YILMAZLIK (RESİLLENCE)

Yılmazlık deyince aklımıza duygusal dayanıklılık, psikolojik sağlamlık gelir. Latince’de reslire sözcüğünden gelir, İngilizce’de sıçrama geri gelme anlamına gelir, fen bilimlerinde ise maddenin kırılganlığa karşı esneme kabiliyeti olarak tanımlanır.

Rezilyans kelimesini ilk kez sosyal bilimci, filozof Peter Timmerman kullanmış ve sistemlerin, bireylerin yıkıcı olaylardan sonra yıkılmadan ayakta kalabilme, oluşan hasarın hızlı bir şekilde onarılabilmesini esas olan dinamik kişilik modeli olarak ifade etmiştir.

Resillence kavramıyla ilgili ilk araştırmalar 40 sene önce Minesota Üniversitesi profesörlerinden Norman Garmezy tarafından yapılmıştır. Garmezy, şizofrenik anne ve babalarla yaşayan çocukların psikolojik hastalıklara yakalanmadan büyüdüklerini görünce “resillence” olgusunun zihinsel sağlık içerisinde önemli bir kavram olduğunu keşfetti. Aynı zamanda soykırım kamplarında yaşamayı ve sağ kurtulmayı başaranları analiz eden bilimsel çalışmaların yanı sıra resilience konusunda yürütülen tüm araştırma bulguları bu konuda farklı yetkinliklerin altını çizmekte olup erken dönem teorileri ‘resilience’in genlerle gelen bir özellik olduğunu kabul ederken, günümüzde bunun öğrenilebilir ve geliştirilebilir olduğu düşüncesi ağır basmaktadır.

Yılmazlık (Resillence) World Economic From’un yayınladığı ”İşlerin Geleceği Raporu”nda, 2025 yılına kadar en çok ihtiyaç duyulacak beceriler arasında dayanıklılık (resillence) da bulunuyor. Covid-19 ile beraberinde gelen belirsizlik ortamında dayanıklılık uzun yıllar iş gücünün kendisinde bulundurması gereken beceriler arasında olacağa benziyor.

Peki yılmazlık hangi durumlarda karşımıza çıkar?

Yaşamsal olaylarımız olan, kayıplar-yas, ayrılıklar, hastalıklar, ekonomik sorunlar, şirketlerdeki değişimler bizi derinden etkiler ve duygu durumumuzun ani geçici ya da kalıcı değişimine neden olur.

Etki alanlarımız içerisinde ailemiz, işimiz ve çevremiz bulunur. İnsanlar daha çok etki alanlarını değiştirebileceğini düşünür fakat uzun uğraşlar sonucunda bu yöntemin sonuç vermediğinin, vermeyeceğinin farkına varırlar. Ama çok az kişinin aklına değişime kendisinden başlamak gelir, “Değişikliğe önce kendimden başlamalıyım, başkalarını değiştiremem” der sevgili Acun Erkuloğlu.

Yılmazlık üzerine kalem aldığım bu yazımda daha çok Acun Erkuloğlu’nun söyleşilerinde değindiği ve çok etkilendiğim noktalardan söz edeceğim.

Yaşamımızda bizi odaklandıran krizler var, Nazi kamplarından kurtulanlar, depremde enkaz altında kalanlar, tecavüze uğrayanlar, aile içinde şiddet görenler, ölümcül hastalıklarla mücadele edenler, tüm yakınlarını kaybedenler gibi durumlarla karşı karşıya kaldığımızda, çok ağır travmaları atlatan insanların hayata tutunma, devam edebilme kabiliyetleri her zorluk yaşayanın süreçlerden büyük hasarlarla çıkmak zorunda olmadığını göstermiş.

