Dünyada ve Türkiye’de Eğitimle İlgili Önemli Gelişmeler

Eğitim hem dünyada hem Türkiye’de ciddi değişimlerden geçiyor. Bu değişimlerin dünya ve ülkemiz için aynı doğrultuda olduğunu söylemek çok mümkün değil. Aşağıdaki blog yazısı aslında zamanında bu konu hakkında teyzeme, bana bu konuda bilgiye ihtiyacını olduğunu söylediğinde, yazdığım bir mail. Aylardır blog yazısı yazmayınca bu tür ufak çakallıklara başvuruyorum.

Aşağıdakiler kesinlikle tam bir liste değil, sadece benim aklımda yer etmiş bazı belli başlı konseptleri ve olayları içeriyor. Yine de bunları alt alta yazınca ortaya çıkan resim son derece ilginç.

Dünyada

MOOC (Massive Online Open Courses) (ben mo ok diye okumayı seviyorum ama güzel İngilizce muğk diye okutuyor)

Kısaca anlatmak gerekirse dünyanın bir yerinde bir hoca bir dersi komple online olarak anlatmaya, ödevleri online vermeye ve sınavları da online yapmaya başlıyor.

Amerika’nın yeniden keşfi gibi bir şey. Video dersler zaten uzun zamandır vardı, uzaktan öğretim ve açıköğretim gibi kavramlara zaten aşinayız, internete pdf word vs. koymak bize yabancı değil. Ders notlarını açık bir şekilde paylaşmak da birkaç sene öncesine ait güzel bir şey. MIT OpenCourseware adı altında bütün ders notlarını internette paylaşıyordu, sonra bizim üniversiteler de kısmen beğenip kullandılar. Phoenix University uzaktan diploma veriyordu ama değeri malum.

Bunu popüler yapan Stanford, MIT, Harvard, Columbia gibi üniversitelerin işi ciddiye almış olmaları. Hatta satış (lafın gelişi satış yoksa ücretsiz) sloganı da “Dünyanın neresinde olursanız olun Stanford hocalarından ders alabilirsiniz, hem de ücretsiz’”. Hatta Georgia Tech University (GATECH) bilgisayar bilimleri alanında normaline eşdeğer online master derecesi verecekti bir ara, başladılar mı bilemiyorum. Özellikle iki site çok popüler Coursera ve EdX. İkisine de girmeni tavsiye ederim.

Tabi MOOCların da sorunları var. Genel olarak yüksek dersi bırakma oranları hoş değil. Daha detaylı bilgi için bazı yazılar

http://en.wikipedia.org/wiki/Massive_open_online_course — Wikipedia makalesi
https://www.coursera.org/ — Coursera
https://www.edx.org/ — EdX
http://www.nytimes.com/2014/11/02/education/edlife/demystifying-the-mooc.html — NYTimes makalesi
http://www.wired.com/2014/08/moocs-are-dead-long-live-the-mooc/ — Wired makalesi
http://www.technologyreview.com/view/522816/data-mining-exposes-embarrassing-problems-for-massive-open-online-courses/ — MIT Technology Review makalesi

Khan Academy

Bu da aslında bir tür uzaktan eğitim ama bu arkadaşın hikayesi biraz farklı. Salman Khan bir analist, bir hedge fundda çalışıyor. MIT’den mezun ve Harvard MBA mezunu. Çalışırken aynı zamanda Hindistan’daki mi ne kuzenine internet üzerinden derslerine yardımcı olması için ders anlatıyor. Bunu da bilgisayarda çizerek anlatıp video yapıp gönderiyor.

Daha sonra kuzeninin arkadaşları da bu videoları izliyorlar ve youtube’a yüklemeye başlıyorlar. Tabi arkadaş çalışkan bir Hintli olduğundan sürekli videoları da artıyor, dolayısıyla popülaritesi de. Bankacı olduğundan finansla ve calculus düzeyinde matematikle ilgili de videolar yapıp paylaşıyor.

Bir noktadan sonra artık öyle bir ünlü oluyor ki işinden ayrılıyor, yatırım alıp kendi kar amacı gütmeyen şirketini kuruyor. Başkaları da ona katılıyor vs. derken internetteki en büyük video eğitim sitelerinden biri haline geliyor. Kendisinin farkı bütün her şey bedava! (Yoksa böyle siteler tonla) Bill Gates özellikle kendisine bayılıyor ve şirketine epey para aktarıyor vs.

