Daha İyi Bir Gelecek İçin: Sürdürülebilir Yaşam
Son zamanlarda sıklıkla duyduğumuz sürdürülebilirlik kavramı hakkında ne kadar bilgi sahibi olduğunuzu hiç düşündünüz mü? Peki, bu kavramın tarihi aslında nereye dayanıyor? Önemi nedir? Sürdürülebilir bir yaşam mümkün müdür?
Gelin, bu yazıda sürdürülebilirlik kavramını tanıyarak hem öneminden hem de sürdürülebilir yaşamın ipuçlarından bahsedelim!
Sürdürülebilirlik Kavramının Tarihçesi
Sürdürülebilirlik kavramı, resmi bir şekilde ilk olarak 1987 yılında Birleşmiş Milletler tarafından yayınlanan Bruntland Raporu olarak da bilinen “Ortak Geleceğimiz” raporunda karşımıza çıkmıştır. Raporun nihai amacı çevre konularını siyasi gündeme yerleştirmek, çevrenin ve kalkınmanın ciddi bir mesele olarak tartışılmasını sağlamaktı.
Tarihte daha gerilere gidecek olursak, 1760 yılında yapılan Sanayi Devrimi’nin makineleşmeye dayalı çevre kirlilikleri, hızlı nüfus artışı, köyden kente yoğun göç, düzensiz kentleşme gibi günümüze dek süregelen birçok olumsuz etkileri de sürdürülebilirlik kavramına duyulan ihtiyacı perçinledi.
Sürdürülebilirlik kavramı, ilk bakışta çevresel problemlere yönelik bir çözüm yolu olarak anlaşılsa da aslında hayatımızın hemen hemen her alanında uygulaması gereken bir yaşam biçimi haline gelmiş durumda.
Nasıl mı?
Günümüzde tekstil ürünlerinin üretiminden kurumsal alana kadar pek çok sektörde sürdürülebilir adımlar atılmaya başlandı. Dünyaca ünlü markaların etiketlerinde artık “sürdürülebilir kumaş” ibaresini görüyor ve yine dünyaca ünlü firmaların ofislerini daha “sürdürülebilir” kılmak için çeşitli yollar denediğine şahit oluyoruz. O halde gelin, insanlık ve gezegenimiz için çok büyük bir önem taşıyan bu yaşam biçimine biraz daha yakından bakalım!
Sürdürülebilirlik Nedir?
Sürdürülebilirlik, bireylerin ihtiyaçlarını ekolojik dengeyi bozmayacak şekilde karşılaması ve doğal kaynaklar üzerindeki olumsuz etkilerini minimum seviyeye indirmesidir. Aynı zamanda bu, kaynaklarımızı gelecek nesillerin de ihtiyaçlarını gözeterek dengeli kullanmak ve sahip olduklarımızı sürdürülebilir kılmak yani şu an faydalandığımız doğal kaynakların gelecekte de devamlılığını sağlamak anlamına gelir.
Aslına bakılırsa sürdürülebilir bir yaşamın özü, bireylerin birbirinin ihtiyaçlarına saygı duyması ve doğadan faydalanırken kendisinden sonra gelecek insanları da düşünerek hareket etmesidir. Doğal kaynakları korumak her bireyin hem dünyaya hem de gelecek nesillere karşı bir sorumluluğudur. Böyle bakıldığında sürdürülebilirlik kavramının ahlaki boyutundan da söz etmek mümkündür.
Öte yandan, sürdürülebilirlik yalnızca çevresel değil aynı zamanda ekonomik ve sosyolojik etkileri de olan bir konudur. Toplumsal yapıyı ve ekonomik dengeyi koruyup sürdürülebilir kılmak en az tabiatın kalıcılığı kadar önemlidir.
Sürdürülebilirlik Neden Önemlidir?
Şimdi, hazırsanız konumuzun en can alıcı noktasına geldik. Sürdürülebilirlik önemlidir, neden mi? Her şeyden önce sürdürülebilirlik; gelecek nesillere daha iyi bir dünya ve sağlıklı bir gelecek sunabilmek için önemlidir.
Ayrıca, tükettiğimiz kaynaklarda dengeli davranmak üretimin devamlılığı için kritiktir ve bu nedenle üretimi sürdürülebilir kılmak istiyorsak tüketirken de sürdürülebilir olmaya dikkat etmeliyiz.
