Çeviklikte Sen Hangi Aşamadasın?

Bestcloudfor.me teknoloji şirketinde Product Owner olarak çalışmaktayım. Bu yazımda sizlere bir çeviklik benimseme modeli olan Shu Ha Ri nedir ve scrum ile nasıl bir bağlantısı var bunları anlatmak istiyorum.

Öncelikle çıkış noktamdan bahsetmek isterim; agile ve scrum ile bire bir olarak etkileşim içinde olmam Bestcloudfor.me ile başladı. Daha önceleri ders kitaplarımızda ya da konferanslarda duyduğum bu kelimeleri artık bizzat iş hayatımda uyguluyordum. Tabi biz Bestcloudfor.me olarak Scrumban ile ilerliyoruz ama ben scrum ve kamban’ın bir kombinasyonu olan bu işleyişi daha derinden öğrenmek ve içselleştirmek istedim. Scrum nedir? Kanban nedir? Aralarında nasıl farklar vardır? Bir yandan halihazırda scrumban’ı uygularken bir yandan da araştırmalarıma devam ediyordum. Agile Turkey’in düzenlemiş olduğu etkinliklere de katılmaya başlamıştım artık, scrum.org’dan makaleler de okumaya çalışıyordum. Sonra daha da derinlere inebilmek için bu konuda varsa kitap da okumam gerektiğini düşündüm.

Araştırmalarım sonucunda internetten “Scrum İki Katı İşi Yarı Zamanda Yapma Sanatı” kitabını sipariş verdim. Bu kitapta ilgimi çeken bir kaç nokta vardı ama en çok ilgimi çeken “Scrum’ın Kaynakları” bölümünde yer alan “Shu Ha Ri” olmuştu. Kitapta Shu Ha Ri ile ilgili olarak “Önce kuralları ve şekilleri ve şablonları öğren, ve bunlarda ustalaştığında yenilikler yap. Son olarak, üst düzey bir ustalık seviyesinde şekillerden ve şablonlardan kurtul ve sadece ol-tüm içselleştirilen öğrenimle ve neredeyse bilinçsizce alınan kararlarla.” diyordu.

Bu söylem çok ilgimi çekmişti, son 1 yıldır gittiğim yolu kendi içimde değerlendirmeye başladım. Ben hangi aşamadaydım? Daha iyi anlamak için araştırmaya devam ettim ve gördüm ki özellikle internette bu üç kelimeyle ilgili çok sayıda makale bulunuyor. Bir Japon savaş sanatı (özellikle Aikido) konsepti olan, eğitim ve öğrenmenin ilerlemesini gösteren ve ustalığa giden yolda öğrenme aşamalarını tanımlayan Shu Ha Ri aynı zamanda çeviklik benimseme modeli olarak da biliniyor.

Shu Ha Ri Seviyeleri

Peki Shu Ha Ri ile scrum’ı benimseme arasındaki bağlantıyı nasıl açıklayabiliriz? Biliyorsunuz ki scrum belli rol ve ritüellerin bulunduğu bir çerçeveye sahip ve bu rollerdeki kişiler belli zamanlarda belli ritüelleri yerine getiriyorlar. İşte scrum’ın Shu Ha Ri ile bağlantısı da burada başlıyor. Kişiler scrum rituellerini yerine getiriyorlar ama bunu ne kadar anlayarak yapıyorlar. İlk başta hepimiz içine ilk girdiğimiz bir süreci öğrenmeye çalışırız, farkında olmadan aynı şeyleri tekrar ederiz ama ilk başta önemini sorgulamayız. Bu aşamada amacımız sadece kural, şekilde ve şablonları öğrenmektir ki bu Shu seviyesidir. Başlangıç seviyesi olarak da bilinir.

Bir scrum takımının scrum daily’sinde Shu seviyesindeki davranışlarından örnek verecek olursak; takım hergün aynı saatte ve aynı yerde, 3 soruya cevap verir, dün ne yaptık, bugün ne yapıyoruz, takımın ilerlemesi için önündeki engeller nelerdir? Daily’nin timebox’ında sürdürülen ve bu 3 soruya cevap verilen bir takımda yapılan işin kalitesinde de belirgin seviyede bir artış gözlemlenebilecektir.

Bir süre Shu seviyesinde devam ettikten sonra neden sürekli aynı şeyleri tekrar ettiğimizi sorgular ve altında yatan anlamı ararız, bizim için bu ritüeller neden önemli, bize neler katıyor anlamaya başlarız. Artık daha derine inmiş, anlamı kavramış ve davranışlarımızı içselleştirmişizdir ki bu da Ha seviyesidir. Burada amacımız öğrendiklerimizin üstüne kendimizin de birşeyler eklemesidir. Ustalığa doğru giden yolda ikinci adımdır.

Ha seviyesindeki bir scrum takımının daily’deki davranışlarında bakacak olursak; bu aşamadaki bir takım daily’de cevap verilen 3 sorunun kendilerine neler kattığını anlamış, sorulara cevap verme konusunda kendini geliştirmiş ve bu 3 soruya yaptıkları işi geliştireceğine ya da engelleri aşmalarını sağlayacağına inandıkları yeni sorular eklemeye başlamışlardır.

Artık tüm kuralları, şekilleri ve şablonları öğrenmiş, içinde bulunduğumuz süreçleri sorgulayarak içselleştirmiş ve biz de üstüne eklemeler yaparak kendimizi geliştirmişizdir. Kendi uygulamalarımızdan dersler çıkartarak kendi yaklaşımlarımızı oluşturmaya başlamışızdır. Shu ve Ha seviyelerinde öğrendiklerimizi kendi koşullarımıza uyarlamaya başlamışızdır ki bu da Ri yani ustalık seviyesidir.

Ri seviyesindeki bir takımın daily’deki davranışlarını gözlemleyecek olursak; takım artık burada 3 soruya cevap verirken işin özünde neleri karşı tarafa aktarması gerektiğini çok iyi bilir. Anlamlı, fonksiyonel, kısa ve öz bir etkinlik söz konusudur. Takım içinde tam bir uyum vardır ve tam da beklentileri karşılayan noktalara değinilmiştir.

Bu noktaya kadar sizlere Shu Ha Ri’nin bir çeviklik benimseme modeli olarak scrum ile nasıl bir bağlantısı olduğundan bahsettim ama bence nasıl scrum’ı sadece bilişim ve teknoloji alanında değil diğer tüm alanlarda uygulayabiliyorsak, Shu Ha Ri ‘yi de hayatımızın her alanında farkında olmadan uyguluyor ve özellikle üstüne yoğunlaştığımız alanlarda başarılı oluyoruz.

Ben kendimi değerlendirdiğimde Shu seviyesini bitirmek ve Ha seviyesine geçmek üzere olduğumu düşünüyorum. Peki siz hangi aşamadasınız?

Umarım yazımla sizlere faydalı olabilmişimdir.

Teşekkürler,