Open het handelsregister voor iedereen
In Nederland is, in tegenstelling tot de ons omringende landen, data uit het handelsregister niet vrij toegankelijk voor iedereen. Ondanks dat het handelsregister een ‘openbaar register’ is, is toegang tot gegevens uit het handelsregister beperkt door tarifering. In landen als het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Australië maar ook in België, Noorwegen en Denemarken, is de overheid ervan overtuigd dat de waarde van het handelsregister niet zit in het vragen voor een bijdrage per opgevraagd gegeven maar in het volledig openstellen ervan.
Gesloten handelsregister kosten meer
Het vrij en toegankelijk openstellen van het handelsregister in een machine-leesbare vorm, zo stellen zij, is niet alleen goed voor innovatie, economie, handel en investeringen maar helpt ook bij het aanpakken van belastingontwijking, fraude en terrorisme. Bovendien kosten handelsregisters die gegevens als open data ontsluiten belastingbetalers, ondernemers en de overheid veel minder dan gesloten registers, zoals het handelsregister dat in Nederland wordt beheerd door de Kamer van Koophandel.
Eerder al was de Algemene Rekenkamer van mening dat er geen helder inzicht is in de kosten en baten van deze basisregistratie, dat de kosten en baten niet evenwichtig over verschillende belanghebbenden is verdeeld en dat het hanteren van tarieven voor het afnemen van gegevens uit de basisregistraties onnodig drempels opwerpt voor het (her)gebruik van deze gegevens.
‘Betekenisvolle stap’ ?
De Kamer van Koophandel zegt zelf voorstander te zijn van open data omdat het een impuls geeft aan de economie. Vorig jaar kondigde Minister Kamp van Economische Zaken een ‘betekenisvolle stap’ aan.
Hij wilde dat informatie uit het handelsregister ‘meer drempelvrij’ aangeboden moest worden. Geanonimiseerde handelsregister-gegevens zouden worden ontsloten en daarnaast zouden ondernemers jaarlijks gratis inzage moeten krijgen in een beperkt aantal van 25 uittreksels.
Onlangs stelde de Kamer van Koophandel twee geanonimiseerde datasets beschikbaar: een geanonimiseerde set gegevens uit het handelsregister en een set geanonimiseerde gegevens uit jaarrekeningen. Echter, deze datasets zijn zodanig geanonimiseerd dat het niet alleen onmogelijk is om gegevens over een individueel bedrijf op te zoeken maar ook om de data te kunnen analyseren.
Privacy
Bezwaren zoals het recht op privacy en de zorgen bij zzp-ers moeten aan de voorkant worden weggenomen. Zorgen rond privacy en het misbruik hoeven namelijk een openbaar toegankelijk register niet in de weg te staan. Daarvoor zal de ontkoppeling van BSN en BTW-nummer eindelijk eens goed geregeld moeten worden en kan het misbruik van adresgegevens met spam reeds worden aangepakt.
Het gaat hierbij om gegevens die tegen forse betaling aan de Kamer van Koophandel wel gewoon verkrijgbaar zijn. Met andere woorden, hoe vermogend je bent, hoe meer toegang je krijgt tot een openbaar register.
Fundamentele discussie
Op een later tijdstip zo kondigde de minister destijds aan zou een meer fundamentele discussie gevoerd moeten worden over de vraag hoe in Nederland de basisregistraties en specifiek het handelsregister gefinancierd moet worden en hoe open data en privacy zich tot elkaar verhouden.
Die discussie wordt echter nog steeds niet gevoerd. Vlak voor de verkiezingen in maart stuurde minister Kamp een wetswijziging naar de Tweede Kamer waarmee de Kamer van Koophandel een voorbehoud kan krijgen op het databankenrecht. Dit betekent dat andere informatie uit het (nogmaals openbare) handelsregister niet mogen hergebruiken. Dit druist lijnrecht in tegen de wens voor meer toegang. De Tweede Kamer vond deze wetswijziging controversieel en het is aan de formerende politieke partijen om de discussie aan te gaan over de financiering van deze registers.
Yes, you can!
Het kabinet kan het openstellen van het handelsregister realiseren als ze ervoor zorgt dat dergelijke openbare registers alleen nog publiek te financieren onder voorwaarde dat de gegevens als open data beschikbaar worden gesteld. Ook werkgevers- en ondernemersorganisaties hebben zich uitgesproken. Alleen op deze manier kan een toekomstig kabinet ervoor zorgen dat iedereen op gelijke wijze recht krijgt tot toegang tot deze voor zowel de samenleving als voor de economie belangrijke informatie.
