Roland 303 + 808 + 909 = 2020!
Elektronik müziğin yönünü belirleyen üç makine.
BeatMakers Academy öğrencilerimizden Sefer Karabük, Afşın Çağlar, Volkan Ateş’in yazısı. #septemberrulez
Gelişen teknolojinin hayatımıza tamamen adapte olmaya başladığı son yıllarda, her sektörde olduğu gibi müzik sektöründe de hızı sürekli artan bir yenileşme durumu söz konusu. Her ne kadar dijital müzik devriminin yeni olduğu düşünülse de aslında bu tarih 1800’lü yılların öncesine dayanıyor. Denis D’Or, Clavecin Electrique ve Clavecin Magnetique elektronik müzik aletlerinin atası olarak göze çarpmaktadır. Elektronik Müzik tarihi yazılarına baktığınızda birçok kaynak farklı icat başlangıç olarak kabul edilse de, bu durum ilk icatların ya da denemelerin 18. yüzyıl sonlarına denk geldiği gerçeğini değiştirmiyor.
Bu yazımızda yıllar içinde çeşitli müzik türleri ve tarzlarıyla evrimleşerek günümüze gelen ve müziğe yön veren üç Roland ürününü sizlere tanıtmak istedik. Karşınızda Roland TR-808, Roland TB-303 ve Roland TR-909…
Roland TR-808, 8 Ağustos 1980 tarihinde elektronik müzik henüz ana akım olmadan müzik piyasasına dahil olmuştur. Albüm kayıtlarında ve canlı müzik performanslarında kullanılan ritim enstrümanlarının bir bölümünü küçücük bir kutuya sığdırmayı başaran Roland, farklı müzik türlerinde ve her yerde kullanılabilen bir ritim kutusu yaratmıştır. Sesleri örneklemek yerine donanım sayesinde üreten 808’in başında yer alan TR “transistör ritim” anlamına gelir.
Ticari olarak yüksek başarı sağlamasa da müzik türleri üzerinde kalıcı etki bırakan Roland TR-808’in örneklemesine bakacak olursak kulaklarınızı milenyuma doğru kabartmanızı istiyoruz. R&B, Hip Hop türlerine hakim ve bir aralar neredeyse tüm arabalardan duyduğumuz hatta arabalarımızı durdurup yol kenarında dans ettiğimiz ‘Yeah!’ diye bi parça vardı hani. “Usher’ın” . Lil John ve Ludacris bağlılığıyla! Dinledikçe gaz verirdi ve kendinizi ‘step up’ filmindeki “break” danscılardan sanmanıza sebep olurdu. O dönem zaten hepimiz biraz ayna karşısında yaratıcı vücut oyunları denedik. İlgili parça ve benzerleri bizi o “tatlış” ruh hallerine soktu. Bunları düzenleyenlerin ellerinin altında işte bu ritim kutuları vardı.
Roland TB-303 ise, Tadao Kukimoto tarafından 1982 yılında üretildi ve 3 Mart’da satışa sunuldu. Monofonik bas ses üreten TB-303 müzik terminolojisinde “sawtooth” ve “square” olarak bilinen iki türde ses sinyali üretir. Akustik bas gitar yerine kullanılmaya başlanan bu cihaz dönem müziğini de etkileyerek “Acid House” tarzının çıkmasına da öncü olmuştur. Bilinen bas gitar duyumundan olabildiğince kopmadan yeni döneme bu cihazı adapte etme çabası, Roland’ı elektronik müzik enstrümanları platformunda başa taşımıştır. TB-303’ün başında yer alan TB ise “transistör bass” anlamına gelir.
Blade filminin 15–20 sene evvel arabada yüksek sesle dinlersek takla attıracağı kesin olan en bilindik şarkısının içinde de TB-303 yer alır. Ayrıca bir elektronik müzik dehası olan Daft Punk’ın “Da Funk” parçasının orijinal versiyonunun “drop” kısmına ulaşmaya başladığı 2’inci dakikası 25’inci saniyesinden itibaren duyduğumuz “cici cucu cuc cuccu cuccuram” kısmına da kulak verdiğimizde TB-303 bizi karşılar. Madonna’nın ışınlanma içerikli, hızlandırılmış klibinin altyapısını da TB-303 oluşturur. “Madonna da gamsız gamsız dans eder hani bildiniz bence”. Ek olarak hatta en başlarda göz atılması gereken kişilerden ve konulardan da Dj Pierre’nin Roland TB-303 hakkındaki yaratıcılığı, anlattıkları gözden kaçmamalıdır. Çünkü araya girmiş yaklaşık 30–35 seneyi günümüze bağlamayı başarmıştır kendileri.
