เรื่องของใจ — ความรู้สึกทางใจ (2)
Part 2: การศึกษาอารมณ์ใจ
ปลูกต้นไม้ ต้องใส่ใจที่ราก
ทีนี้ พอใครเริ่มมีความพร้อม คือ ไม่ได้ทุกข์ใจมากแล้ว แต่อยากเข้ามาศึกษาความจริงที่เกิดขึ้นข้างใน
มาต่อกันที่ส่วนนี้ ส่วนนี้คือ “ระบบราก” ของอารมณ์ใจ
.
ที่นำมาเขียนในวันนี้ ไม่ใช่เรื่องของการฝึกร่างกาย ไม่ใช่การออกกำลังกาย ไม่ใช่การฝึกลมหายใจ ไม่ใช่การฝึกสมาธิสร้างความสงบสุข..
แต่ ครูอยากจะพูดถึง ตัวเหตุพื้นฐานของอารมณ์ใจ
และ การรู้จักที่จะเป็น “นักฟังอารมณ์ใจ” ของตัวเอง
เหมือนจะใส่หูให้ใจ.. เดิมไม่เคยได้ยิน เดิมไม่เคยรู้สึก
พอเริ่มรู้สึก เห็นต้นเหตุต่างๆ
ใจเขาจะเริ่มขยับและคลี่คลายออกไปได้เองทีละนิด
อารมณ์แรก คือ “อารมณ์กลัว”
ความกลัวนี่เป็นอารมณ์พื้นฐานของสิ่งมีชีวิต
กลัว มันผูกพันอยู่อย่างลึกซึ้งกับชีวิต คือ สิ่งมีชีวิตล้วนกลัวตาย
และ กลัว ส่วนที่สองที่มนุษย์มี คือ ความกลัว หรือความไม่มั่นคงในใจ
1. กลัวตาย
เพราะเรากลัวที่จะไม่รอด เราเลยต้องทำงาน หาอาหาร สร้างความมั่นคงปลอดภัยในชีวิตด้วยสิ่งของต่างๆ
แต่ร่างกายมนุษย์ จริงๆ แล้วเปราะบางมาก
เราไม่รู้เลยว่าวันพรุ่งนี้จะเกิดอะไรขึ้น
เมื่อร่างกายที่เป็นโครงสร้าง และอวัยวะ เสียหายจากอะไรก็ตาม
อุบัติเหตุ เจ็บป่วย หรือ โดนทำร้าย.. เมื่อเราต้องเผชิญเหตุการณ์นั้น
ความจำที่อยู่ในเซลต่างๆ เขาจะแสดงความกลัวตาย อย่างจริงใจ ออกมาให้เห็นตอนนั้นเลย
อย่างของครู เมื่อเร็วๆ นี้ ได้ไปปฎิบัติธรรม ทางที่ไปเป็นบนเขาแถวทุ่งแสลงหลวง เพชรบูรณ์
จริงๆ ทางก็ไม่ได้ยากมาก ถ้าขับกลางวัน
แต่วันนั้นไปนั่งสมาธิ แล้วฝนตก กว่าจะลงมาได้ก็กลางคืน แล้วเป็นคืนเดือนแรม มืดมาก
ก็ค่อยๆ ขับเพราะไม่คุ้นทาง.. แต่ปัญหาคือ สายตามันเอียง ทำให้ต้องเพ่งมาก
ขับไปสักพัก ตาเริ่มพร่าลงเรื่อยๆ เหลือแค่สัก 30% จากนั้นอาการไมเกรนก็ออกมา
ปวดหัว คลื่นไส้มาก แต่ยังต้องขับรถลงจากเขา ไปที่พักให้ได้
ในรถแฟนก็ขับกลางคืนไม่ได้ ไม่ค่อยมั่นใจ เราก็เลยต้อง เอาวะ กะว่าตั้งสมาธิหายใจๆ แล้วค่อยๆ ไป..
พอร่างกายเขาต้องอยู่ในสถานการณ์ที่ รู้ว่าพลาดแล้วต้องตายแบบนี้
ความเครียดภายในจะสูงมาก ในระหว่างนั้นเราเห็นทุกอย่างมันทำงาน
ครูเห็น ลำไส้มันเริ่มบีบตัว เห็นความคลื่นไส้ เห็นปวดหัวจากไมเกรน..
