150K’lık Bir Şehir Efsanesi : TÜBİTAK 1512 BİGG
Edit:
Bu yazıyı 20.03.2017 tarihinde yazmıştım. Arada geçen 1.5 yılda çok şeyler değişti. En önemli değişiklikler ise şunlar:
- 1512 BİGG programı kapsamında TÜBİTAK’ın verdiği hibe desteği 200.000 TL’ye yükseltildi.
Benim de bir parçası olduğum Sabancı Üniversitesi Inovent A.Ş, “BiGGinner” adıyla TÜBİTAK 1512 BİGG programının 1.aşama faaliyetlerini yürüten kurumlar arasındaki yerini aldı.
Eğer siz de 1512 BİGG programına bizzat benim de yer alacağım BiGGinner ekibi ile hazırlanmak isterseniz, www.bigginner.com web adresinden başvurunuzu yapabilirsiniz.
— -
Son bir kaç aydır neredeyse her gün en az 1 kişiden “bigg ne oldu? başvuru yapabilir miyiz?” sorusu geliyor. Her birine ayrı ayrı cevap yazmaktan yorulduğumu fark edince de 1512 BİGG sürecinin güncel durumunu anlatan bir yazı kaleme almaya karar verdim. 1512'nin tarihçesinden başlayıp bugüne kadarki süreçleri ele alan uzun ama tüm soru işaretlerinize yanıt verici nitelikte bir yazı oldu. Şimdiden keyifli okumalar.
Ülkemizde Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından 2009–2015 yılları arasında “Teknogirişim Destek Programı”, TÜBİTAK tarafından ise 2012–2014 yılları arasında “1512 Aşamalı Girişimcilik Destek Programı” başlıkları altında, teknoloji tabanlı iş fikri sahibi girişimcilerin şirket kurmaları ve fikirlerini hayata geçirmelerini sağlamak amacıyla 100.000 TL hibe desteği sunulan programlar yürütüldü. Her iki programında başvuru şartları ve destek kapsamları oldukça benzerdi (detaylara girmeyeceğim).
Her iki programda da girişimciler “her yılın belirli dönemlerinde” açılan çağrılara uygun olarak önce “İş Fikirlerini” online olarak Bakanlığa veya TÜBİTAK’a iletirler; fikirleri ön değerlendirmeyi geçince de “İş Planı Dosyalarını” hazırlayıp yine ilgili kurumlara sunarlardı. Son olarak Ankara’da düzenlenen panellere çıkan girişimciler, 100.000 TL’lik hibeyi almak için çaba sarf ederlerdi.
Neticede, her iki program için şöyle istatistikler çıktı ortaya:
2015 yılı başında ise Teknogirişim ve 1512 Aşamalı Girişimcilik Destek Programları birleştirildiği ve TÜBİTAK tarafından “1512 Bireysel Genç Girişimci Destek Programı” ismiyle yürütüleceği açıklandı. Ek olarak, 100.000 TL olan hibe miktarı 150.000 TL’ye (110K Ar-Ge bütçesi, 40K sermaye desteği olmak üzere) yükseltildi ve programın 1. aşama faaliyetlerinin (tanıtım, iş fikri toplama ve girişimcilere iş planı hazırlama eğitimlerinin verilmesi) TÜBİTAK’ın seçtiği 17 ayrı Uygulayıcı Kuruluş tarafından yürütülmesine karar verildi. Yani 2015 yılı itibariyle (tam tarih vermek gerekirse 1.07.2015) girişimcilerin 150K’lık hibe için TÜBİTAK’a değil, TÜBİTAK tarafından yetkilendirilen kuruluşlara başvuru yapmaları ve onları ikna etmeleri gerekti.
Bahsettiğim bu 17 uygulayıcı kuruluş şunlardı:
1.7.2015 tarihinde açılan 1512 BİGG çağrısıyla birlikte TÜBİTAK, başvuru yapmak isteyecek girişimcilerin bilgilendirilmesi amacıyla henüz ilk günden sürece ilişkin takvimi de yayınlamıştı.
Ancak 2015 yılı TÜBİTAK BİGG programında işler planladığı gibi gitmedi. Örneğin;
- Kasım’da başlayıp Aralık sonunda bitmesi planlanan paneller Aralık’ta başlayıp Şubat ortasında sona erdi.
