İşe Alım Mülakatlarında
UX Prensiplerinden Nasıl Yararlanırız?
Hiç iş hayatında uzmanlık alanınız ile ilgili kullandığınız ve bildiğiniz yöntemleri günlük hayatta karşılaştığınız problemleri çözmek için kullandığınız oldu mu?
Her birimiz farklı sektörlerde farklı işler yaparak gün içinde bir çok sorun ile
karşılaşıyoruz. Tüm bu sorunlara olan yaklaşımımız, problemi çözme yöntemimiz sektörlere göre farklılık gösteriyor. Geliştirilmiş bir çok yöntem, bir çok yaklaşım var ve bunları rehber kabul ederek ilerlemeye çalışıyoruz. Farkındayız tüm bu anlattıklarımız kulağa fazlasıyla ‘’iş hayatı’’ geliyor.
Geçtiğimiz günlerde Atölye15 tasarım ekibi olarak içerik üretme konusunda araştırma yaparken birden aklımızda bir yeşil ışık yandı. İş hayatında cebelleştiğimiz tüm bu problemler ve sonucunda izlediğimiz yöntemler günlük yaşantıda karşımıza çıkan problemlerle baş etme yöntemimiz olamaz mıydı? Kendimize rehber edindiğimiz bir çok kural, yöntem, içerik varken bunların tümü bize sadece iş hayatımızı kolaylaştıran yöntemler olarak mı sunuluyordu? günlük yaşamda da bunları kullanamaz mıydık?
Aslında tasarımcı olmanın en keyifli yanlarından biri de problemlere yaklaşım biçimi. İşiniz problem çözmek olunca ister istemez günlük hayatta karşılaştığınız problemlere de meslek önlüğünüzü giyerek yaklaşıyorsunuz. Tasarım süreçlerinde sıkça başvurduğumuz problem tanımlama, problem çözme, empati gibi süreçler ister istemez kişisel gelişimimize de katkı sağlıyor. Temelinde insan psikolojisi olan bu işi yapmayı gerçekten çok seviyoruz.
Her birimiz için stresli olduğu kadar deneyimledikçe geliştiğimiz işe alım mülakatlarını ele alalım. Hazırsanız bu zorlu tecrübeyi Jacob Nielsen’in etkileşim tasarımı prensibleriyle daha kolay hale getirelim!
Sistem Görünürlüğü
İlk prensip sistemde ne olup bittiği ile ilgili kullanıcıyı bilgilendirmemiz gerektiğini söylüyor. Bunu bir iş görüşmesinde adayın kendini tüm şeffaflığıyla anlatması, kendi özgeçmişini net ve açıklayıcı şekilde işe alım uzmanına aktarması olarak açıklayabiliriz. Güncel olarak şu aralar ne ile uğraşıyor? İş dışında neler yapmaktan hoşlanır? İlgi alanları nelerdir? En son nerede çalıştı? kısaca kendi ile ilgili neler olup bittiğini karşı tarafa açık ve net şekilde aktardığı bölüm olarak düşünebiliriz.
Sistem ve Gerçek Dünya Arasındaki Eşleşme
Prensip temelde sistemin kullanıcının dilinden anlaması gerektiğini, kullanıcının gerçek hayatta alışkın olduğu deneyimleri dijitalde de deneyimlemeye yatkın olduğunu söylüyor. Bu durumu işe alım uzmanının şirket kültürüne uyum sağlayabilecek bir aday arayışında olmasına benzetebiliriz. Bu durumda adayın görüşme öncesi şirketi, şirket kültürünü ve beklentilerini iyi araştırıp bunun kendi beklentileriyle uyuşup uyuşmadığına karar vermesinin oldukça önemli olduğunu söyleyebiliriz.
Kullanıcı Kontrolü ve Özgürlük
Prensip kullanıcının ürünü kolayca kullanması gerektiğini, yanlışlıkla yaptığı hataları kolayca telafi edebilmesini sağlamak gerektiğini söylüyor. Bu duruma en iyi örneklerden biri gönderilen maili belli bir süre içerisinde geri alma seçeneğinin bizlere sunulması. Kullanıcı kontrolun kendisinde olduğunu bilmeli ve ürünü özgürce kullanabilmeli, tıpkı adayın kendini mülakat esnasında rahat ve özgür hissederek kendisini işe alım uzmanına rahat ve net şekilde aktarması gibi.
Tutarlılık
Tutarlılık belki de bir işe alım uzmanı için aday ile ilgili en önemli hususlardan biri. 4.prensip bizlere ürünün tutarlı olması gerektiğini söylüyor. Atölye15 olarak özellikle son 1 yıldır bununla ilgili oldukça fazla kaynak ve yatırım yaptığımızı söyleyebiliriz. Tasarım sisteminin önemini anlayan şirketlerde ciddi yatırımlar yapmaya başladılar bile. Bu durumda adayda kendisini işe alım uzmanına kendiyle çelişmeden şeffaf ve tutarlı bir biçimde anlatmalıdır. Ekleyip çıkarmadan olduğu gibi kendini yansıtmak işe alım uzmanları tarafından çok daha olumlu karşılanmaktadır.
