Yeni Nesil Scrum Master

Günümüzde artık sık sık “Hizmetkar Lider” kavramını duyar olduk. Eski Scrum Guide’da da (2017 versiyonu) bu kavram Scrum Master’ı tanımlamak için kullanılıyordu. Son Guide ise (2020 versiyonu) “gerçek lider” tanımını kullanmış. Bana göre her ikisinden de daha güzel bir tanımı, Agile Reloded’in kurucu ortaklarından Pierluigi Pugliese, “I’m Not a Servant — I’m a Host!“ Makalesinde “Ev sahibi” diyerek yapmış. Gerçekten de bir Scrum Master ne yapar dediğimizde, “Aynı bir ev sahibi gibidir” diyebiliriz. Hatta ben bir adım öteye götürüp “Düğün sahibi” diyorum.

Bazen masada misafirlerin arasındadır ve sohbeti başlatır : “Eee, ne oldu bacanak sattın mı Doblo’yu?”. Bazen sahnededir ve diğerlerini de davet eder : “Gel ya gel, utanma! Biz biliyoz da mı oynuyoz sanki!”. Bazen kapıdadır ve içeriyi yabancılardan korur : “Hoş geldiniz, kız tarafı mı, erkek tarafı mı?”. Bazen ortam yaratandır ve diğerlerine alan açar : “Gençleri ayrı masa yapalım, az kenarda, oraya içecekler katkılı! gitsin.” Bazen insanları bir araya getirir, birlikte sorunlarını çözsünler diye : “Eee, bugün bayram sayılır, küslük yeter artık. Hadi! Öp amcanın elini, sarılın!”. Bazen de mutfaktadır ve yemeğin herkese düzgünce ulaşması için diğerleri ile birlikte çalışır : “Ben içecekleri götürüyorum, siz de bardakları getirirsiniz.”

Aynı bir düğün sahibi gibi, diğerlerini hareket geçirmek, ilişkilerini geliştirmek, işlerini eğlenerek yapabilmelerini sağlamak ve diğerlerini rahat ettirmek için uğraşır. Bunu da bazen en önde, liderlik ederek, bazen diğerleri ile birlikte çalışarak, bazen sadece gözlem yaparak bazen de arka tarafta pis işleri hallederek yapar.

Scrum’un ilk icat edildiği yıllarda (ilk Scrum Master John Scumniotales’e selam olsun), bu rol daha az insan ilişkileri daha çok Scrum ve iş odaklı imiş. Biraz daha Proje yöneticisine yakın. Hatta günümüzde de bazı takımların yanlış olarak hala Scrum Master’larını böyle kullandıklarını görebiliyoruz.

1998 yılında Mike Beedle, Ken Schwaber ve Jeff Sutherland’ın yazdığı “SCRUM: An extension pattern language for hyperproductive software development” makalesinde, ScrumMaster (evet bitişik yazmışlar) ifadesi 7 defa geçiyor ve hepsinde de takımın işlerinin kayıt altına alınması ve bloklanan bir iş varsa onun çözülmesi görevinden bahsediyor.

2001 yılında Ken Schwaber’ın yazdığı “Agile Development with Scrum” kitabında ise bugünkü anlamına biraz daha yakın fakat daha fazla “polis” gibi ifade edilmiş. “Scrum’ın başarısından sorumludur” veya “Scrum kurallarının, değerlerinin ve pratiklerinin uygulanmasından sorumludur” ifadeleri yer alıyor. Hatta “itici güç” ifadesini kullanmış.

Yıllar içerisinde ise Scrum’da Scrum Master’a olan ihtiyaç değişiyor hatta dönüşüyor. Daha çok insani, diğerlerini umursayan ve daha çok kendini yönetmeyi öğreten bir yapıya doğru.

Son Scrum Guide’da Scrum Master sorumluluğu için kullanılan ifadeler çok daha “yumuşak”. “Zorlama, emin olmak, güç” gibi ifadeler yerini “anlamasını sağlama, yardım etme, teşvik etme ve destekleme” gibi ifadelere bırakmış. Gerektiğinde sadece balkondan “Her şey yolunda gidiyor mu?” diye izleyen, gerektiğinde arka planda mutfakta kalıp ortaya çıkmayan bir rolden bahsediyoruz.

Scrum Master’ın yıllar içerinde evrildiği yeni sorumluluklara baktığımızda üç önemli yeteneğinin olması gerektiğini görebiliyoruz :

1. Empati : İnsanı anlama, insana inanma, güven temelli bir ilişki kurma, saygı duyma ve duyguları da anlayabilme, dikkate alabilme
2. Merak : Deneme, yeni teknikler, farklı bakış açısı, farklı konular. Yanı sıra insanı da merak etme, ne hissediyor, ne anlıyor, onun bakış açısına göre nasıl ve en önemlisi o kişinin potansiyeli ne, neler başarabilir.
3. Alçak Gönüllülük : Kendini çok da fazla öne çıkarmama, diğerlerini umursama, önemseme, onları yapabilir hale getirme, takım oyununa inanç, takıma öğreterek kendini gereksiz hale getirme

İyi bir Scrum Master’ın diğerlerine yardım edebilme yeteneği, isteği ve gücü olmalı fakat bu yardımı “lütuf” olarak değil, diğerlerinin hak ettiği bir destek olarak sunabilmeli. İnsanlara varlığı ile güç ve rahatlık vermeli fakat aynı zamanda insanlar “O olmasa da olur, biz hallederiz,” diyebilmeli, fakat şunu da eklemeliler “Onun öğrettikleri sayesinde”. İşte iyi Scrum Master’ın tanımı bence bu.

Okuma Önerileri :

https://www.infoq.com/articles/host-leadership-agile/

http://jeffsutherland.org/scrum/scrum_plop.pdf

https://scrumone.typepad.com/about.html

Agile Development with Scrum (Ken Schwaber)