Sağlıklı bir hayat sürmek için sürdürülebilir ürünler kullanmaya özen göstermeliyiz çünkü doğa tarafından yok edilemeyen her madde çevreye zarar verir ve bu da insanlığın zarar görmesi demektir. Unutmamalıyız ki, doğa var oldukça insanlık var olacaktır. Ve bu da ancak, sürdürülebilir bir yaşamı benimsemekle mümkündür.
Dahası, şirketlerin ve kurumların sürdürülebilir çalışmalar yapması da devamlılıklarını sağlayabilmeleri açısından oldukça önemlidir. Bu çalışmaların temelinde de iyi yönetişim anlayışı yatmaktadır. En güzel şekliyle ifade edecek olursak;
“İyi yönetişim, sürdürülebilirlik çalışmalarının sürdürülebilirliğinin anahtarıdır.”
Bu nedenle, alanında fark yaratan şirketlerin sürdürülebilirlik çalışmalarını nasıl yürütüp yönettiğini tanımlamak ve daha iyi bir dünyaya katkı sağlamak amacıyla Argüden Akademi tarafından Sürdürülebilirlik Yönetişim Karnesi geliştirilmiştir.
Sürdürülebilirlik, tüm bu çevresel ve kurumsal öneminin yanı sıra sosyolojik olarak da önemlidir. Toplumsal düzenin korunması ve insanlar arasındaki iletişimin sağlamlaştırılması da sürdürülebilir adımlar atarak gerçekleştirilebilir.
Uzun lafın kısası, sürdürülebilir yaşam daha iyi bir gelecek içindir.
Sürdürülebilir Yaşam İçin Neler Yapılabilir?
Sürdürülebilir yaşam için hem bireylerin hem de kurumların üstlenmesi gereken birtakım sorumluluklar vardır. Bu bölümde bireylerin, yani her birimizin üzerine düşen bazı sorumluluklara değiniyor olacağım.
· Su İsrafından Kaçının
Dişlerinizi fırçalarken veya duş alırken suyu kullanmadığınız anlarda kapatın. Böylece litrelerce su tasarrufu yapmış olacaksınız. Ayrıca bulaşıklarınızı ve çamaşırlarınızı elde yıkamamaya özen gösterin. Bununla ilgili Bonn Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmaya göre; bir makine dolusu bir bulaşığın yıkanması için 12–15 litre su harcanırken, aynı miktarda bulaşığın elde yıkanırken yaklaşık 10 kat daha fazla yani 126 litre su harcandığı tespit edilmiş.
Bir de su ayak izimizi bilmek oldukça büyük önem taşıyor. Bir kot pantolon üretiminde bile ortalama 7–10 bin litre arasında su tüketilirken, kırmızı et için yaklaşık 15 bin litre su tüketiyoruz. Aşağıdaki grafikten günlük yaşantımızda çokça fazla tükettiğimiz ürünlerin su kullanım miktarını inceleyebilirsiniz.
Ayrıca su ayak izinizi hesaplamak için yarınınsuyu.com adresine gidebilir, Türkiye’nin 2030 yılında su sorunu yaşamaması için neler yapabileceğinizi görebilirsiniz.
· Geri Dönüştürülebilir Ürünleri Tercih Edin
Geri dönüştürülebilir ürünlerin kullanımı hem ekonomiye katkı sağlarken hem de çevre kirliliğini büyük oranda azaltmaya yardımcı olur. Anadolu Ajansı verilerine göre; Türkiye’de 2019 yılında yaklaşık 2 milyon ton atık dönüştürülerek ekonomiye katkı sağlanmıştır.
Strafor köpük, havlu kâğıt, yapışkan bant, plastik ve damacana gibi maddeler geri dönüştürülemezler. Dolayısıyla, daha sürdürülebilir bir gelecek için günlük hayatta mümkün olduğunca bu maddeleri kullanmaktan kaçınılmalıdır.
· Plastik Kullanmayın
Plastik kullanımı çevremize en fazla zarar veren eylemlerden biridir. Hatta öyle ki, okyanuslarımızı ve doğayı akıl almaz bir ölçüde kirleterek oradaki canlı yaşamını tehdit eder ve biyolojik çeşitliliğin azalmasına sebep olabilir.
Yapılan araştırmalara göre, dünya üzerindeki her insan günlük olarak yaklaşık 1,43 kg plastik atık tüketiyor ve bu hızla tüketime devam edilirse önümüzdeki 20 yıl içerisinde dünyada 1,3 milyar plastik atık olacağı öngörülüyor. Hatta son yıllarda yapılan bir araştırmaya göre, her hafta ortalama bir kredi kartı büyüklüğünde plastik yediğimiz düşünülüyor.