ทุกอย่างมันเกิดขึ้นเอง เกินจะควบคุมได้
แต่งานที่ต้องทำยังอยู่ คือต้องประคองรถลงไปให้ถึงจุดหมาย
สิ่งที่เกิดขึ้นตรงนี้คือ Reaction ของความจำภายในชีวิต ว่าเขากลัว ดิ้นรนอยู่
ถึงแม้ว่าคำสั่งของสมอง สั่งให้ขับเคลื่อน แต่ร่างกายมันไม่ฟัง มันขัดแย้งกัน สติส่วนควบคุม ไม่สามารถควบคุมได้
แต่ในที่สุดก็ไม่เป็นไร ค่อยๆ ลงไปได้ เพราะว่าสติ สมาธิ คอยประคับประคองอยู่
สุดท้ายในภาวะที่ทุกอย่างแตกสลาย คนที่ฝึกมาจะเหลือแค่นี้ คือ สติ และ สมาธิ ภายใน
อันนี้ก็ถือเป็นการศึกษาจากของที่ปรากฎจริงๆ
ใครที่เคยประสบเหตุการณ์เฉียดตาย
ใครที่ป่วย น่าจะเคยผ่านอารมณ์ใจแบบนี้มา
คือทุกอย่างมันแตกสลายอยู่ มันแสดงความกลัวขึ้นมา
อย่างพระธุดงค์ หลายๆ ท่าน ก็เดินไป เพื่อศึกษาส่วนนี้
แบบนี้ ยังไงสักครั้งในชีวิต ก็จะต้องเกิดขึ้นกับเรา.. ก็คือความตาย
กลัวตาย แต่รับฟังความกลัวนั้นด้วยใจ
ฟังตรงนี้ จะเข้าใจ และยอมรับ ความจริงของชีวิต
กลัวแบบนี้ดี ต้องฟัง
ถ้าไม่ฟัง จะตาย
เขาเรียก Gut Feeling เวลามันกลัวขึ้นมา..
มันมาจากท้อง ขึ้นผ่านไขสันหลังมาเลย
ตรงนี้คือจุดที่พลังงานชีวิตส่วนร่างกายเขาอยู่
ถ้ารับฟัง เราจะตอบสนอง หาทางเอาชีวิตรอดได้ถูก
ตรงนี้ธรรมชาติเขาให้มา
สัตว์เก่งเรื่องนี้กว่าคนมาก
2. กลัวความสูญเสีย
ความเศร้าโศก เสียใจ มากมายในชีวิต
มักมาจากการพลัดพรากจากคนที่เรารัก สูญเสียเงินที่เราเก็บ เสียของที่เราหามาเป็นของเรา
เราไม่ได้เสียใจที่ มีชีวิตนึงตายไป
วันๆ นึงก็มีคนตายตั้งเยอะ แต่เราเสียใจกับ ชีวิตนี้ที่หายไป.. แค่คนนี้ที่เราผูกพัน
เพราะอะไร?
เพราะว่า ความทรงจำต่างๆ เหล่านั้น.. เพราะความผูกผันต่างๆ เหล่านั้น.. มันยังอยู่
เมื่อตัวเขาไม่อยู่ ภายในเลย “รู้สึกเหมือนเกิดหลุมภายในจิตใจ”
เป็นความรู้สึก สูญเสีย ภายใน
เกิดช่องว่าง รู้สึกมีอะไรหายไป
อย่างเรื่องของเงิน ช่วงนี้ก็พบการสูญเสียกันมาก
คือ ครูอยู่ในโลกของการเงินมาก่อน เราจะรู้ว่า โลกนี้ข้างในคือสงคราม
ทั้งในระดับประเทศ ในระดับตลาดแลกเปลี่ยน ในระดับสินทรัพย์.. เงินที่พวกเราสะสมไว้
โดนหลอก โดนโจมตี จากที่ไหนบ้างก็ไม่รู้ วันนึงมันด้อยค่าไป อย่างควบคุมไม่ได้ มีคนหาผลประโยชน์ไปก่อนแล้ว
ภายในโลกการเงินเขาปล้นกันด้วยวิธีการต่างๆ โดยที่ไม่ต้องปล้นบ้าน..
หรือ อย่างในคริปโต จะเห็นรวดเร็วรุนแรงมาก บางเหรียญโตไปร้อยเท่า
ตื่นขึ้นมาอีกวัน โดนโจมตีจากนิรนาม แล้วสูญสลายไป ทำคนเก่งๆ ทำกองทุน ล้มละลายชั่วข้ามคืนก็มีมาก
…
ความสูญเสีย คือหลุมในใจ ที่เรายังยอมรับมันไม่ได้
ใครเสียคนที่รักไป ใครที่สูญเสียทรัพย์สินไป
เราไม่ได้พูดเรื่องนี้ เพราะรู้สึกมันเป็นเรื่องเล็กน้อยสำหรับคุณ
เรื่องที่พูด เราเคยเจอมาหมด เราพูดเพราะเคยรู้สึกมันมา
แต่เราอยากสื่อว่า ชีวิตของคนเราเปราะบางมาก คนที่คุณรักถึงแม้สุขภาพดีแค่ไหน วันรุ่งขึ้นเขาอาจจะจากไปก็ได้
ทรัพย์สินที่คุณมี ไม่ว่าเก็บรักษาดีอย่างไร วันรุ่งขึ้นอาจเกิดเหตุการณ์ไม่คาดฝันสูญสลายไปก็ได้
ในเวลาที่ สิ่งต่างๆ สูญไป.. มันไม่ใช่ของๆ เราอีกต่อไป
ในเวลาที่ สิ่งต่างๆ ยังอยู่ตรงนี้ จะคิดว่ามันเป็นของเราก็ได้..
