องค์กรอัตโนมัติ DAO คืออะไร?

องค์กรอัตโนมัติแบบกระจายศูนย์ DAO หรือ Decentralized Autonomous Organization คือสิ่งที่พัฒนาต่อยอดจาก Decentralized Application หรือ DApp ที่ประยุกต์ใช้ Smart contract ร่วมกับเทคโนโลยี Blockchain

หากเปรียบเทียบ DApp เป็นตู้ขายของอัตโนมัติ DAO ก็คือตู้ขายของอัตโนมัติที่เมื่อรับเงินไปแล้ว ตู้จะใช้เงินที่ได้มาในการสั่งสินค้ามาเติม และคำนวณกำไรจากการขายสินค้าคืนให้กับนักลงทุนได้โดยอัตโนมัติ

DAO แตกต่างกับองค์กรทั่วไปอย่างไร? ตัวอย่างของ DAO ที่น่าสนใจมีอะไรบ้าง? เราจะมาหาคำตอบไปด้วยกันในบทความนี้

เปรียบเทียบ DAO กับองค์กรทั่วไป

องค์กรก็คือการรวมตัวกันของคนกลุ่มหนึ่งที่มีจุดมุ่งหมายเดียวกัน ซึ่งส่วนใหญ่จะเป็นการรวมตัวกันเพื่อทำธุรกิจ

สำหรับโครงสร้างขององค์กรทั่วไป หรือ Traditional Organization จะมีการแบ่งลำดับชั้น (Hierarchy) ที่ชัดเจน โดยผู้ที่อยู่ในตำแหน่งสูงสุด อย่าง ผู้บริหาร, ประธาน, หรือผู้ถือหุ้น มักจะมีอำนาจในการตัดสินใจสูงกว่าผู้มีตำแหน่งรองลงมา

ส่วนกฏระเบียบสำหรับองค์กร ไม่ว่าจะเป็นความรับผิดชอบ เงินเดือนพนักงาน หรือนโยบายต่าง ๆ จะถูกเขียนขึ้นมาในรูปแบบลายลักษณ์​อักษร และมีการผูกมัดทางกฏหมายเพื่อรับรองว่าองค์กรจะดำเนินงานได้ตามวัตถุประสงค์

ในขณะที่กฏระเบียบต่าง ๆ ของ DAO จะถูกเขียนขึ้นมาในรูปแบบของชุดคำสั่งทางคอมพิวเตอร์ และอยู่บนเครือข่าย Blockchain ที่เก็บข้อมูลแบบกระจายศูนย์ (Decentralized) นั่นจึงทำให้ทุกคนที่อยู่ในเครือข่ายสามารถตรวจสอบได้ว่าชุดคำสั่งของ DAO นั้น ๆ มีหลักการทำงานอย่างไร เชื่อถือได้มากน้อยแค่ไหน

จากนั้น DAO จะทำงานผ่าน Smart contract หรือสัญญาอัจฉริยะที่ดำเนินการได้ด้วยตัวเองเมื่อครบเงื่อนไขที่กำหนด

DAO บางตัวจะมีโทเคนที่เป็นของเครือข่าย DAO นั้น ๆ เรียกว่า Native Token หรือ Governance Token เพื่อใช้แทนสิทธิ์ในการออกเสียงโหวตข้อเสนอต่าง ๆ หรือเป็นรางวัลสำหรับผู้มีส่วนร่วมในเครือข่าย

โทเคนเหล่านี้ก็สามารถนำไปแลกเปลี่ยนเป็นสินทรัพย์ดิจิทัลอื่น ๆ ผ่านการใช้บริการของ DeFi ได้ด้วยเช่นกัน

ตัวอย่างของ DAO ที่น่าสนใจ

เพื่อให้เห็นภาพรวมว่า DAO ที่เกิดขึ้นมาแล้วในปัจจุบัน มีตัวไหนที่น่าจับตาบ้าง และแต่ละตัวถูกสร้างขึ้นโดยมีวัตถุประสงค์อะไร สำหรับ DAO ที่น่าสนใจ มีดังต่อไปนี้:

1.The DAO

โปรเจ็ค DAO ตัวแรก ๆ บนเครือข่าย Ethereum สร้างขึ้นโดย Slock.it และเปิดตัวในเดือนเมษายน ปี 2559

The DAO เป็นโปรเจ็คเกี่ยวกับการระดมทุน (Crowdfunding) ที่ใหญ่ที่สุดตัวหนึ่งบน Ethereum มีนักลงทุนสนใจร่วมลงทุนกับ The DAO มากกว่า 11,000 คน

คอนเซ็ปท์ของ The DAO คือการมอบอำนาจให้นักลงทุนมีส่วนร่วมตัดสินใจว่าควรนำเงินลงทุนไปลงกับโปรเจ็คไหน หากโปรเจ็คได้รับการสนับสนุนจากนักลงทุนครบตามเงื่อนไขที่กำหนด Smart contract ของ The DAO ก็จะดำเนินการโอนเงินทุนที่รวบรวมได้ไปให้กับเจ้าของโปรเจ็ค และเมื่อโปรเจ็คที่ได้เงินทุนไปสามารถสร้างผลกำไรได้ The DAO ก็จะจัดการแบ่งสัดส่วนของกำไรและจ่ายคืนให้กับนักลงทุนโดยอัตโนมัติ

