НӨАТ-ын сугалааны анализ. Хэсэг II
Өнгөрсөн нийтлэлд татаж авсан өгөгдөл дээрээ одоо анализ хийе. Хэрвээ та санаж байгаа бол, http://sugalaa.ebarimt.mn -ээс НӨАТ-ийн сугалаатай холбоотой дараах өгөгдлийг боловсруулж авсан:
+------------+--------------+----------+----------+
| Эхний өдөр | Сүүлийн өдөр | Үндсэн | Супер |
+------------+--------------+----------+----------+
| 2016-01-01 | 2016-01-10 | 55020762 | 26003690 |
| 2016-01-01 | 2016-01-20 | 35577825 | 48830941 |
| 2016-01-01 | 2016-01-31 | 52346699 | 69827600 |
| 2016-01-01 | 2016-02-20 | 17901740 | 98483936 |
| 2016-01-01 | 2016-02-29 | 02870088 | 47015520 |
| 2016-01-01 | 2016-03-15 | 80096100 | 26024190 |
| 2016-02-01 | 2016-02-10 | 22633808 | 60515447 |
| 2016-03-01 | 2016-03-31 | 36796987 | 10506598 |
| 2016-04-01 | 2016-04-15 | 67808111 | 58152005 |
| 2016-04-01 | 2016-04-30 | 06868818 | 69034117 |
| 2016-05-01 | 2016-05-15 | 62061197 | 62817812 |
| 2016-05-01 | 2016-05-31 | 54826899 | 12803350 |
| 2016-06-01 | 2016-06-30 | 51794784 | 35479923 |
| 2016-07-01 | 2016-07-31 | 33354738 | 27658285 |
| 2016-08-01 | 2016-08-31 | 12033407 | 05884604 |
| 2016-09-01 | 2016-09-30 | 11001900 | 35849193 |
| 2016-10-01 | 2016-10-31 | 54855480 | 60246885 |
| 2016-11-01 | 2016-11-30 | 28672868 | 30818365 |
| 2016-12-01 | 2016-12-31 | 59765971 | 94262626 |
| 2017-01-01 | 2017-01-31 | 11357920 | 20911810 |
| 2017-02-01 | 2017-02-28 | 62857474 | 16083035 |
| 2017-03-01 | 2017-03-31 | 34419352 | 70375153 |
| 2017-04-01 | 2017-04-30 | 61174721 | 10892827 |
| 2017-05-01 | 2017-05-31 | 67878508 | 93941888 |
| 2017-06-01 | 2017-06-30 | 94663073 | 10642812 |
| 2017-07-01 | 2017-07-31 | 70470451 | 49065302 |
| 2017-08-01 | 2017-08-31 | 37340688 | 40404009 |
| 2017-09-01 | 2017-09-30 | 18761051 | 71742222 |
| 2017-10-01 | 2017-10-31 | 79369350 | 96260467 |
| 2017-11-01 | 2017-11-30 | 71482981 | 77485495 |
| 2017-12-01 | 2017-12-31 | 30204358 | 23059186 |
| 2018-01-01 | 2018-01-31 | 50507359 | 89278942 |
| 2018-02-01 | 2018-02-28 | 85796031 | 35199240 |
| 2018-03-01 | 2018-03-31 | 70171034 | 53451362 |
| 2018-04-01 | 2018-04-30 | 56365763 | 22627273 |
| 2018-05-01 | 2018-05-30 | 61703903 | 55622553 |
| 2018-06-01 | 2018-06-30 | 68747698 | 32385755 |
| 2018-07-01 | 2018-07-31 | 19301136 | 96151358 |
| 2018-08-01 | 2018-08-31 | 17822285 | 88359507 |
| 2018-09-01 | 2018-09-30 | 95392761 | 34204008 |
| 2018-10-01 | 2018-10-31 | 62474172 | 88104987 |
| 2018-11-01 | 2018-11-30 | 40321218 | 86333238 |
| 2018-12-01 | 2018-12-31 | 71079096 | 63030046 |
| 2019-01-01 | 2019-01-30 | 08696606 | 27575743 |
| 2019-02-01 | 2019-02-28 | 31158873 | 20791539 |
| 2019-03-01 | 2019-03-31 | 28869533 | 88590813 |
| 2019-05-01 | 2019-05-31 | 96589469 | 46053913 |
