KOSGEB Desteğiyle Uluslararası Startup Hızlandırma Programlarına Katılmak

Pandemi öncesine kadar, teknoloji tabanlı girişimlerin (start-up) hemen hepsinin en büyük hedefi Unicorn olmak yani $1Milyar değerlemeye ulaşmaktı. Tabi pandemi sürecinde global ölçekte basılan para miktarının artması, startupların da değerlemelerini tabiri caizse şişirince, özellikle Amerika ve Çin merkezli teknoloji şirketlerinin Unicorn mertebesine ulaşması ve hızla +$10Milyar Dolar değerlemelere ulaşması zor olmadı.

Türkiye gibi henüz gelişmekte olan teknoloji girişimciliği ekosistemlerine sahip ülkelerde ise, Unicorn startuplar çıkarmak hala önemli bir başarı kriteri durumunda. Keza, 1 Haziran 2020’de Zynga’ya $1.8Milyar bedelle satılan Peak Games, ülkemizin ilk Unicorn’u olmuştu.

Zynga’nın Peak Games’i satın alma haberini Twitter’dan duyuran Sanayi ve Teknoloji Bakanı Sayın Mustafa Varank Unicorn kelimesi yerine “Turcorn” yani “Türk Unicorn” kelimesini kullanmıştı ve o günden sonra ülkemizin teknoloji girişimciliği stratejisi “yeni Turcornlar çıkarmak” şeklinde somutlaşmıştı.

Peak Games’in Turcorn oluşunu takip eden 1.5 senelik zaman diliminde ise ülkemizden 5 tane daha Turcorn (Dream Games, Getir, Insider, Trendyol ve Hepsiburada) çıktı. Bahsi geçen şirketlerden Dream Games’in 1 Milyar Dolar değerlemeyi geçtiğini duyuran Mustafa Varank, Twitter’dan yaptığı açıklamada “2023’e kadar 10 Turcorn daha çıkarmayı hedeflediğimizi” belirtiyordu.

İlk 4 paragrafta belirttiğim haliyle Turcorn sayısını arttırma hedefi, ülkemizde teknoloji ekosistemine yönelik sunulan kamu desteklerini de doğrudan şekillendiriyor. Bu kapsamda atılan ilk radikal adım, Mayıs 2015’ten bu yana mobil uygulama ve oyun sahibi şirketlere ihracat odaklı faaliyetleri karşılığında hibe desteğinin verildiği “Döviz Kazandırıcı Hizmet Ticaretinin Desteklenmesi” isimli programın Nisan 2022 itibariyle sonlandırılıp, yerine kapsamı genişletilmiş ve destek tutarları artırılmış bir versiyonu olarak “Türkiye Bilişim Sektörünün Uluslararasılaşması Ve E-Turquality (Bilişimin Yıldızları) Programı” adıyla yeni bir programın yürürlüğe alınması oldu.

“Türkiye Bilişim Sektörünün Uluslararasılaşması ve E-Turquality (Bilişimin Yıldızları) Programı” hakkında bilinmesi gereken tüm detayları anlattığım blog yazıma şuradan ulaşabilirsiniz:

Yazılım Şirketleri İçin İhracat Odaklı Hibe Destekleri (2022)

Turcorn sayısı artırmak ve ihracat odaklı faaliyet gösteren teknoloji şirketlerine daha geniş çerçevede destekler sunmak amacıyla E-Turquality programının yürürlüğe alınmasıyla başlayan süreç, 21 Aralık 2022 tarihinde açıklanan “Ulusal Teknoloji Girişimciliği Stratejisi ve Turcorn 100 Programı Töreni” isimli etkinlikte açıklanan yeni destek programlarıyla birlikte bambaşka bir boyut kazandı.

Bahsi geçen etkinlikte, startupların yurt dışındaki hızlandırıcı programlara katılımının teşvik edilmesi ve bu süreçteki giderlerinin finanse edilmesi amacıyla KOSGEB himayesinde “Yurt Dışı Hızlandırıcı Destek Programının” yürürlüğe girdiği açıklandı.

