1512 BiGG Programında Yeni Dönem

Henüz 8 ayı geride kalmış olmasına rağmen 2020 yılı, TÜBİTAK nezdinde yürütülmekte olan hibe destek programlarında oldukça radikal ve önemli değişikliklere sahne oluyor. Bahsi geçen değişiklikler hakkında çeşitli paylaşımlar yapmıştım:

TÜBİTAK TEYDEB 1507 Kobi Ar-Ge ve 1501 Sanayi Ar-Ge Programlarındaki değişiklikleri anlattığım blog yazıma buradan ulaşabilirsiniz.

TÜBİTAK TEYDEB Programlarındaki yeni ön kayıt sürecini anlattığım blog yazıma buradan ulaşabilirsiniz.

Bu yazımda ise, ülkemizde teknoloji tabanlı iş fikrini hayata geçirmek isteyen girişimcilere “önden ödemeli (yani cebinden para çıkmadan)” hibe desteği sunulan “TÜBİTAK 1512 Teknogirişim Sermayesi Desteği Programı (BiGG)” nezdinde gerçekleşen değişiklikleri ve 2020 yılında uygulamaya alınacak yeni BiGG Uygulayıcı Kuruluş (UK) modelini anlatacağım.

bigg.tubitak.gov.tr

Öncelikle, 1512 BiGG nedir?

Teknoloji tabanlı iş fikrini hayata geçirmek isteyen girişimcilere 200.000 TL’ye kadar hibe (geri ödemesiz) desteğinin sunulduğu ve TÜBİTAK’ın koordinasyonunda yürütülen program.

1512 BiGG Programı hakkındaki tüm detayları anlattığım blog yazımı okumak isterseniz:

150K’lık Bir Şehir Efsanesi : TÜBİTAK 1512 BİGG

1512 BiGG Programına ilişkin istatistikler ise şöyle:

Girişimciler 1512 BiGG Programından nasıl yararlanıyor?

1. Öncelikle TÜBİTAK’ın “BiGG Programı 1.Aşama Süreçlerini yürütmekle yetkilendirdiği” ve “Uygulayıcı Kuruluş (UK)” olarak adlandırılan bu kuruluşlar üzerinden, her bir UK’nın kendi takvimi ve BiGG yürütme modeli uyarınca iş fikri başvurusu yapmak gerekiyor. Yani girişimciler doğrudan TÜBİTAK’a başvuru yapamıyor.
2. Başvurduğunuz UK’nın eğitim, mentorluk, iş modeli tasarımı, iş planı hazırlama vb hizmetlerinden oluşan ön kuluçka sürecini tamamlamanız gerekiyor.
3. UK’nız kendi değerlendirme prosedürleri uyarınca sizi yeterli bulursa, TÜBİTAK’ın Ankara’daki panellerine katılmanıza izin verir ve Ankara’da 5 dakikalık süre zarfında projenizi anlatıp 200.000 TL hibe desteği için jüriyi ikna etmeye çalışırsınız.
4. Hibe desteği almaya hak kazanırsanız şirket kurmanız istenir ve şirket kurduktan sonra da 200.000 TL’nin %40'lık kısmı şirket hesabına yatırılır. Siz de çalışmalara başlarsınız. 6 ay sonra %40'lık bir kısım daha ödenir şirketinize ve kalan son %20'lik kısım ise, BiGG kapsamında sunduğunuz projenin tamamlanmasının akabinde ödenir.

Kaynak: http://bigg.akdeniz.edu.tr/neden-bigg-akdeniz/

BiGG Programında Ne Değişti?

Esas değişiklik, 1512 BiGG programının 1. Aşama süreçlerini (tanıtım ve yaygınlaştırma, iş fikri toplama ve değerlendirme, ön kuluçka ve mentorluk hizmetleri, iş planı hazırlama ve 2.Aşama adayı girişimcilerin belirlenmesi) yürüten Uygulayıcı Kuruluşlarla (UK) alakalı gerçekleşti.

2015–2019 döneminde, 3 farklı BiGG Uygulayıcı Kuruluş çağrısı açan TÜBİTAK, her bir çağrı neticesinde teknoparklar, teknoloji transfer ofisleri, üniversiteler ve girişimcilik programı yürüten şirketler vb organizasyonları “Uygulayıcı Kuruluş (UK)” adıyla “BiGG programı 1.Aşama Süreçlerini yürütecek resmi kurum” olarak seçti.

