Ethereum’un Bugünü — I
BlockchainIst için hazırladığımız yazı dizisinin ilk bölümlerinde Ethereum’un geçmişinden bahsetmiştik. Şimdi de gelin Ethereum’un şu anki durumuna göz atalım.
--
Önceki bölümde de değindiğimiz gibi, Ethereum’un yol haritası üzerindeki en büyük mihenk taşlarından biri merge idi. Ne demek merge? Neyi ne ile birleştiriyorlar?
PoS
Ethereum’un ilk çıktığı ve yıllardır kullanılan ilk versiyonu aslına bakarsanız Bitcoin örnek alınarak yapılmıştı. Ne demek bu? Sistemin güvenliğini ve ilerlemesini madencilerin yaptığı bir sistem. Proof-of-Work (kısaca PoW, Türkçesi iş kanıtı) denen bu sistem madencilerin zinciri oluşturan blokları belirlemek için bir bulmaca çözmesine dayanıyordu. Bulmacayı çözen madenci ürettiği bloğun içine kendisine verilecek ödülü de koyuyordu. Sıfırdan yaratılan bu ödül bir nevi sistemin emisyonu (yeni para basma sistemi) oluyordu.
Neden bulmaca çözüyorlar? Bulmaca çözmek, yapılan işi haketmek demek. Bulmacayı çözmek için hesaplama yapmak, bunun için de enerji harcamak zorundasınız. Eğer sistem böyle bir bulmacayı zorunlu kılmasaydı ve diyelim ödül sistemdeki her makine için rastgele bir sayı ile verilseydi, o zaman ‘bir güç’ gelip binlerce makineyi sisteme sokarak ödülleri ele geçirebilirdi. İşte bulmaca, sistemin merkezileşmesini önleyen önemli bir yenilik.
Ne var ki, bulmacanın de bir zafiyeti var. O da BTC’nin değeri yükseldiğinde binlerce makinenin bulmaca çözmeye çalışması sonucu oluşan yüksek maliyet. En son baktığımda Bitcoin sisteminin enerji tüketimi Avusturya’yı geçmişti.
İşte Ethereum, yeni versiyonunda bu enerji tüketimini %99.9 azaltacak olan Proof-of-Stake (kısaca PoS Türkçesi hisse kanıtı) sistemine geçti. Bu sistemde, madencilerin yerini onaylayıcılar alıyor. Onaylayıcılar, işlemlerin doğru olduğunu teyid ediyorlar. Eğer kötü niyetli olurlarsa o zaman rehin koydukları ETH yanıyor.
PoS aslında yeni bir kavram değil. Başta Polkadot olmak üzere Ethereum sonrası çıkan tüm sistemler PoW’u bırakıp PoS’a yönelmişlerdi. Ethereum diğer ağların sorunsuz kullandığı yöntemi kendine adapte etti.
Arkası Yarın
PoS, The Merge ile gelen yeniliklerin birincisi. Kalanlarına yazı dizimizin sonraki bölümlerinde değineceğiz.
