Ortak Çalışma Alanlarında İş Birliğinin Geleceği
Fiziksel mekâna bağımlılığın ötesinde platform odaklı bir anlayışı benimsemek
Yazar: Engin Ayaz
Editörler: Ömer Faruk Ataş, Özgür Arslan, Melissa Clissold, Oytun Elacmaz
Metin İçi Görselleştirmeler: Aleyna Tezer
Çeviri: Gizem Ünsalan
Ortak çalışma düzeni son on yılda dünyayı ele geçirmişken, böyle bir önermenin önümüzdeki yıllar için sunduğu değeri gözden geçirmek için doğru zamandayız. ATÖLYE olarak bizler; fırsatın, mekân odaklı bir ortak çalışma alanından uçtan uca ve platform bazlı bir ortak çalışma modeline geçilmesinde yattığına inanıyoruz.*
Etkileşimlerin Canlandırılması
Başlangıçta ortak çalışma alanları, kendine iş dünyasında gayrimenkulleri verimli bir şekilde değerlendirme seçeneği olarak yer buldu. Bu, mekânların performansının fiziksel alanın kullanımı ya da paylaşımlı hizmetlerin verimliliği gibi metriklerle ölçülmesi anlamına geliyordu. Daha sonra bu konsept, mekân içerisinde gerçekleşen etkileşimlerin sayısını artırmak amacıyla komünite inşa etme ve programlama gibi yüzeysel etki yaratabilecek faaliyetlerle desteklendi. Ancak kanımca bu eklemeler, vaat ettikleri bağlantı ve iş birliği beklentilerini karşılayamadı.
Bu dinamizm eksikliği, etkileşimde ve iş birliklerinde gelişimi teşvik edecek bir sistemin olmamasından kaynaklanıyor. Bu mekânların çoğu, en basit anlatımla, gerçekleşen iş birliklerini izlemek için gerekli mekanizmalara sahip değiller ve bu tür iş birliklerinden faydalanamıyorlar. Bir diğer deyişle, birçok ortak çalışma alanı bir “platform” olarak faaliyet göstermiyor. Bu zihniyet eksikliğine sadece ortak çalışma alanlarında da rastlanmıyor. Hızlandırıcı ve kuluçkalar bile kimi zaman esas noktayı kaçırıp yalnızca start-up firmalara hizmet vermeye odaklanıyor ve bu esnada onların birbirleriyle etkileşim halinde değil, silolar halinde kapalı bir şekilde büyümelerine sebep oluyorlar.
Geleceğe baktığımızda asıl fırsatın özgün platform işletmeleri oluşturmakta yattığına inanıyoruz. Fiziksel alan ise bu platformların birçok temas noktasından yalnızca biri.
Böyle bir platformun en önemli unsurlarından biri, üyeler arasındaki etkileşimleri ölçebilmek. Buna paralel olarak; cömertliği, katkısı ve katılımı ile öne çıkan kişileri komünite içerisinde oluşturulan değerden yararlanabilecekleri şekilde ödüllendirmek, üyeleri daha aktif olmaya teşvik etmek açısından harika bir yöntemdir. Üretilen değerin paylaşımı, blok zincirine (blockchain) dayalı jetonlar veya otomatikleştirilmiş etkileşim katsayısı gibi dolaylı ve soyut şekillerde yapılabileceği gibi şirket hisseleri veya kâr paylaşımı gibi daha doğrudan yöntemlerle de gerçekleşebilir.
Etkileşim Katsayıları
ATÖLYE olarak iş birliklerinin gücüne inanıyoruz ve ortak çalışma alanı modelinin — her ne kadar iş birliklerinin doğmasına katkısı olsa da — kendi başına yeterli olmadığını düşünüyoruz. Üyelerimizin ritüellerimiz (örneğin “oyun” unsurunun öne çıktığı “seyir defterleri”, 101 dersleri, beceri paylaşım etkinlikleri veya “potluck” yemekleri) aracılığıyla birlikte öğrenmeleri önemli bir unsur, bu ortak oyun ve deneyimler vasıtasıyla beslediğimiz aidiyet hissi de öyle.
Öğren-çalış-oyna çerçevesini şu şekilde hayata geçiriyoruz:
ATÖLYE olarak komünitemiz üyeleri arasındaki etkileşimleri ölçmek amacıyla Etkileşim Katsayısı sistemini geliştirdik.
Bu puanlama sisteminde; komünite üyelerinin günlük aktivitelerini gözlemleyip bu faaliyetlerin sıklığını, derinliğini ve kapsamını çeşitli etkileşim temas noktalarını baz alarak onlara puan veriyoruz.
Yalnızca bir ölçüm aracı olmayan Etkileşim Katsayısı, aynı zamanda üyeleri komüniteye daha fazla katılmaları yönünde destekleyen ve katkılarını görünür kılan bir teşvik mekanizmasıdır. Etkileşim puanları belirli bir seviyenin üzerinde olan üyelerimizi; ücretsiz üyelik, komünitedeki görünürlüklerini artırma, komünite kurullarından birine dahil olma vb. yollarla ödüllendirmek, dinamizmi teşvik etme yöntemlerimizden yalnızca birkaçı.
Kişisel Yolculuklardan Güç Almak
Bu noktada öne çıkarılabilecek esas fayda; diğer ortamlara kıyasla daha çok çeşitlilik barındıran, daha akışkan ve daha çok etki odaklı bir ortam oluşturulmasıdır:
- Çeşitlilik hem üye profilimizi hem de komünite kürasyon biçimimizi kapsadığından daha fazla güzel tesadüfler, daha çok yaratıcı hamleler ve genel olarak daha ilginç bir deneyimi ifade ediyor.
