderilirken, toplumsal değişim, demokratikleşme ve kalkınma yolunda daha hızlı ve sağlam adımların atılması sağlanıyor.
GENÇ ENGELLILER GENÇLIK VE SPOR KULÜBÜ DERNEĞİ
Celal Karadoğan tarafından kurulan bu dernek engelli veya engelsiz çocukların ve gençlerin bireysel ve sosyal gelişimi yanı sıra toplumsal ve ekonomik yaşama aktif katılımını destelemek amacıyla hizmet veriyor. Tüm eğitimler Türk engelli sporcular ve üniversiteli gönüllülerin katılımıyla ortak yapılıyor. 2010’dan bu yana spor kulübünün çok ötesine geçerek farklılıklarına rağmen eşit olan engelli ve engelsiz gençlere fiziksel, zihinsel ve sosyal olarak kendilerini geliştirebilecekleri, eğitim ve iş hayatlarında yeni kapılar açabilecekleri alanlar sunuyor. Kulüpte gerçekleştirilen spor, sanat, eğitim desteği gibi faaliyetlerde engelli bireylerin eğitmen, antrenör vs. olarak yer alması önyargıları yıkarken, kulüp katılımcısı gençlerin hepsi birer elçi olarak gündelik hayatlarında engelli haklarını savunuyor.
B-FIT
Bedriye Hülya tarafından yapılan bu girişim; spora erişim ve girişimciliği araç olarak kullanarak Türkiye’de toplumsal cinsiyet eşitliği, kadınların ve kızların eğitimi, girişimciliği ve güçlendirilmesini teşvik ediyor. B-Fit sadece kadınlara açık ve kadın dostu mekanlar yaratarak kadınlara spor yapma ve bedenlerini tanıma fırsatının yanında hayatlarının diğer alanlarında kullanabilecekleri çeşitli bilgi ve beceriler de kazandırıyor. Kadınlar tarafından kurulup işletilen B-Fit merkezleri kadınların hem kendi işlerini kurmaları hem de iş tecrübesi kazanmalarını sağlıyor.
Ayrıca Sosyal girişimcileri, aktif vatandaşları, STK’ları, üniversiteleri, kamu kuruluşları ve özel kurumları bir araya getiren Türkiye Sosyal Girişimcilik Ağı’nı takip ederek sosyal girişimcilik ekosistemine dair güncel bilgiler edinebilirsiniz!