Ben de bu yazımda, KOSGEB tarafından yürütülmekte olan “Yurt Dışı Hızlandırıcı Destek Programını” anlatacağım. Hadi başlayalım!

Bu yazının hazırlanması sürecinde, “Yurt Dışı Hızlandırıcı Destek Programını” tasarlayan ve yürürlüğe alınması noktasında aktif rol oynayan KOSGEB KOBİ Uzmanı Sayın Kamil AKPINAR’ın çok değerli katkı ve yönlendirmeleri oldu. Kamil Bey’in destekleri olmasaydı bu yazı yayınlanamayabilirdi. Bu vesileyle Kamil Bey’e çok teşekkür ediyorum.

Öncelikle, bu yazıya konu olan “Yurt Dışı Hızlandırıcı Destek Programı”, KOSGEB tarafından 2019 yılına kadar yürütülmekte olan “Uluslararası Kuluçka Merkezi Ve Hızlandırıcı Destek Programı” ile çok sayıda benzer noktalara sahip. Şayet geçmişte katılımcı ya da organizatör olarak “Uluslararası Kuluçka Merkezi Ve Hızlandırıcı Destek Programı”ndan yararlanmışsanız, yeni açılan “Yurt Dışı Hızlandırıcı Destek Programı” size pek yabancı gelmeyecektir.

Ama ben, olabildiğince ilk kez bu kavramları duyan kişilerin anlayabileceği sadelikte anlatmaya çalışacağım. O nedenle madde madde ve olabildiğince kısa ifadeler eşliğinde programın önemli kısımlarını vurgulamaya gayret edeceğim.

“Yurt Dışı Hızlandırıcı Destek Programı” ile ne amaçlanıyor?

Ülkemizde yerleşik teknoloji tabanlı şirketlerin uluslararası pazarda yer alması ve gelişmiş girişimcilik ekosistemlerine entegrasyonunun hızlandırılması amacıyla, yurt dışında düzenlenen hızlandırıcı programlara katılımlarının teşvik edilmesi ve artırılması amaçlanıyor.

Programa başvuru için ön koşul var mı?

Evet, programa başvurmak isteyen teknoloji tabanlı şirketlerin uygunluk sağlaması gereken 3 ana ön koşul var:

1. KOBİ ölçeğinde olmak ve KOSGEB’e kayıtlı olmak.
2. Şu şartlardan en az 1 tanesini sağlamak;

2.1) KOSGEB veya TÜBİTAK TEYDEB programları kapsamında desteklenmiş bir Ar-Ge projesi yürütmekte olmak veya geçmişte tamamlamış olmak.

2.2) Teknoparkta veya TEKMER’de yerleşik olmak

2.3) Yurt Dışı Hızlandırıcı Destek Programı Teknoloji Alanları Tablosunda “orta-yüksek” veya “yüksek” teknoloji alanlarında faaliyet göstermek.

3. Programa başvuru yaptığı tarih itibariyle maksimum 10 yaşında bir şirket olmak.

Madde-3 ile alakalı dikkat edilmesi gereken bir kriter daha var. KOSGEB, programa başvuru yapmak isteyen şirketler için ” start-up” ve “scale-up” olarak 2 ana profil belirlemiş ve şirketlerin bu 2 profilden birine uygun olması gerektiği belirtmiş.

Başvuru yapan işletmelerin “Start-up” ya da “Scale-up” profilinde olması, işletmelerin alabileceği hibe tutarını etkiliyor. Bununla alakalı detayları biraz aşağıda bulabileceksiniz.

Program kapsamında ne tür destekler veriliyor?

“Yurt Dışı Hızlandırıcı Destek Programı” kapsamında, başvurusu uygun bulunan ve destek kapsamına alınan şirketlere

• Aylık İhtiyaç Desteği
• Katılım Desteği

olmak üzere 2 ana başlıkta ve toplam 50 Bin Dolar’a kadar hibe desteği veriliyor.

Aylık İhtiyaç Desteği kapsamında,

• şirketi temsilen yurt dışındaki hızlandırıcı programına katılım gösterecek şirket personelin ulaşım ve konaklama giderleri ile gündelik harcama giderleri
• şirketin hızlandırma programı kapsamında yurt dışında şirket kurması ya da o pazarla alakalı danışmanlık alması için gereken harcama giderleri

desteklenmektedir.