Son olarak STFA, Khan Academy videolarını Türkçe’ye çeviriyor. Epey videoyu Türkçe bulmak da mümkün.

http://en.wikipedia.org/wiki/Salman_Khan_%28educator%29 — Salman Khan

https://www.khanacademy.org/ — Khan Academy sitesi
https://www.khanacademy.org.tr/ — Khan Academy Türkçe sitesi

http://www.youtube.com/watch?v=gM95HHI4gLk — TED videosu izlemeni tavsiye ederim

http://www.theguardian.com/education/2013/apr/23/sal-khan-academy-tutored-educational-website — Guardian haberi. Bir noktasında Bill Gates’in kendi çocuklarını eğitmek için Khan Academy videolarını kullandığını söylediğini yazıyor

Flipped Classroom

Klasik eğitim sistemimiz bildiğiniz gibi hoca anlatır, öğrenciler not alır, zil çalar haydi herkes evine şeklinde işliyor (tabi arada öğrenciler parmak kaldırır ve söz alır vs.).

Bu kadar yeniliğin eğitim sistemini değiştirmeye çalışmayacağını düşünmek hayal olurdu tabi ki.

Bütün bu videolar, internetteki kaynaklar, tartışmak için forumlar vs. elbet bir işe yarayacak. Yine de mucize yaratma konusunda acele etmeyelim :)

Flipped classroom sınıfta öğretmenin rolünü ciddi anlamda değiştiriyor. Öğretmen ders anlatandan çok koordinatör rolünü üstleniyor ve öğrencilerin kendi kendilerine ve birbirlerine anlatarak öğrenmelerini hedefliyor. Çünkü bütün bu materyaller sınıf zamanından çalmadan öğrencinin anlamadığı kısımları tekrar edebilmesine, istediği gibi keşfedebilemesine yardımcı oluyor.http://en.wikipedia.org/wiki/Flipped_classroom — Flipped classroom Wikipedia makalesi
http://www.economist.com/node/21529062 — Economist’ten konu hakkında güzel olduğunu hatırladığım bir makale

Kişisel görüşüm, Flipped Classroom’un aynı Bitcoin (sanal para birimi veya cryptocurrency deniyor) gibi yolda epey değişerek başarılı olacağı şeklinde. Bitcoin iki yıl önce çok popülerken ve epey yüksek değerlemeye sahipken bu sene değerini çok büyük ölçüde kaybetti. Ama bundan sonraki Bitcoin versiyonunun daha güçlü ve daha stabil olacağı kesin. Flipped classroomun da sonraki iterasyonu daha mantıklı ve başarılı olacaktır.

Adaptive Learning

Bu çok ciddi, çok zor ve inanılmaz faydalı bir konsept. Basitçe sen çalışırken seni analiz eden bir göz gibi düşün. Senin bütün zayıflıkların ve güçlü taraflarını tartıp analiz edip gelişmen için seni en doğru yola itmeye çalışan bir rehber gibi.

Bunu bir analoji ile anlatacağım. Hi-tech Tennis isimli bir makale http://www.tennis.com/your-game/2013/03/hi-tech-tennis/46697/#.UV6751eoqSo

Bu makalede arkadaş bir kıyafet giyiyor ve tenis oynamaya başlıyor. Giydiği kıyafet her hareketini, vuruşunu kayıt ediyor ve elde ettiği bulguları analize çeviriyor. Yazıdan ufak bir kuple“Your biggest weakness is synchronization,” Gordon said. “You’ve got body parts firing at different times. Your parts are doing things they should be doing to hit the ball, but they’re not coordinated. Everything’s a little messed up.”

Adaptive learning bunun sürekli bir versiyonu. Yani seni süreç boyunca sürekli analiz ediyor, zayıf kısımlarını güçlendirmeye çalışıyor, güçlü kısımlarını ise zorluyor. Tenis örneğine dönecek olursak diyelim ki forehandin iyi ve backhandin kötü. Backhandine daha kolay toplar atıp orada gelişmeni hedeflerken forehandini zorlayan hızlı atışlar yapan bir tenis hocası düşün. Daha sonra backhandin toparlandığında backhandini de zorlamaya başladığı zaman adaptive dünyasına hoşgeldin :)

Tabi söylemesi gereksiz ama adaptive learningin en iyi işe yaradığı alan çoktan seçmeli testler.

Bu konudaki bildiğim en popüler örnek Knewton. Arizona State University’de calculus dersleri arkadaşların yöntemleriyle de öğretiliyor mesela.http://en.wikipedia.org/wiki/Knewton — Wikipedia makales

http://www.forbes.com/sites/bruceupbin/2012/02/22/knewton-is-building-the-worlds-smartest-tutor/ — Forbes makalesi
http://venturebeat.com/2014/03/13/microsoft-and-knewton-partner-up-to-bring-adaptive-learning-to-publishers-schools/ — Microsoft ile ortaklığı
http://techcrunch.com/2013/12/19/powering-smart-content-for-publishing-giants-knewton-lands-51m-to-take-its-personalization-engine-global/
http://www.technologyreview.com/news/506366/questions-surround-software-that-adapts-to-students/ — Bu da Knewton’ı eleştiren bir makale