อย่างไรก็ตาม The DAO กลับมีช่องโหว่ในชุดคำสั่งของ Smart contract ทำให้มิจฉาชีพสามารถใช้ช่องโหว่นี้ในการดูดเงินทุนที่รวบรวมมาไปยังกระเป๋าของตัวเอง เกิดความเสียหายเป็นมูลค่าหลายร้อยล้านดอลลาร์

เหตุการณ์ดังกล่าวเกิดขึ้นในเดือนมิถุนายน ปี 2559 ซึ่งเป็นเวลาไม่ถึง 3 เดือนหลังจากการเปิดตัว The DAO เหตุการณ์ครั้งนั้นได้ทำให้โปรเจ็ค The DAO จบสิ้นลง เหลือไว้แค่ Recovery Address ที่นักลงทุนสามารถมาเอาเหรียญส่วนหนึ่งคืนไปได้ และสร้างผลกระทบครั้งใหญ่ต่อชื่อเสียงของ Ethereum

2.Digix Global

Digix Global คือโปรเจ็ค DAO ที่สร้างขึ้นบน Ethereum ในปี 2557 โดย Digix เป็นการนำทองคำแท่งความบริสุทธิ์ 99.99% มาผูกกับโทเคนดิจิทัล DGX ในอัตรา 1 DGX = ทองคำหนัก 1 กรัม

ทองคำจะถูกเก็บรักษาไว้ในห้องนิรภัยที่อยู่ในประเทศออสเตรเลียและแคนาดา ขณะที่สินทรัพย์ดิจิทัลจะถูกเก็บรักษาอยู่ใน Cold Storage และกำหนดให้มีการทำ Audit ทุก ๆ 3 เดือน โดยหน่วยงานบุคคลที่สาม

โปรเจ็คนี้มีการบริหารกันแบบ DAO ผ่าน Governance token ที่เรียกว่า DGD

3.MakerDAO

MakerDAO คือแพลตฟอร์มสำหรับการกู้ยืม (Lending Platform) บน Ethereum ที่ผู้กู้จะได้เป็นเหรียญ Dai ที่เป็น Stablecoin ออกมา

เหรียญ Dai จะมีอัตราคงที่อยู่ที่ 1 Dai = 1 ดอลลาร์ ผ่านการผูกมูลค่ากับสกุลเงินดิจิทัล ผู้กู้สามารถนำเหรียญ Dai ไปแลกเปลี่ยนเป็นสินทรัพย์อื่น ๆ ต่อไปได้

MakerDAO สามารถรักษามูลค่าของเหรียญ Dai ให้คงที่ผ่านการคิดอัตราดอกเบี้ย (Interest rate) รวมถึงการลดหรือเพิ่มอุปทานของเหรียญเพื่อรักษามูลค่าให้คงที่โดยอัตโนมัติด้วย Smart contract

MakerDAO มีเหรียญ MKR ที่เป็น Governance Token ผู้ถือเหรียญนี้จะสามารถเข้ามามีส่วนร่วมออกเสียงปรับปรุงและพัฒนาแพลตฟอร์มได้

สรุป

DAO ก็คือการบริหารองค์กรรูปแบบหนึ่ง ที่ถูกเขียนขึ้นในรูปแบบคำสั่งทางคอมพิวเตอร์บน Smart contract ทำให้ทุกคนในเครือข่ายสามารถตรวจสอบการทำงานของ DAO และมีส่วนร่วมในการบริหารผ่านการถือ Governance Token

DAO แต่ละโปรเจ็คถูกสร้างขึ้นมาโดยมีวัตถุประสงค์ที่แตกต่างกัน บ้างก็เป็นแพลตฟอร์มสำหรับการระดมทุน บ้างก็เป็นแพลตฟอร์มสำหรับกู้ยืม และยังมีการใช้งาน DAO ในรูปแบบอื่น ๆ อีกมากมาย แล้วแต่ความคิดสร้างสรรค์ของเหล่าผู้พัฒนาหรือความต้องการของตลาด

อย่างไรก็ตาม ทั้ง DAO และ Blockchain ยังเป็นเทคโนโลยีที่ค่อนข้างใหม่และมีการพัฒนาอยู่อย่างต่อเนื่อง จึงยังไม่สามารถสรุปได้อย่างแน่นอนว่า DAO ที่เห็นกันในปัจจุบันจะมามีส่วนสำคัญกับเศรษฐกิจในอนาคตอย่างไร แต่สิ่งที่เกิดขึ้นกับโปรเจ็ค The DAO เป็นการชี้ให้เห็นถึงศักยภาพของ DAO ที่อาจเข้ามามีบทบาทในอนาคต แต่ในขณะเดียวกันก็เป็นสัญญาณที่เตือนให้เห็นถึงความผิดพลาดของผู้พัฒนาเองด้วยเช่นกัน

อ้างอิง: Cointelegraph (What is DAO), Medium (The Story of The DAO), Digix, MakerDAO