Yukarıda ifade edilen giderlere ilişkin verilecek hibe desteği tutarı, şirketin katılım göstereceği hızlandırma programının süresine ve şirketin “start-up” ya da “scale-up” olmasına göre değişiklik arz etmektedir. Buna göre;

• eğer şirket “start-up” ise 1 personeli için; “scale-up” ise 2 personeli için ulaşım, konaklama ve gündelik gider desteği alabilecek.
• En fazla 6 aya kadar olan hızlandırma programlarına katılımla alakalı destekler verilecek.

Bu kapsamda personel başına verilecek destek üst limitleri ise şu şekildedir:

Somutlaştırmak adına, “Start-Up” ölçeğindeki bir şirketin ABD’de düzenlenecek 4 aylık bir hızlandırma programına katılmak istemesi halinde, yapacağı başvurunun olumlu sonuçlanmasıyla birlikte almaya hak kazanacağı “Aylık İhtiyaç Desteği” toplamı;

• 1 personel için $1000 ulaşım desteği
• 1 personel için 4 x $1000 konaklama desteği
• 1 personel için 4x $1500 gündelik harcama desteği
• Şirketleşme ve danışmanlık giderleri için $1000 destek

olmak üzere toplam $12Bin olacaktır.

Eğer şirket “Scale-up” seviyesinde olsaydı; ulaşım, konaklama ve gündelik harcama destekleri 2 personel için verilecekti ve alınabilecek hibe tutarı $23Bin olacaktı.

Yukarıda belirttiğim “Aylık İhtiyaç Desteği” başlıklı destek kapsamında, teknoloji şirketi başına verilebilecek en üst destek tutarı ise $33Bin olarak belirtilmiş durumda.

Katılım Desteği kapsamında ise;

Yurt dışındaki hızlandırma programına katılacak şirketin hızlandırma programı süresince söz konusu olabilecek;

• Hızlandırıcı ofis kirası (ofis, masa, toplantı salonu vb. kirası) giderleri
• Eğitim, danışmanlık ve mentorluk giderleri
• Organizasyonel (Demoday vs) giderleri

olmak üzere 3 ana giderine karşılık, toplamda 17 Bin Dolar’a kadar hibe desteği verilmekte.

“Katılım Desteği” altında sunulan hibe desteği tutarı;

• şirketin start-up veya scale-up olması
• katılım sağlanacak hızlandırma programının süresi

gibi kriterlerden bağımsız olarak, katılım sağlanacak hızlandırma programının kapsamı ile sunulacak başvuru formunda verilen bilgiler ışığında yapılacak değerlendirmeler neticesinde belirlenmektedir.

Özetle, 1 aylık hızlandırma programına katılım gösterseniz dahi 17Bin Dolar’a kadar hibe desteği alma şansınız olacak.

Başvuru ve Değerlendirme Süreçleri Nasıl İşliyor?

Programın amacının, ülkemizde yerleşik teknoloji şirketlerinin yurt dışındaki hızlandırma programlarına katılımının teşvik edilmesi olduğunu daha evvel ifade etmiştim.

Dolayısıyla bu program kapsamında hibe desteği başvurusu yapabilmeniz için öncelikle yurt dışındaki bir hızlandırma programına başvurmalı ve kabul almalısınız. Kabul aldığınıza dair destekleyici dokümanlar (sözleşme, kabul yazısı, e-posta çıktısı vs) sizin başvuru sürecindeki en önemli evrakınız olacak.

Yurt dışındaki hızlandırıcı programından kabul aldıktan sonra, KOSGEB websitesinde yer alan “Yurt Dışı Hızlandırıcı Destek Programı İşletme Başvuru Formu” isimli dokümanı doldurmanız ve ekine de bir üst madde de belirttiğim üzere “yurt dışındaki hızlandırıcıdan kabul aldığınıza dair belgeleri” eklemeniz gerekiyor.

Hazırladığınız başvuru dosyasını, şirketinizin bağlı bulunduğu KOSGEB Hizmet Merkez Müdürlüğüne ıslak imzalı olarak teslim etmeniz gerekiyor.