Flipped classroom ve Adaptive Learning özellikle öğretmenler için son derece korkutucu kavramlar olabiliyor. Saçma bir şekilde işlerinden olabileceklerini düşünüyorlar ve bunların nihayetinde sadece gelişmiş araçlar olduklarını unutuyorlar. Bir insan bilgiyi kitaptan da öğrenebilir ama kitaptan verimli bir şekilde öğrenebilseydik zaten hocalara ihtiyaç onyıllarca önce kaybolmuştu bile. Ama tahminim o ki bu kavramları reddeden ve görmezden gelen hocalar işsiz kalacaktır, ki bu yüzden işsiz kalmaları da son derece doğal.

Anlattığım kısımlarda yeterince vurgulanmayan bir şey daha var. Bu araçlar bilgiyi son derece yoğun ve kuvvetli bir şekilde verebiliyorlar. Yani öğretmen yokluğunda veya öğretmenden yeterince verim alınamadığında (öğretmen kötü anlatıyordur veya sadece öğrenci için sıkıcıdır) yarattıkları fark çok önemli. Burada öğretmen — yeni sistem karşılaştırması yerine kitap — yeni sistem karşılaştırması yapmak çok önemli.

Düşün ki doğunun ücra bir köşesinde bir köydesin. Köyün öğretmenleri iyi niyetli ama nispeten dünyadan kopuk ve yeterince araçları bulunmuyor ve bir branşın öğretmeni köyde yok. Kendilerinin uzman olmadıkları bir konuda bile bu araçları ve pedagojik yeteneklerini kullanarak sadece sınıfı koordine edip bir dersi verebilirler.Kısaca kaliteli eğitimi en ücra köşelere bile yaymanın yolu buradan geçiyor.

Parlakbirgelecek.com

Araya reklam sıkıştırayım :) Bizim şirket parlakbirgelecek.com ‘da da bu kavramlardan sıkça yararlanmaya çalışıyoruz. Biliyorsun bizim ürünlerimiz mesleki rehberlik ve YGS-LYS’ye hazırlık şeklinde ayrılabiliyor. Flipped classroom prensipleri mesleki rehberlik alanında uygulanıyor. Bütün kişilik testleri ve raporları, analitik araçlar rehber hocanın angarya yükünü düşürmeye ve öğrenciyle bire bir değerlendirmeye daha fazla vakit ayırabilmesine yönelik. Sınava hazırlık sistemimiz olan Akıllı Çalışma Sistemi’nde de adaptive learningin iyi bir örneğini sunuyoruz. Hatta İzmir’den bile bir lise ile anlaştık, çok yakında da çalışmaya başlıyoruz.

Türkiye’de

PISA ve TIMSS

PISA (Programme for International Student Assessment) ve TIMSS (Trends in International Mathematics and Science Study) ortaöğretim düzeyinde iki güzide eğitim ölçeği. Çeşitli kriterlerde ülkelerin özellikle ortaöğretimlerinin ne durumda olduğunu bu raporlardan anlayabiliyoruz.

Türkiye’nin halini anlatmak için sana birkaç haber göstereyimhttp://www.cnnturk.com/2013/turkiye/12/04/pisa-sonuclari-aciklandi-turkiyenin-egitim-sisteminin-durumu/733167.0/index.html
http://www.hurriyet.com.tr/egitim/25814546.asp
http://erg.sabanciuniv.edu/sites/erg.sabanciuniv.edu/files/ERG%20-TIMSS%202011%20Analiz%20Raporu-03.09.2013.pdf

Bu konuda son zamanlarda en çok Bahçeşehir Üniversitesi’nden Selçuk Şirin bahsediyor (ara ara da İsmet Berkan’ın yazılarını görüyorum). Ama asıl rapor seviyesinde ciddi incelemeyi Sabancı Üniversitesi’nden Eğitim Reformu Girişimi (ERG) yapıyor.

4+4+4 TEOG ve Eğitim Sistemi

Yakın zamanda eğitim sistemi değişti ve irticaya ve imam hatiplere karşı yapıldığı öne sürülen 8+3/4 yıllık eğitim sistemi yerine imam hatiplerin işini kolaylaştırdığı öne sürülen 4+4+4 eğitim sistemi geldi. İlk geldiğinde en nefis tartışmalar çocuğu 5 yaşında okula gönderip göndermeme ile ilgiliydi.http://www.meb.gov.tr/duyurular/duyurular2012/12Yil_Soru_Cevaplar.pdf — MEB dosyası
http://erg.sabanciuniv.edu/sites/erg.sabanciuniv.edu/files/444_Bilgi_Notu_Ne_Degisti_SON.pdf — ERG raporu
http://www.radikal.com.tr/turkiye/5_yas_pismanligi-1135966–5 yaş muhabbeti
http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/diger/367890/Erdogan_in__geri_zekali__sozu__velileri_isyan_ettirdi.html — Erdoğan’ın bu konudaki görüşüne tepkiler

