Jouw baan gaat verdwijnen en dit is de oplossing
Voorpublicatie uit het boek van Andrew Yang
We staan aan de vooravond van de grootste technologische revolutie in de geschiedenis van de mensheid. Automatisering, Artificial Intelligence en big data staan op het punt om hele beroepsgroepen uit te roeien, en niemand heeft het erover of lijkt er iets aan te doen.
Vanuit het niets groeide Andrew Yang vorig jaar uit tot een prominente presidentskandidaat in de Amerikaanse verkiezing. In Jouw baan gaat verdwijnen en dit is de oplossing schetst Yang niet alleen de problemen die de maatschappij te wachten staan in de nabije toekomst, hij formuleert ook krachtige argumenten voor de oplossingen die de maatschappij kunnen redden.
Vandaag de dag is zijn boek relevanter dan ooit. Lees onderstaande voorpublicatie van de inleiding van het boek en bedenk: dit schreef Yang nog voordat de coronacrisis zijn toekomstbeeld wel heel dichtbij deed komen.
Maar gelukkig is Jouw baan gaat verdwijnen en dit is de oplossing ook een enorm positief boek. Vol oplossingen en hoopvolle analyses waar onze maatschappij verder mee kan.
Jouw baan gaat verdwijnen en dit is de oplossing verschijnt juni 2020. Koop het hier.
De Grote Vervangingsoperatie
Ik schrijf deze brief vanuit de tech-bubbel om je te vertellen dat we je baan om zeep gaan helpen.
Onlangs deed ik een drankje met wat oude vrienden in New York. Een van hen werkt bij een softwarebedrijf hier in de stad, dat call-center medewerkers vervangt door intelligente software. Ik vroeg haar of ze dacht dat haar werk tot banenverlies zou leiden. Haar reactie was zakelijk: ‘We worden steeds beter in dingen die grote groepen werknemers overbodig maken. Uiteindelijk gaat ons dat lukken. De beroepsbevolking moet ingrijpend worden omgeschoold, maar dat zal voor grote groepen mensen niet haalbaar zijn. Het is niet te vermijden dat er een hele generatie verloren gaat.’ Haar vertrouwen in deze analyse leek onbeperkt. Haastig kozen we een luchtiger gespreksonderwerp.
Later ontmoette ik een vriend die durfkapitalist is in Boston. Hij vertelde me dat hij zich ‘een beetje ongemakkelijk’ voelde, omdat hij investeert in software- en roboticabedrijven die, indien succesvol, een groot aantal banen zouden laten verdwijnen. ‘Maar de beleggingen leveren veel op,’ zei hij, terwijl hij ondertussen inschatte dat zeventig procent van de start-ups die hij ziet zal bijdragen aan het verlies van werkgelegenheid in andere delen van de economie.
In San Francisco ontbeet ik met een operationeel manager van een groot tech-bedrijf. Hij vertelde: ‘Ik heb zojuist een fabriek helpen opzetten die zeventig procent minder werknemers in dienst heeft dan een soortgelijk bedrijf nog maar een paar jaar geleden. De meeste van hen zijn hooggeschoolde techneuten op laptops. Ik heb werkelijk geen idee wat normale mensen over een paar jaar nog zullen doen.’
Normale mensen. Zeventig procent van alle Amerikanen ziet zichzelf als behorend tot de middenklasse. Grote kans dat jij jezelf ook zo ziet. Op dit moment zijn enkele van de slimste mensen van het land aan het bedenken hoe ze jou kunnen vervangen door een buitenlandse werknemer, een goedkopere versie van jou; of, en dat gebeurt steeds meer, door een widget, softwareprogramma of robot. Daar zit geen kwaadaardigheid achter. De markt beloont leidinggevenden die het werk efficiënter maken. Efficiëntie geeft niet om normale mensen. Efficiëntie werkt het liefst zo kosteneffectief mogelijk.
Een golf van automatisering en banenverlies is niet langer een dystopisch toekomstbeeld. Het is al aan de gang. Wij negeren het verhaal dat de cijfers al langer vertellen. Steeds meer mensen verdwijnen onvrijwillig van de arbeidsmarkt. De menigte van mensen die overbodig zijn geworden groeit. De automatisering gaat in een steeds hoger tempo, en zal binnenkort een gevaar gaan vormen voor onze sociale structuren en onze manier van leven.
Deskundigen en onderzoekers voorspellen een ongekende banenvernietiging door de opkomst van kunstmatige intelligentie, robotica, software en automatisering. In december 2016 publiceerde de regering Obama een rapport waarin stond dat, als gevolg van de automatisering, van 83 procent van de mensen die werken voor een uurloon van maximaal twintig dollar de baan onder druk komt te staan of zelfs zal verdwijnen. Door de komst van zelfrijdende auto’s zullen tussen de 2,2 en 3,1 miljoen Amerikaanse taxi-, bus- en vrachtwagenchauffeurs hun baan verliezen.
Lees die laatste zin nog een keer: we kunnen er vanuit gaan dat binnen tien tot vijftien jaar tussen de twee en drie miljoen Amerikanen die voor hun werk een voertuig besturen werkloos zullen zijn. In negenentwintig staten is vrachtwagenchauffeur de meest voorkomende baan. Zelfrijdende auto’s vormen nu een van de meest banenvernietigende technologieën die er zijn, maar we kunnen wachten op soortgelijke innovaties, die zullen dienen als vervanging van kassamedewerkers, restaurantpersoneel, klantenservice-medewerkers, administratief personeel, en zelfs van goedbetaalde banen als die van vermogensbeheerder, advocaat en verzekeringsagent. En dat allemaal binnen enkele jaren. De miljoenen die plotseling werkloos zijn geworden, zullen grote moeite hebben met het vinden van nieuw werk, vooral degenen onder aan de economische ladder.