- Ocak’ta açıklanması planlanan sonuçlar 4 Mart 2016'ta açıklandı.
- Şubat’ta yapılması hedeflenen şirket kurulumları Nisan ortasına kaldı.
- 1 Mart’ta yapılacağı söylenen ilk tur hibe ödemeleri (yaklaşık 55.000 TL) 26 Ekim 2016 itibariyle ödenmeye başlandı.
- Nisan’da şirket kuran girişimcilere TÜBİTAK tarafından “1 Temmuz 2016'ya kadar projeyle alakalı yapacağınız alımlar destek kapsamı dışında kalacak” bilgisi verildiği için girişimciler 3 ay boyunca (Nisan-Temmuz) hiç bir faaliyet yapamadıkları halde bağ-kur primi, muhasebeci, kira, sgk primi vs ödemek durumunda kaldı.
- 150K’lık hibenin 40K’lık kısmını oluşturan Sermaye Desteği kaleminin nereye hangi şartlarda ve nasıl harcanacağına dair detaylı bilgi verilmedi (hala da net değil).
- TÜBİTAK tarafından “destek alan her girişimciye” İş Rehberi (mentor) atanacağı söylendi ama atanamadılar. Girişimciler özellikle resmi ve hukuki işlemleri yaparken çok zorlandılar. (Hani BİGG akıllı para olacaktı?!)
- Mart 2017 itibariyle henüz ikinci tur hibe ödemeleri yapılmadı, ne zaman yapılacağı da belirsiz. Muhtemelen 2016/2 dönemi raporlarının değerlendirme süreci tamamlandıktan sonra ödemeler yapılacak (bu durumda en az 2 ay daha ödeme olmayacak diyebiliriz).
Kısacası TÜBİTAK BİGG programının 2015 dönemi “kağıt üzerinde ideal, uygulamada oldukça başarısız” bir sürece sahne oldu.
2015 döneminin öğrettikleriyle beraber TÜBİTAK, 2016 yılı faaliyetlerine 30 Mart 2016'da Ankara’da tüm BİGG 1. Aşama uygulayıcı kuruluş temsilcileriyle yaptığı toplantıyla birlikte başladı. Bu toplantıda, 2015 yılında 17 olan uygulayıcı kuruluş sayısının 14'e indirildiği açıklandı ve bu 14 kuruluştan 2016 yılı BİGG dönemi için tanıtım, farkındalık ve iş fikri toplama çalışmalarına başlanması istendi.
30 Mart 2016'da yapılan toplantıda, 2016 yılı BİGG çağrısının ne zaman açılacağına dair bilgi verilmedi ama yine 2015 yılındakine benzer bir takvimin işletilebileceği konuşuldu. Haliyle Nisan 2016 itibariyle tüm uygulayıcı kuruluşlar girişimcilerden BİGG programına yönelik iş fikri toplamaya başladı.
İyi niyetli ve umutlu bir başlangıç yaptı tüm kuruluşlar ancak BİGG 2016 dönemine ancak çağrı takviminin bir türlü açıklanmadı. Buna karşın TÜBİTAK, 23 Mayıs 2016 tarihinde “1. Aşama faaliyetlerini yürütmesi amacıyla” yeni kuruluşlar seçeceğini açıkladı ve teknoparklar, Teknoloji Transfer Ofisleri ile kuluçka merkezlerinden başvurular toplamaya başladı.
23 Mayıs 2016'da açılan çağrıyla birlikte sunulan takvime göre 2016 yılı BİGG programının 1 Ağustos 2016 itibariyle resmi olarak başlayacağı tahmin ediliyordu ancak 15 Temmuz süreci ve sonrasında gelişen olaylar, BİGG 2016 döneminde herhangi bir gelişme yaşanmamasına sebep oldu. Özellikle 15 Temmuz sonrası TÜBİTAK’ta çok sayıda uzmanın görevden ihraç edilmesi ve yeni personeller için yürütülen işe alım süreçlerinin uzaması, BİGG sürecini doğrudan etkiledi.