Sunduğunuz başvuru dosyası, KOSGEB Başkanlık tarafından;

a) Başvuru sahibinin yetkinliği (finansal, uluslararası vb.)

b) Hızlandırıcı programının içeriği (faaliyetler, amaç, kazanımlar vb.)

c) İşletmelerin program açısından uygunluğu (beklentiler, sektör, ürü/hizmet vb.).

kriterleri uyarınca değerlendirilecek ve duruma göre başvuru sahibi olarak işletmenin imza yetkilileri sunuma davet edilebilecek veya doğrudan kurulda başvuruyla alakalı karar alınabilecek.

Kısacası, word formatında doldurup çıktısını alıp imza kaşe yapacağınız başvuru formuna ekine, yurt dışındaki bir hızlandırma programından kabul aldığınızı gösteren belgeleri ekleyip başvurunuzu yapmanız yeterli.

Kabul aldığınız yurt dışındaki hızlandırma programının

• işletmenizin eğitim ve mentörlük hizmetleri alması
• gidilecek ülkedeki risk sermayedarları/melek yatırımcılar gibi yatırımcılar ile görüşmesi ve uluslararası pazarlara ulaşılmasını kolaylaştıracak ağlara erişim hizmetleri alması

konularını içermesi beklenmektedir.

Önemli bir husus!

İşletmeyi temsilen yurt dışındaki hızlandırma programına şirket ortakları ya da SGK’lı şirket çalışanları katılabilecek. Şirketinizin danışmanı ya da freelance çalıştığınız kişilerin katılımı durumunda başvurunuz geçersiz olacaktır.

Ayrıca, işletmenizi temsilen yurt dışındaki programa katılacak kişinin (scale-up seviyesinde iseniz 2 kişiye kadar) ÖSYM tarafından gerçekleştirilen KPDS/ÜDS/YÖKDİL/YDS sınavlarından hızlandırıcı programının düzenlendiği dil kapsamında en az 60 puan almış olması veya bunlara denk kabul edilen ve uluslararası geçerliliği bulunan sınavlardan eş değer puan almış olması gerekmektedir.

Eğer katılımcı, yurtiçi veya yurtdışında yabancı dille öğretim yapan yükseköğretim kurumlarından lisans, yüksek lisans veya doktora derecelerinde mezun olması durumunda ise dil belgesi şartı aranmamakta.

Ödeme süreçleri nasıl gerçekleşiyor?

“Yurt Dışı Hızlandırıcı Destek Programı” kapsamında, alışılageldik KOSGEB ve TÜBİTAK destek programlarından farklı olarak “önce harca, sonra ibraz et, neticede ödemeni alabilirsin” şeklinde bir uygulama bulunmuyor ve herhangi bir harcama ibrazı beklenmiyor.

Yani “Aylık İhtiyaç Desteği” veya “Katılım Desteği” başlığı altında verilmesi taahhüt edilen hibe destekleri, programa başvurup destek almaya hak kazanan şirketlerin herhangi bir fiş, fatura ya da belge sunmalarına gerek olmadan kendilerine ödeniyor. Bu bakımdan oldukça radikal bir yenilik olduğunu söyleyebilirim.

KOSGEB’e yaptığı başvurusu kabul olan işletme, henüz yurt dışındaki hızlandırma programına katılmadan evvel, yapılan değerlendirmeler neticesinde KOSGEB tarafından uygun bulunan tüm hibe tutarını KOSGEB’den talep edebiliyor ve bu sayede aslında “kasasında parası varken” yurt dışındaki hızlandırma programına gidebiliyor. Kısacası uçağa binmeden paranız kasaya geçmiş oluyor.

Katılım gösterilen hızlandırma programı bittikten en geç 1 ay sonra ise, hızlandırma programında yaptığınız çalışmalar, elde ettiğiniz kazanımlar ve şirketin ilerleyen dönemlerde yapmayı hedeflediği çalışmalara dair detayları içeren “Yurt Dışı Hızlandırıcı Destek Programı Sonuç Raporu” başlıklı dokümanı hazırlamanız ve KOSGEB’e sunmanız gerekiyor.