Ama eğitim ve araştırma sistemi genel olarak geçtiğimiz 10 küsür yılın hiçbirinde doğru düzgün ele alınmadı.http://www.milliyet.com.tr/egitime-bakan-dayanmiyor/gundem/gundemyazardetay/27.01.2013/1660852/default.htmx
http://www.egitimajansi.com/haber/15-yilda-7-bakan-20-sinav-sistemi-degisti-haberi-35222h.html
http://www.hurriyet.com.tr/ik/27720570.asp

SBS vardı bir ara şimdi TEOG oldu

Geçen sene TEOGlarda puan ve yerleşme konusunda epey değişik olaylar olduhttp://www.egitimajansi.com/haber/liselerde-ortalik-toz-duman-haberi-33981h.html

http://www.zaman.com.tr/gundem_teogda-4-soru-iptal-1-milyon-ogrencinin-puanlari-yeniden-hesaplandi_2229673.html
http://www.on5yirmi5.com/haber/egitim/sinavlar/160288/teog-puanlari-yeniden-hesaplanacak.html

FATİH Projesi

Bütün öğrencilere tablet bütün sınıflara akıllı tahta diye başlayan devasa bir eğitim öğretim projesi olarak lanse edildi. Uygulamada epey sorunlar çıktı. İçi doldurulamadı ama bildiğim kadarıyla Vestel cebini epey doldurdu.http://fatihprojesi.meb.gov.tr/tr/index.php
http://tr.wikipedia.org/wiki/Fatih_Projesi
http://www.milliyet.com.tr/fatih-projesi-nde-hedef-tutmadi/gundem/detay/1879745/default.htm
http://erg.sabanciuniv.edu/sites/erg.sabanciuniv.edu/files/ERG_Fatih%20Projesi.pdf
http://www.radikal.com.tr/ekonomi/fatih_projesi_ihalesinde_kazanan_belli_oldu-1160450
http://ekonomi.haber7.com/ekonomi/haber/1114762-akilli-tahta-ihalesi-vestelin
http://www.gazetevatan.com/fatih-projesi-nde-vurgun--557066-gundem/

YGS-LYS ve Dershanelerin kapatılması

Biliyorsun dershaneler ve özel kurslar önümüzdeki sene içerisinde kapatılıyor. Ya özel okula dönüşecekler ya da kepenk kapatacaklar. Ayrıca diğer okullardan da sınava hazırlık hizmetlerinin kendi bünyelerinde yapılmasını istediler. Çoğu lisenin ne yapacakları konusunda bir fikri yok, önümüzdeki sene resmen şenlik. Tabi bunun da öğrencileri düşünmekten çok cemaate darbe olarak yapıldığı iddia ediliyor.

Bu arada sürekli üniversite sınavı sistemini değiştirmek gündemde ve her kafadan ayrı bir ses çıkıyor. Şimdiki sistem ÖSS ÖYS dönemi gibi iki sınavdan oluşuyor. Bir de ortaöğretim başarı puanı ekleniyor ve aldığın puanla edindiğin sıralamaya göre üniversiteye yerleşiyorsun. Benim tahminim sistemi bugüne kadar değiştiremediler çünkü seçimler vs varken kimse uğraşmak istemedi. Büyük ihtimalle 2016 için bir değişiklik gündeme gelir.

En büyük olaylardan biri 2011'deki mod medyan olayıydıhttp://www.milliyet.com.tr/iste-sinavin-sifresi-mod-medyan/gundem/gundemdetay/06.04.2011/1374068/default.htm
http://www.milliyet.com.tr/-uygulama-var-ama-sifre-yok-/gundem/gundemdetay/06.04.2011/1373787/default.htm

ÖSYM YGS ve LYS sorularını açıklamayı bıraktıhttp://t24.com.tr/haber/ali-demir-osym-sorularini-aciklamiyoruz-cunku,253560

Her kafadan ayrı ses çıkıyor

http://www.hurriyet.com.tr/egitim/25128407.asp — ÖSYM başkanı Ali Demir çoklu YGS
http://www.sabah.com.tr/egitim/2013/12/04/universiteye-giris-icin-5-sinavli-yeni-sistem — MEB’in TEOG usulü sistemi
http://www.sabah.com.tr/egitim/2014/03/05/ygs-tumden-kalkiyor-lys-format-degistiriyor — Olaylar olaylar
http://www.milliyet.com.tr/universiteye-giriste-yeni-sistem-egitim-1942543/