23 Mayıs 2016'da açılan çağrının sonuçları (normalde Temmuz 2016'da açıklanacağı söylenmişti) 15 Aralık 2016'da açıklanabildi. (sonuçlara ilişkin sıralı tam liste için tıklayın)
15 Aralık 2016'da açıklanan yeni uygulayıcı kuruluşlarla birlikte 2017 yılı BİGG programını yürütecek kuruluş sayısı da 20'ye yükselmiş oldu. (Bahsi geçen kuruluş listesi için tıklayın)
Geldiğimiz son noktada ise hala TÜBİTAK 2017 yılı BİGG programı için bir takvim yayınlamadı. Ek olarak programın devam edip etmeyeceğine dair resmi bir açıklamada da bulunmadı. Yani sürecin geleceği şu aşamada belirsiz.
İki paragraf üstteki linkten erişebileceğiniz listede isimleri geçen Uygulayıcı Kuruluşlar ise “TÜBİTAK her an BİGG 2017 çağrısını açabilir diye” BİGG programının tanıtımına yönelik faaliyetler yürütüyor ve BİGG programından faydalanmak isteyen girişimcilerden “iş fikri başvurularını” toplamaya devam ediyor.
Yani şu an BİGG uygulayıcı kuruluşları “her ihtimale karşı” başvuru alıyor, BİGG programı açık olduğu için değil.
Geçtiğimiz günlerde katıldığım bir etkinlikte TÜBİTAK TEYDEB Uzmanlarından Tayyip KÖSOĞLU’nu dinleme fırsatım oldu. Tayyip Bey 2017 yılı içerisinde 2 ayrı BİGG çağrısının açılmasına yönelik çalışmaların yapıldığını ancak henüz kesinleşmediği için kamuoyu ile bu bilgilerin resmi olarak paylaşılmadığını söyledi.
Ancak 2 hafta önce TÜBİTAK BİGG uygulayıcı kuruluşlarından bir tanesiyle yaptığım toplantıda “kendilerine henüz BİGG 2017 çağrıları hakkında bilgi verilmediği ve BİGG 2017 çağrısının açılmama ihtimalinin de olduğu” bilgisini edindim.
Yani BİGG 2017'nin geleceği hakkında net bir şey söylemek mümkün değil.
Durum böyleyken, BİGG programına başvuru yapmak isteyen girişimcilere şu tavsiyeleri verebilirim:
- bigg.tubitak.gov.tr web sitesini mutlaka her gün kontrol edin. Çağrı açılırsa buradan öğreneceksiniz.
- Hangi uygulayıcı kuruluşla çalışacağınıza karar verin. Unutmayın resmi BİGG çağrısı yayınlandıktan sonra süreç boyunca yalnızca 1 uygulayıcı kuruluşla çalışabileceksiniz.
- Yarın BİGG 2017 çağrısı açılsa bile çok çok yüksek ihtimalle 1 Ocak 2018'den önce hibe ödemesi alamayacağınızı bilin ve tüm planlarınızı buna göre yapın.
- TÜBİTAK tarafından yayınlanacak resmi BİGG 2017 takvimi her ne söylerse söylesin sapmalar ve süreksizlikler yaşanabileceğini ve özellikle de ödemelerde gecikme meydana gelebileceği ihtimallerini göz önünde bulundurun. Bilhassa “hibe gelene kadarki süreçte” maliyetlerinizi özkaynaklarınızla karşılamak zorunda kalacağınızı unutmayın.
- Eğer bir an evvel şirket kurmak zorundaysanız; ya BİGG’i beklemeyin ya da kendi adınıza olmayan ya da ortaklığınız bulunmayan bir şirket kurulum sürecinde yer alın. Çünkü şirket ortaklığınız varken BİGG’e başvuru yapamıyorsunuz.
BİGG hakkında yazı yazacağımı duyunca, BİGG 2015 döneminde desteklenen bazı girişimciler bana mesaj atarak BİGG hakkındaki görüşlerini paylaştılar. Ben de son söz olarak “kişisel bilgileri gizleyerek” bu mesajları paylaşmak istiyorum:
Konu hakkındaki görüşlerinizi bana yazarsanız, sizin de mesajlarınızı ekleyerek bu yazıyı güncelleyebilirim.
Sevgiler.