· Çöpe Attığınız Gıdaları Azaltın
Dünya üzerinde yaklaşık 2,1 milyar insan açlık ve yoksulluk sınırının altında yaşam sürüyor ve buna rağmen satın alınan birçok yiyecek daha sofralara gelmeden çöpe atılıyor. Hatta 2021 Birleşmiş Milletler Çevre Programı Gıda İsrafı Endeksi Raporu’na göre, Dünya genelinde her yıl 931 milyon ton gıda israf ediliyor. Türkiye’de ise bu durumun 7,7 milyon ton olduğu söyleniyor.
Bununla ilgili Dünya gazetesinin 2018 yılında yayınlamış olduğu bir habere göre, çöpe giden gıdalar her yıl 250 milyon dolar kayba neden oluyor. Dolayısıyla bu, bir yandan yiyecek israfına sebep olurken bir yandan da ekonomik olarak olumsuz etkiler yaratıyor.
Ayrıca, çöpe atılan gıdalar metan gazı salınımına sebep olarak iklim değişikliğini tetikliyor.
Alışverişlerinizde ihtiyaç fazlası ürünler almamaya özen göstererek, artık yiyeceklerinizi çöpe atmak yerine hayvan dostlarımızla paylaşarak veya da çürümeye yüz tutmuş gıdaların sağlıklı kısımlarını kullanarak pratik yemek öğünleri hazırlayabilir ve böylelikle çöpe giden gıdalarınızı azaltabilirsiniz.
· Özel Araç Kullanmayın
Günümüzde en önemli çevre sorunlarının başında gelen hava kirliliğinin sebeplerinden biri de özel araç kullanımıdır.
Özel araç kullanımı, şehirlerde yoğun bir trafik oluştururken aynı zamanda motorlu araçların saldıkları partiküller de soluduğumuz havayı zehirliyor. Böylece inanılmaz bir hava kirliliği oluşuyor ki bu da gezegenimizin atmosferine zamanla zarar veriyor.
Daha sürdürülebilir bir gelecek için mümkün olduğunca toplu taşıma kullanarak veya gideceğiniz yerlere bisiklet, mobilet gibi zehirli gaz salınımı yapmayan araçlar kullanarak giderseniz hava kirliliğinin azalmasına yardımcı olabilirsiniz.
· Kimyasal Malzeme Kullanımından Kaçının
Temizlik sırasında kullanılan kimyasal malzemeler içerdikleri uçucu organik bileşikler yüzünden insan sağlığını tehdit ediyor ve hava kirliliğine sebep oluyor.
Gerekmedikçe bu tür maddelerin kullanımından kaçınılması öneriliyor.
· Fazla Elektrik Kullanımından Kaçının
Evlerimizde harcadığımız enerji, uzun vadede çevre kirliliklerine ve hatta ekolojik dengenin bozulmasına bile sebep olabiliyor.
Dolayısıyla, bireylerin evlerinde tükettiği enerji miktarını dengeleyerek tasarruf sağlaması çevre koruması için önemli bir rol oynuyor. Evlerinizdeki elektrikli aletlerin fişlerini çekerek, gündüzleri ışıkları söndürerek, klima kullanımını en aza indirerek ve yenilebilir enerji kaynaklarını tercih ederek enerji tasarrufunda bulunabilirsiniz.
Ayrıca bu alanda, AB enerji politikası da sürdürülebilir bir kapsamda şekillendirilerek enerji tüketimini en az seviyeye indirip çevre kirliliğini azaltmayı amaçlamaktadır.
Tüm bunların yanı sıra, Birleşmiş Milletler üyesi ülkeler tarafından Ocak 2016’da başlatılan ve 2030 yılına kadar dünyayı daha iyi bir yer haline getirmeyi amaçlayan Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları evrensel eylem çağrısına aşağıdaki bağlantı üzerinden ulaşabilirsiniz.
Üstelik, Argüden Yönetişim Akademisi’nin Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları için Sürdürülebilirlik Yönetişim Karnesi youtube yayınına da aşağıdaki link üzerinden göz atmayı unutmamanızı tavsiye ediyor ve keyifli seyirler diliyorum.
Hep birlikte daha sürdürülebilir bir geleceğe ulaşmak dileğiyle!