Eğer hızlandırma programına katılmadan evvel KOSGEB’den hibe talep etmediyseniz, sunduğunuz “Sonuç Raporu”nun onaylanmasının hemen akabinde de hibe ödemesi talebinde bulunabileceksiniz.

Sunduğunuz sonuç raporu KOSGEB Başkanlık nezdinde yetersiz bulunursa, eksiklerin tamamlanması amacıyla düzeltme talep edilebilir. Eğer sunulan raporda çok ciddi eksikler olduğu görülür ya da suistimale konu eylemlerin gerçekleştiği tespit edilirse, verilen hibe desteğinin geri tahsil süreci başlatılabilir.

Her şey çok net görünüyor. Süreçte dikkat etmemiz gereken şeyler neler?

• Bu programdan faydalanabilmek için KOSGEB’e kayıtlı olmalısınız.
• Aynı anda yalnızca 1 adet hızlandırma programına katılımınıza ilişkin destek alabilirsiniz. Toplamda ise 3 ayrı hızlandırma programınıza katılımınız için KOSGEB’den hibe desteği alabilmeniz mümkün.
• Türkiye merkezli kurumların yurt dışında yapacakları hızlandırma programları da (örneğin İTÜ Arı Teknokent’in ITU INNOGATE Programı) destek kapsamında.
• Hızlandırma programına fiziken katılım sizi temsil edecek kişinin yabancı dil yeterlik belgesi olması şart (yabancı dilde eğitim veren üniversitelerden mezun kişiler hariç)
• Eğer kabul aldığınız hızlandırma programı online yürütülecek ise, “Aylık İhtiyaç Desteği” alamazsınız ancak “Katılım Desteği” kapsamında hibe desteği alabilirsiniz.
• KOSGEB nezdinde herhangi bir “katılımı uygun görülen hızlandırma programları” şeklinde bir liste bulunmuyor. Dolayısıyla “faaliyet alanınızla uygun” her türlü hızlandırma programa katılım için bu program kapsamında destek alabilmeniz mümkün.

Nereden Başlamalı?

• KOSGEB’e kaydınızı yapın ya da güncelleyin.
• Yurt dışında firmanıza uygun bir hızlandırma programı bulun ve başvurun.
• Hızlandırma programına kabul aldıktan sonra gelip KOSGEB “Yurt Dışı Hızlandırıcı Destek Programı” başvurunuzu yapın.

İyi yolculuklar! :)

Buraya kadar ifade ettiğim tüm açıklamalar “işletmelerin tek başlarına yurt dışındaki bir hızlandırma programına katılımları” ile ilgiliydi. Buna ek olarak bir de “işletmeleri bir araya getirip yurt dışında hızlandırma programı yürütmek isteyen” ve Türkiye’de yerleşik kurumlara yönelik olarak sunulan destekler var.

KOSGEB, “Yurt Dışı Hızlandırıcı Destek Programı” kapsamında, yurt dışında “hızlandırma programı organizasyonu” düzenlemek isteyen kurumlara, bu süreçte yer alan personellerin ulaşım, konaklama ve günlük harcama giderleri için 25 Bin Dolar’a kadar hibe desteği vermekte.

Yani yerli teknoloji şirketlerini globalleştirme amacıyla yurt dışında düzenleyeceğiniz hızlandırma programı için de KOSGEB’den hibe desteği alabilmeniz mümkün.

Bu kapsamda organizasyona katılacak işletmelerin “Aylık İhtiyaç” ve “Katılım” giderleri yine KOSGEB tarafından yukarıda ifade ettiğim şartlar ve sınırlar dahilinde desteklenmektedir. Tek fark, başvuruyu hızlandırma programını gerçekleştirecek kurumun yapacak olmasıdır.

KOSGEB Yurt Dışı Hızlandırıcı Destek Programının, global pazarlara açılmak isteyen ancak finansman noktasında darboğaz yaşayan teknoloji şirketleri için çok faydalı olacağı kanaatindeyim. Bu bağlamda, programla alakalı her türlü sorunuz için bana e-posta yoluyla ulaşabilirsiniz.

Sevgiler.