Yapılan birçok çalışmaya göre bu tür zorluklar karşısında kalan insanların psikolojik hasar almadan bu süreçlerden çıkabildiğini gösteriyor. Aslında psikolojik sağlamlığımızın sırrı da acılarımızda saklı…

Yılmaz kişiler acı duyacakları durumlarla karşılaştıklarında bu problemleri ve krizleri harika bir öğrenme fırsatına çevirebilir. Benzer durumlarla tekrar karşılaştıklarında hazırlıklı olurlar ve bu durumlar onları ya teğet geçer ya da daha dayanıklı karşılarlar durumu. Tıpkı yaralanan bir bölgenin iyileşebilmesi, kırılan bir ağacın yaralanan yerinden yeniden sürgün vermesi gibi…

Eğer siz bir konuda kararlı iseniz, işin yarısından çoğunu başarmışsınız demektir. Şunu daima aklınızda tutun; başarma konusunda kararlı olmanız her şeyden çok daha önemlidir.

Abraham Lincoln

Rezilyans kişilerin dayanıklılık faktörleri?

- Hayatın güzel yanlarına odaklanmak, istenmeyen durumlara karşı hazırlıklı olmak,

- Yüksek risk durumuna rağmen iyi gelişimsel sonuçlar göstermek,

- Zorlu geçmişe, belirsiz geleceğe rağmen anın kıymetini bilmek, umudunu koruyabilmek, yarına inanmak,

- İçten denetimli ve içsel motivasyon kaynaklarına sahip olmak,

- Toplumsal yargıların etkisinde kalmamak, etiketlemeleri önemsememek,

-Mutluluğa odaklanırken stres, yalnızlık ve başarısızlıkla nasıl başa çıkacağını da öğrenmek ve planlamak,

- Yüksek özgüven, öz saygıya sahip olmak,

- Yüksek mizah duygusu ve eleştiriye açık olmak,

- Empati yapabilen birey olabilme ve empatik aile ortamına sahip olmak

- Olumsuz koşulları atlatmaya çalışırken ayakta kalmak için yeni yöntemler geliştirmek, değişime ayak uydurmak ve sürekli yenilik yoluyla; güçlü ve zayıf, fırsat ve tehdit taşıyan yönleri çok iyi tanır hale gelmek.

Hayatın İçindeki Rezilyanslarımız Kimlerdi?

Asla pes etmeyen hayatın içindeki rezilyans karakterler; Ulu Önderimiz Atatürk ülkesi için en zor durumlarda bile asla pes etmedi, dünyanın en değerli markalarından Apple’ı üreten Steve Jobs, defalarca başarısızlıklara uğrayan ama vazgeçmeyen Alibaba’nın kurucusu Jack Ma, Chris Gardner umudunu kaybetme ile hayatı filmlere konu olan…

Olmazları oldurmak için esnek olmak, hayata imza atmaktır yılmazlık…

Acun Erkuloğlu

Yılmaz (Resillence) karakterlerin ortak özellikleri ve yaptıkları nelerdir ?

- Kendini Adama: Yaptığı işe tam anlamıyla odaklanma.

- Kontrol: Çaresiz hissetmek yerine olayı kontrol etme, karar verme, öz disiplin.

- Meydan Okuma: Değişimin hayatın bir parçası olduğunu kabul etme.

- Güçlü Etkileşim: İletişim becerileri ve sürekli öğrenme.

Rezilyans kişilerin belli ortak özellikleri vardır, hemen hemen hepsi bu özelliklere sahip karakterler olup azimli, kararlı öz disipline sahip kişilerdir.

Rezilyans olabilmek doğuştan gelen bir yeti değildir, sonradan kazanılabilir bu kendimizi anlamaya çalışmak kendimizi keşfetmekle mümkün olur.

Kendinize sorular sorun bu düşünce sorunu çözüyor mu, beni iyiye mi kötüye mi götürüyor?

Hangi durumlarda pes etme duygum kendini gösteriyor?

Geçmişte sizi en çok zorlayan olay ne oldu?

Hangi özellikleriniz size destek oldu?

Bu olay size ne öğretti?

Soruların cevabı yalnızca sizde saklı…

Sormaktan korkmayın cevapları aldıkça kendinizi keşfetmenin tadını çıkaracaksınız…

Kaynakça: Acun Erkuloğlu — Yılmazlık üzerine söyleşileri

https://www.mindsmileonline.com/post/resilience---duygusal-dayan%C4%B1kl%C4%B1l%C4%B1k

https://www.egitimpedia.com/tag/rezilyans/