และเมื่อเขายังอยู่ อย่าละเลย เหมือนว่าเขาไม่อยู่
และถ้าเป็นเงิน เป็นทรัพย์สิน มันจะไม่มีประโยชน์อะไรเลย ถ้าเราเอาแต่สะสมไว้ แต่ไม่ได้ใช้เขาเป็นเครื่องมือสร้างประโยชน์ สร้างความสุขให้กับชีวิต ให้กับส่วนรวม
นี่คือ ความจริงของชีวิต ที่จะต้องพร้อมอยู่ และพร้อมรับความสูญเสีย
3. กลัวอนาคต
ความกลัวชนิดนี้ มีหลายแบบ ไม่ว่าจะเรียกว่า “วิตกกังวล”
หรือ รู้สึกไม่ปลอดภัย รู้สึกไม่มั่นใจ กลัวถูกปฎิเสธ กลัวที่จะเปิดเผยความจริงของตัวเอง.. ต่างๆ
เป็น ความกลัวที่เกิดขึ้นทุกวัน เพราะความคิดเรา เดี๋ยวก็ไปกังวลกับอนาคต
ไม่มั่นคงว่าจะเป็นอย่างไร บางคนเป็นมาก มันก็ส่งผลกับระบบลมหายใจ
แบบ Panic Attack ลมหายใจจะเร็วและสั้น จนเป็น Hyperventilation หายใจติดขัด
เกิดจากเราไม่เคยเรียนรู้ที่จะ “อยู่ให้ตรงกับปัจจุบัน”
ข้อดีของความกลัว ประเภทนี้คือ มันยังไม่เกิดขึ้น
แต่ข้อเสียคือ เพราะมันยังไม่เกิดขึ้น เราเลยต้องอยู่กับมันตลอดเวลา
…
อย่างคนมีอายุ ก็จะห่วงลูก ห่วงหลาน
จริงๆ ตรงนี้คือตัวเรา ตัวเราผลิตอารมณ์ขึ้นมา
พอใจมันไม่มั่นคง ทำอะไรก็กลายเป็นความทุกข์ไปหมด
กลายเป็นส่งความกังวลให้คนอื่นเขาเป็นห่วง
...
ความกลัวประเภทนี้ เราเรียนรู้ได้ จากการ รู้จักปัจจุบัน
ไม่ว่าจะการฝึกโยคะกับลมหายใจ หรือ จะไปปฎิบัติธรรม หรือ วิธีอื่นๆ ในธรรมชาติ
ได้ไปทะเล ลงไปเหยียบพื้นทราย ได้รับลม ได้รู้สึกถึงน้ำเย็น..
ความรู้สึกตรงนี้ จะกลายเป็นความรู้ปัจจุบันทันที
คือเป็นความกลัวที่พอจะบริหารจัดการได้
เมื่อร่างกายสุขภาพดี เมื่อความคิดไม่ทำงานอย่างขาดสติ
เราจะเป็นเครื่องจักรที่ทำงานตรงเวลา
เมื่อตรงเวลา จะมีแต่ความเห็นตรง มีความสงบมั่นคงในอารมณ์
ความวิตกกังวลต่างๆ จะไม่ปรากฎขึ้นมา
ตรงนี้ เป็นงานที่ ผู้ฝึกโยคะทุกท่านสามารถทำได้
.
ตอนแรกกะจะเขียนไปให้ถึง เรื่องของความเศร้า อาการซึมเศร้าต่างๆ
แต่รู้สึกยาวมากแล้ว เดี๋ยวจะไม่มีคนอ่านจบ
ขอตัดจบก่อน เอาไว้ต่อโพสหน้าละกันครับ
.
นมัสเต,
BoBoat Yogi (Facebook/ Youtube/ Medium)
29 July 2022
ใครสนใจเรื่องสุขภาพทั้งทางกาย อารมณ์ ความคิด จิต และ โยคะ สามารถติดตามพวกเราเพิ่มเติมได้ที่ Link ด้านล่างนี้
Youtube: https://www.youtube.com/c/BoBoatYogi
Facebook: https://www.facebook.com/boboatyogi
Workshop โยคะและลมหายใจบำบัด: https://bit.ly/3QEThtG