| 2019-06-01 | 2019-06-30 | 27818931 | 25410684 |
| 2019-07-01 | 2019-07-31 | 48687025 | 06375641 |
+------------+--------------+----------+----------+Хамгийн эхний хийх зүйл бол ямар тоонууд хэр давтамжтай сугалагдаж байгааг шалгах юм. Өгөгдөлд нийт 49 тохирлын 784 (49*8*2) ширхэг тооны мэдээлэл байна. Зөвхөн үндсэн сугалааны 392 ширхэг тооны тархалтаас дараах дүр зураг харагдаж байна:
Зарим тоонуудын бодит давтамж, саарал зураасаар харуулсан онолын 10% -аасаа хэт өндөр (7, 8) эсвэл бага (2, 4) байгааг цэнхэр өнгөөр тодруулан харууллаа. Хэрвээ дээрх зургыг үндсэн болон супер сугааланы бүх тоонууд дээр туршивал:
Мөн адил бусдаасаа хэт өндөр (0) болон бага (4) давтамжтай тоонууд ажиглагдаж байна. Графикаас харахад онолын хувьд байх естой 10%-аасаа хэт хазаалттай мэт харагдаж байгааг статистик ашиглан баталгаажуулая. Тодорхой нэг тооны сонгогдох удааг бином тархалттай гэж үзэн 95% итгэлийн мужийг (z=1.96, магадлал p=10%, нийт туршилтын тоо n=784) дараах аргачлааар тодорхойлье:
Хэрвээ дээрх томъёог ашиглавал итгэлийн муж 7,9%-оос 12,1% -ийн хооронд байна. Уг тоонуудыг бодит байдалтай харьцуульвал, 95% магадлалтайгаар “0” гэсэн тоо сугалаанд сонгогдох магадлал 10%-иас ялгаатай буюу санаандгүй биш байгааг илэрхийлнэ. Ямар нэгэн тоо санаандгүй бус байдлаар сонгогдож байгаа нь тус сугааланы системд эргэлзэхэд хүргэж байна.
Нэмэлтээр тооны байршлын давтамжыг шалгая:
Дээрх зурган дээр босоо тэнхлэгийн дагуу тухайн тооны давтамж байгаа бол хэвтээ тэнхлэг дагуу тухайн тоо сугалааны дугаарын хэддүгээр байранд байгааг харуулсан байна. Үүнээс байршил бүрийн хувьд /0-c 9 хүртэл дарааллан байршсан/ тоо маань хэр давтамжтай байгааг харах боломжтой. Мөн хамгийн их болон бага давтамжтай тоонуудыг тодотгосон байгаа. Жишээ нь, сугалааны дугаарын 3 дах байршилд ихэнхдээ “8” гэсэн тоо байдаг бол “9” гэсэн тоо хамгийн бага байдаг байна.
НӨАТ-ын сугааланы өгөгдөлд хийсэн тус анализаас сугалааны дугаарын тоонууд 100% санандгүй сонгогдохгүй байна гэж дүгнэж болохоор байна. Үүнд, 2 үндсэн шалтгаан байж болно:
- Тоог сугалахад ашигладаг төхөөрөмж өөрөө санаандгүй байдлаар гаргах боломжгүй байх. Энэ тохиолдолд өөр төхөөрөмж эсвэл арга ашиглан сугалааны дугааруудыг тодруулдаг болох шаардлагатай.
- Ямар нэгэн гадны нөлөөтэй зарим тоонууд давамгайлах. Уг нийтлэлийг бичэж байхад хамгийн сүүлийн 2019 оны 8 сарын 18 тохирлоор 1,316,630,000₮ — ийг хүмүүс хожсон байна. Мэдээж ийм их хэмжээний мөнгө эргэлдэж байгаа тохиолдолж, сугалааны тохиролд нөлөөлөх, ашиг хонжоо олох гэсэн хүмүүс байхыг үгүйсгэхгүй билээ.
Хэрвээ дараагийн удаа та НӨАТ-ын сугалаанд хожихгүй бол битгий сэтгэлээр унаарай. Та азгүй учраас биш харин тохирлын системийн доголдолтой үйл ажиллагаанаас болсон байх магадлалтай юм.