2019 Yılının en başarılı UK’sı Sabancı Üniversitesi olmuştu.

Her yıl BiGG programı 1. Aşama süreçlerini yürüten UK sayısı farklıydı. Örneğin 24.12.2019 tarihinde açılan 2019/2 BiGG çağrısı kapsamında 23 UK yer alıyordu.

Tüm UK’ların görev süreleri 30.06.2020 tarihinde sona eriyordu ve TÜBİTAK, 2020 Yılı Temmuz ayı itibariyle göreve başlamak üzere yeni UK’lar seçmek amacıyla 5.2.2020'de yeni bir çağrı açtı. Bu kapsamda UK olmak isteyen kurumlara 1.7.2020'ye kadar başvuru yapmaları istendi. Toplamda 76 kurum UK olmak için başvurdu.

2015–2019 dönemlerinde görev alan UK’lar için TÜBİTAK, bazı performans hedefleri belirlerdi ve bu performans hedefleri uyarınca UK’ların “BiGG Programı 1.Aşama Süreçlerini yürütürken yaptığı” personel, seyahat, hizmet alım vb giderlerine karşılık %90–100 oranında hibe desteği verirdi. Yani UK’lar, “yeterince iyi performans gösteremeseler dahi” yaptıkları harcamaların en azından %90'ını geri alabiliyorlardı. Haliyle “iyi performans gösteren” ile “vasat performans sergileyen” UK arasında mali anlamda hiçbir fark ortaya çıkmıyordu.

Bu durumu değiştirmek isteyen TÜBİTAK, 2020 yılının ikinci yarısı itibariyle görev alacak Uygulayıcı Kuruluşlar için “performans bazlı” yeni bir modeli uygulamaya alacağını duyurdu.

2020 yılında UK olmak için başvuran 76 kurumdan

• 34 tanesi “Üst Grup Kuruluş” olarak belirlendi. Yani sundukları başvuru dosyası itibariyle “UK olmaya hak kazandılar (resmi sonuçlar TÜBİTAK başkanlık onayının akabinde duyurulacak)”
• 31 tanesi ise “Orta Grup Kuruluş” olarak belirlendi. Yani sundukları başvuru dosyası itibariyle tek başlarına UK olmaya uygun değiller.
• Geri kalan 11 kurumun UK başvurusu ise reddedildi.

Üst ve Orta Grupta yer alan kuruluşlar (alfabetik olarak sıralanmıştır)

Buna göre, Üst Grupta yer alan kuruluşlar;

• isterse tek başlarına Uygulayıcı Kuruluş olarak faaliyete başlayabilecek (Senaryo-1)
• isterse üst grupta yer alan 1 diğer kuruluşla kuracağı konsorsiyumla beraber Uygulayıcı Kuruluş olarak faaliyete başlayabilecek (Senaryo-2)
• isterse Orta Grupta yer alan bir kuruluşu yanına alarak Uygulayıcı Kuruluş olarak faaliyete başlayabilecek (Senaryo-3)

Yani 2020 Yılının ikinci yarısı itibariyle maksimum 34 Uygulayıcı Kuruluş göreve başlayabilecek.

TÜBİTAK, bu uygulayıcı kuruluşlara “eskiden farklı olarak” personel, seyahat, hizmet alım vb giderlerine karşılık herhangi bir hibe desteği vermeyecek. Bunun yerine;

• Ankara’daki TÜBİTAK BiGG 2.Aşama panellerine gönderdiği girişimci başına*
• Hibe desteği almaya hak kazanan girişimci başına

*Eğer Ankara’daki panellerde sahne alan girişimcilerden en az %25'i hibe desteği almaya hak kazanırsa bu madde geçerli olacak

olmak üzere 2 ana performans kriteri uyarınca hibe desteği verecek.

Bu kapsamda;

A) Eğer Uygulayıcı Kuruluş Tek Başına Faaliyet Gösterirse (Senaryo-1):

• 2. Aşama Panellerine gönderdiği girişimci başına 1.000 TL
• Hibe desteği almaya hak kazanan girişimci başına 15.000 TL

hibe desteği alacak. Yani Ankara’daki panellere 20 girişimci gönderen ve bunlardan 12 tanesi TÜBİTAK tarafından hibe desteği almaya hak kazanan bir UK, TÜBİTAK’tan toplamda 200.000 TL (12*15.000 + 20*1.000) hibe desteği alacak.