- Akışkanlık, her bir üyenin kendi istekleri doğrultusunda hareket edebilmesiyle birlikte birçok farklı olasılık ve potansiyeli deneyimlemesini kapsıyor.
- Etki odaklılık ise ATÖLYE’nin merkezine aldığı noktalarından biri olarak üyelerin projeler etrafında bir araya getirilmesini işaret ediyor.
Aynı zamanda, bu güzel tesadüf ve dönüşüm hikayelerini yansıtmak için hazırladığımız çalışmalar arasında “ATÖLYE Journeys” adını verdiğimiz bir video serimiz de bulunuyor. Buradaki “journey” (yolculuk) kelimesinin kilit unsur olduğunu düşünüyoruz. Bu hikayeler; insanların hayatlarına ve isteklerine dair bir kesit sunarken ATÖLYE komünitesinin, bu bireylerin yaşamlarında oynadığı rolü de gösteriyor. Videolar arasında ATÖLYE ile kamusal bir etkinlik aracılığıyla tanışıp önce komünite üyesi, sonra da proje ortağı olan insanların hikayeleri yer alıyor. Bunun yanı sıra tam zamanlı işlerini bırakıp dünyaya daha fazla fayda sağlayabilecekleri kariyerlere atılan kişilerin hikayelerine de yer veriliyor.
Çalışma alanımız, sosyal ve profesyonel karşılaşmaların akıcı bir şekilde gerçekleşmesini sağlayan bir ortam görevi görüyor. Bu akışkanlık da insanların farklı farklı profesyonel ve sosyal kimliklerini ortaya koyabilmelerine olanak tanıyor. Çalışma alanında gerçekleşen mutlu tesadüflere dayalı etkileşimlerde roller, unvanlar ve tüm diğer hiyerarşiler ortadan kalkıyor. Bu tür etkileşimlerin gerçekleşebilmesi için ne kadar çok tasarlarsak ekibimiz ve komünitemizde güven ve yakınlık duyguları o kadar güçlü inşa edilebiliyor -ki bu da iş birliklerinin oluşmasını kolaylaştıran unsur oluyor.
Son Sözler
Bir adım geri çekilip baktığımız zaman, yaşadığımız dünyada fiziksel alanlara verdiğimiz önemin abartıldığını görebiliriz.
Organizasyonlar, kendilerini mekânlar aracılığıyla tanımlar ve hikayelerini anlatır. Bunu görmek için yalnızca “Hakkımızda” sayfalarına göz atmak yeterlidir. Ancak önemli olan, bireyler ve aralarındaki bağlantılardır.
Ortak çalışma olgusuna bu düşünce yapısıyla yaklaşıldığında, ortak çalışma alanları çok daha büyük bir amacın ve portföyün parçası olmalıdır ve en nihayetinde olacaktır.
Bu sebeple; ortak çalışma alanlarının geleceğinin, oluşturulan komünitelerin ortak öğrenme ve ortak yaratım süreçleri için doğru temeli sağlayabilmelerinde yattığına inanıyoruz. Ortak çalışma alanlarının bunu gerçekleştirebilmeleri için de üyeler arasındaki etkileşim, bağlantı ve iş birliklerini ölçümlemek ve teşvik etmek adına doğru mekanizmaları kullanan yaratıcı platformlara dönüşmeleri gerektiği düşüncesindeyiz.
Günümüzde bu modelin birkaç örneği meydana çıkıyor. Örnek olarak, insanları ortak gayeler ve ilgi alanları çerçevesinde bir araya getiren On Deck firması gösterilebilir. İnanılmaz bir öğrenme yolculuğunda birbirine eşlik eden bu kişiler, kelimenin tam anlamıyla ortak çalışıyor. Eğer On Deck bir gün fiziksel bir alan açmaya karar verip an itibarıyla dijital olan yolculuk ve platformunun fiziksel bir versiyonuna ev sahipliği yaparsa, bu mekânın atmosferi, ortalama bir ortak çalışma alanına kıyasla çok farklı olacaktır.
Öte yandan, sadece mekân odaklı bir modele dayalı ortak çalışma alanları işleten kişileri gelecekte “dibe doğru bir yarış” bekliyor.
Başlıca değer önermeleri kullanıcılarına altyapı sağlamak olduğu için düşük oranda katma değerli çok fazla sayıda kentsel alan bulunuyor. Buna karşılık olarak biz; “dijital öncelikli platform” düşünce yapısını, mutlu tesadüflerin yarattığı değeri ve derin iş birliğinin gücünü benimseyen işletmelerin piyasada mutlaka farklılaşacağına inanıyoruz.
ATÖLYE olarak, etkileşimlerin yeşerdiği birer bahçe haline gelmiş fiziksel ortamların dünyanın her yanına yayıldığı bir gelecek hayal ediyoruz. Bu bahçelerin, siloları yıkan, disiplinlerarası düşünmeyi teşvik eden ve somut etki yaratan çalışmaların sahnelendiği ve bu çalışmalara örnek olan yerler olacağı günleri dört gözle bekliyoruz.
Her zaman olduğu gibi geri bildirimlerinizi merakla bekliyoruz.
*Not: ATÖLYE olarak fiziksel mekânımızı, bir ortak çalışma alanından ziyade özellikle “Yaratıcı Platform” olarak adlandırdık. Bu platformu; amaca yönelik işler yoluyla bağ kurma, öğrenme ve gelişmeye hevesli birey ve ekiplere ev sahipliği yapabilecek bir alan olarak görüyoruz. Konuyla ilgili bir önceki makalemize buradan erişebilirsiniz.