Hata Önleme
Prensip bizlere kullanıcının hata yapmasını engellememiz gerektiğini söylüyor. Hata mesajlarında hatanın neden kaynaklandığı ile beraber sunulan çözüm önerileri kullanıcıya iyi bir deneyim sunsa da hata yapmasını baştan önlemek çok daha iyi bir yöntem olarak gözüküyor. Bu durumda işe alım uzmanına kendimizi en doğru şekilde aktardığımızda hakkımızda oluşabilecek herhangi bir kötü izleniminde o denli önüne geçmiş oluyoruz.
Hatırlamak Yerine Tanımak
Prensip kullanıcının bilişsel yükünü en aza indirgememiz gerektiğini vurguluyor. Tıpkı işe alım uzmanının kafasını gereği olmayan detaylarla karıştırmanın yapılabilecek en büyük hatalardan biri olması gibi.
Kullanım Esnekliği ve Verimliliği
Prensip bizlere kısayolların önemini vurguluyor. Bir ürünü doğru ve efektif kullanmanın en pratik yollarından biri de kısayollar. Aslında bir önceki prensibe çok benzer olarak işe alımlarda da bağlamdan kopmadan net ve şeffaf olarak kendimizi, yetkinliklerimizi ve beklentilerimizi anlatmak oldukça doğru bir hareket olacaktır.
Estetik ve Minimalist Tasarım
Prensip kullanıcıyı gereksiz bilgiye boğmadan, olması gereken kadarını vererek minimalist ve estetik bir yaklaşımla ürünü sunmak gerektiğinden bahsediyor. Bu bağlamda mülakatlarda kıyafet seçimi, hal ve tavırlarımızdaki özen kadar önem taşıyor. Sade şık ve özenli bir kıyafet seçimininde iyi bir izlenim bırakacağını söyleyebiliriz.
Kullanıcıların Hataları Tanımasına, Teşhis Etmesine ve Hatalardan Kurtulmasına Yardımcı Olmak
Prensip kullanıcıya sunulan hata mesajlarıyla beraber mutlaka çözüm önerisininde getirilmesi gerektiğini vurguluyor. Örneğin yapılamayan işlemin sebebini ve çözümünü kullanıcıya vermek ve ya en güçlü şifre önerileri gibi. Bu bağlamda kullanıcıyı hayal kırıklığına uğratmadan bir çözüm önerisi geliştirmenin önemi oldukça büyük.
Hepimizin bildiği üzere işe alım uzmanları bir takım tuzak sorular sorarak adayı çok daha iyi tanımaya çalıyor. Haydi aşağıdaki örneklere bir bakalım.
Örnek 1:
X: Kendinizi en zayıf bulduğunuz yanlarınız nelerdir?
Y: Zaman kontrolü yapmayı pek beceremiyorum.Örnek 2:
X: Kendinizi en zayıf bulduğunuz yanlarınız nelerdir?
Y: Son zamanlarda zaman kontrolümü sağlayamadığımı farkettim. Fakat bunun farkına varır varmaz konuyla ilgili bir kaç okuma yaptım ve çok faydalı bir iki yöntem buldum. Şu sıralar bu konuda yol aldığımı söyleyebilirim.
Örnek 2 de bir nevi zayıf yanımızın farkındayız ve bunun için bir çözüm önerimiz de var demiş oluyoruz.
Yardım ve Dokümantasyon
Kullanıcıya yardım metinleriyle yol göstermek, ürünü soru işareti yaşamadan kullanmasını sağlamak oldukça önemli. Bu bağlamda prensibi işe alım senaryomuz için düşünürsek, işe alım uzmanının önceden incelediği özgeçmişimiz bu duruma iyi bir örnek olacaktır. Gereksiz detaylardan arınmış, kendimizi olduğumuz gibi yansıttığımız özgeçmişimiz bizleri bir çok adayın şüphesiz önüne geçirecektir.
Son Olarak
Amacımız sizlerle kullanıcı deneyiminin prensiplerini senaryolaştırarak günlük hayatta birer yol gösterici olarak nasıl algılayabiliriz konusunda bir şeyler paylaşmaktı. Umuyoruz ki keyifle okuyup güzel vakit geçirmişsinizdir! Biz Atölye15 ekibi olarak üretmeye ve konuları farklı bakış açılarıyla ele almaya devam edeceğiz, bizi takipte kalın! Bir diğer içeriğimizde sizlerle buluşmak dileğiyle…