Roland TR-909, TR-808’in üretiminin sonlanmasının ardından yine Tadao Kukumoto’nun öncülüğünde geliştirilmiştir. 09 Eylül 1983 tarihinde satışa sunulan TR-909 hakkında bilinmesi gereken en önemli ayrıntı ise midi kullanan ilk elektronik ritim kutusu oluşudur. TR-808 gibi ticari başarıya ulaşamamış olsa da farklı müzik türlerinin gelişmesinde ve değişmesinde öncülük etmiştir. TR-909’u TR-808’den ayıran en büyük fark ise daha agresif ve sert tınılar sağlamasıdır. Bu sebeple TR-808 Hip Hop gibi müzik türlerinde kullanılırken TR-909 daha çok Disco, House, Techno gibi türlerde kullanılmıştır.
Roland TR-909’a dair bir deneyim arıyorsak, pat hemen burnumuzun dibinde Chemical Brothers var. 2005 çıkışlı “Push The Button” albümünden “Galvanize”. Bilmiyorum, sevmiyorum demez kimse sanki. Sert sever TR-909. Daha eskilerden süper bir seçki daha var “Faithless”ın “God Is a Dj” parçasını biliyoruz tabi ki. O spiritüel imzaları unutmak nasıl mümkün olurdu? Sanki kulaklarımızın arkasına dikilmiş hoparlör kutuları varmış gibi.
Bu yazıyı hazırlarken yaptığımız araştırma sırasında içinde bulunduğumuz 2020 yılının Roland’ın efsanevi bu üç aletinin toplamına eşit olduğunu farkettik. :D
303+808+909=2020
Bu üç Roland harikası cihazı bir arada görmek ve duymak isterseniz aşağıdaki videoya göz atabilirsiniz.
Aşağıya sizler için özel hazırladığımız; Roland TR-808, TB-303 ve TR-909’un kullanıldığı parçalardan bir liste bırakıyoruz. Keyifle dinlemeniz dileğiyle… (*VAS,09.2020)
Roland TR-808
1-The Chemical Brothers — Star Guitar
2- Boris Brejcha — Space Gremlin
3- Lexer — Hideout
4- Vitalic — La Rock 01
5- Shannon — Let The Music Play (TB-303)
6- Usher, Lil Jon, Ludacris — Yeah!
7- Marvin Gaye — Sexual Healing
8- Cybotron-Clear
9- Whitney Houston — I Wanna Dance With Somebody
10- Adonis — No Way Back
Roland TR-808 Spotify listesi için https://open.spotify.com/playlist/36toe5M4IayNhT9udZlf5P?si=j2_QEEA6TB-XZo9CXWF1aw linkini kullanabilirsiniz.
Roland TB-303
1- Orange Juice — Rit It Up
2- Imagination — Music And Lights
3- Alexander Robotnick — Problemes d’Amour
4- Newcleus — Jam On It
5- Mantronix — Bassline
6- Daft Punk — Da Funk
7- Aphex Twin — Cornish Acid
8- Boston 168 — Cosmic Radiation
9- James Holden — Blackpool Late Eighties
10- Meg Ward — Sterling
Roland TB-303 Spotify listesi için
https://open.spotify.com/playlist/0lgvzpeRHQ65W9m9u6Q0AD?si=Gg2YDjMLR8e3MflMQa-JuQ linkini. kullanabilirsiniz.
Roland TR-909
1- Daft Punk — Revolution 909
2- Inner City — Good Life
3- Tracie Spencer — This House
4- Mr. Fingers — Can You Feel It
5- Orbital — Chime (TB-303)
6- Derrick May — Strings Of Life
7- Jeff Mills — The Bells
8- Madonna — Vogue
9- Faithless — God Is A Dj
10- Robin S — Show Me Love
Roland TR-909 Spotify listesi için
https://open.spotify.com/playlist/1NQ3GjbcgWT2KCMMxLB1ul?si=g2eSQIVoT4STE3kWvHZIiA linkini kullanabilirsiniz.
*VAS= Volkan Ateş, Afşın Çağlar, Sefer Karabük
Siz de elektronik müzik prodüksiyonuna, daw kullanımına, ses tasarımına, beat yapmaya merak duyuyorsanız bizi takip etmeyi lütfen unutmayın. Yazımızı beğendiyseniz paylaşıp daha fazla kişiye ulaştırmanız bizi çok mutlu eder.
Bizi takip edebileceğiniz sosyal medya linklerimiz:
Instagram Youtube Facebook Websitemiz
Kaynakça: Rolandus.com