B) Eğer Uygulayıcı Kuruluşlar Ortak Olarak Faaliyet Gösterirse (Senaryo 2–3):

Kurulacak konsorsiyum;

• 2. Aşama Panellerine gönderdiği girişimci başına 1.000 TL
• Hibe desteği almaya hak kazanan girişimci başına 25.000 TL

hibe desteği alacak. Yani Ankara’daki panellere 20 girişimci gönderen ve bunlardan 12 tanesi TÜBİTAK tarafından hibe desteği almaya hak kazanan bir UK konsorsiyumuna TÜBİTAK, toplamda 320.000 TL (12*25.000 + 20*1.000) hibe desteği sağlayacak.

Bahsi geçen mebla, UK konsorsiyumunu oluşturan kurumların kendi anlaşmaları uyarınca aralarında dağıtılacak.

Yeni BiGG Modelinin UK’lara Etkisi Nasıl Olur?

Şahsi görüşlerime göre, TÜBİTAK’in yeni BiGG Uygulayıcı Kuruluş modeli;

• hali hazırda yetişmiş personeli, yerleşik eğitmen ve mentor havuzu olan ve hızlandırma programı yürütmeyi planlayan kurumlar için çok makul. Zaten BiGG 1. Aşama süreçlerine tekabül edecek tüm çalışmaları ve faaliyetleri yürüten ve BiGG olmasa da her türlü bu harcamaları yapacak olan kurumlar, daha az rapor ve denetim yüküne sahip olmanın da avantajıyla daha rahat hareket edebilecek.
• Proje bazlı personel istihdam edip program tasarlayacak kurumlar için hiç makul değil. Bu kurumlar, BiGG UK olarak kendilerine taahhüt edilen hibe desteklerini baz alarak dönemsel personel istihdam eden, normal zamanda hızlandırma programı vb faaliyetleri olmayan ve sadece BiGG özelinde bu tarz çalışmaları yürüten ve ister istemez BiGG’i kurumsal bir gelir kaynağı olarak gören yapılar. Haliyle mevcut durumda “hibe desteği garantisi olmadan” risk alıp yatırım yapabilmeleri hiç kolay değil.

Yani, geçmişte hem BiGG UK’lığı hem de kendi girişimcilik faaliyetleri neticesinde altyapı kuran, kültür oluşturan ve çalışır bir modele sahip kurumlar için yeni BiGG UK Modeli çok avantajlı ve sürdürülebilir görünüyor. TÜBİTAK’ın bu hamlesini çok olumlu buluyor ve destekliyorum.

Yeni BiGG Modelinin Girişimcilere Yansıması Nasıl Olur?

• UK’lar TÜBİTAK’tan ödeme almak istiyorlarsa, BiGG kapsamında desteklenmeye en uygun girişimcileri bulmak ve bu girişimcilerin hem iş planı kalitelerini en üst düzeye çıkarmak hem de Ankara’daki panellere en iyi şekilde hazırlamak adına daha çok emek harcamak zorunda kalacaklar. Bu bağlamda girişimcilerin yeni BiGG UK Modelinde “daha faydalı ve etkin destekler” alabileceklerini düşünüyorum. Yani fazlasıyla olumlu bir durum.
• Ancak, eskiden “TÜBİTAK zaten bize geri ödeyecek” diyerek girişimcilere “zaman zaman olması gerekenden çok daha yoğun” eğitim ve mentorluk hizmeti sunan kimi UK’lar “hibe desteği alabileceklerinin garantisi olmaması” nedeniyle mentorluk ve eğitim oturumu sayılarını düşürebilirler. Bu yönüyle de girişimciler için yeni BiGG UK Modelinde bazı riskler mevcut.

Özetlemek gerekirse; yeni UK Modeli ilk bakışta hem UK’lar arası rekabeti üst safhaya çıkaracağı hem de girişimcilere daha etkin hizmetler sunulmasını sağlayacak olması bakımından çok faydalı ve verimli görünüyor. Bu kurgunun ortaya çıkması adına emek veren herkese çok teşekkürler.

Yeni UK’ların Eylül ayı itibariyle göreve başlamasını bekliyorum. Bu kapsamda UK’lar girişimcilerden iş fikirlerini de Eylül ortası itibariyle toplamaya başlarlar diye düşünüyorum.

Soru ve görüşleriniz olursa lütfen bana yazın (basarkaya23@gmail.com).

Sevgiler.