Door automatisering zijn sinds 2000 al zo’n vier miljoen banen in de Amerikaanse productiesector verdwenen. In plaats van nieuw werk te vinden verdwenen veel mensen definitief van de arbeidsmarkt. De Amerikaanse arbeidsparticipatie is nu nog maar 62,9 procent, veel lager dan in vrijwel alle andere geïndustrialiseerde economieën en vergelijkbaar met die van El Salvador en Oekraïne. Dit is deels een gevolg van de vergrijzing in de samenleving, die haar eigen problemen met zich meebrengt, maar de grootste oorzaak is de automatisering en de krimpende vraag naar arbeid.
Elke daling van een procent in arbeidsparticipatie staat gelijk aan ongeveer 2,5 miljoen Amerikanen die de arbeidsmarkt verlaten. Het aantal niet-werkende Amerikanen is explosief gegroeid tot 95 miljoen. Tien jaar van herstel na de financiële crisis, en van de Amerikaanse beroepsbevolking zitten er 95 miljoen mensen thuis. Ik ben dit verschijnsel de Grote Vervangingsoperatie gaan noemen.
Het gebrek aan mobiliteit en groei heeft een broedplaats van politieke vijandschap en sociale ellende geschapen. Er is een verband tussen hoge werkloosheidscijfers, gebrek aan werkgelegenheid en een breed scala van maatschappelijke problemen, zoals verslaving, huishoudelijk geweld, kindermishandeling en depressiviteit. Veertig procent van de Amerikaanse kinderen wordt tegenwoordig buiten het huwelijk geboren, wat grotendeels te wijten is aan het percentage stukgelopen huwelijken onder de arbeidersklasse. Dood door een overdosis of door zelfmoord komt tegenwoordig meer voor dan dood door een auto-ongeluk. Meer dan de helft van alle Amerikaanse huishoudens is voor het directe inkomen afhankelijk van enige vorm van overheidssteun. In sommige delen van het land is twintig procent van de volwassen beroepsbevolking arbeidsongeschikt verklaard, waarbij psychische aandoeningen steeds vaker als oorzaak genoemd worden. Amerikanen die geen baan vinden worden wanhopig. Als onze samenleving en onze manier van leven je ter harte gaan, moet het je kunnen schelen of mensen werk hebben.
Dit is het urgentste economische en sociale vraagstuk van onze tijd. Onze economie ontwikkelt zich op zo’n manier dat steeds meer laagopgeleide mensen moeite zullen hebben om een baan te vinden waarmee ze zichzelf kunnen onderhouden. Het is een snelkookpan waarin de druk geleidelijk wordt opgevoerd. En hij zal in ons gezicht ontploffen.
Als oprichter van Venture for America heb ik de laatste jaren samengewerkt met honderden start-ups in steden als Detroit, New Orleans, Cincinnati, Providence, Cleveland, Baltimore, Philadelphia, St. Louis, Birmingham, Columbus, Pittsburgh, San Antonio, Charlotte, Miami, Nashville, Atlanta en Denver. Sommige hiervan waren in de negentiende en twintigste eeuw bruisende industriesteden, maar vechten nu tegen economische neergang en bevolkingskrimp. Venture for America traint jonge ondernemers in dergelijke steden om werkgelegenheid te creëren. Hierin hebben we veel succes geboekt, maar het soort banen dat we creëerden was heel specifiek; alle bedrijven waarmee ik heb gewerkt, vooral de start-ups, zullen alleen de allerbesten in dienst nemen. Ondernemers die bedrijven starten en opschalen nemen over het algemeen geen vastgelopen pechvogels aan, maar juist de sterkste krachten die beschikken over de juiste mix van kwaliteiten om een jong bedrijf te helpen groeien. Voor de meeste van deze banen is een universitair diploma vereist. Dat zet direct achtenzestig procent van de bevolking buiten spel. Sommige van deze ondernemingen hebben als doel de inefficiëntie van het systeem nog verder terug te dringen, wat elders meer banen kost dan hun eigen bedrijf oplevert.
In zijn boek The Hard Thing About Hard Things beschrijft Ben Horowitz een vergadering van een CEO en twee van zijn managers. De CEO zegt tegen de één: ‘Jij gaat er alles aan doen om deze deal te laten slagen.’ Dan zegt hij tegen de ander: ‘Ook al doet hij alles goed, het gaat waarschijnlijk niet lukken. Aan jou de taak om het daarna recht te breien.’ Dat is de huidige staat van de Amerikaanse economie. Door een ongekende vooruitgang die steeds sneller gaat, worden in onze maatschappij levens en gemeenschappen verwoest, waarbij vooral de kwetsbaarste mensen het hardst worden geraakt.
Wij moeten er alles aan doen om de ergste gevolgen van de Grote Vervangingsoperatie te verzachten. Het zou in de nabije toekomst de belangrijkste prioriteit moeten zijn van bedrijven, overheden en non-profit organisaties. We moeten investeren in opleiding, beroepsonderwijs, stages, leerwerkplekken, overplaatsing, ondernemerschap en belastinghervorming — alles om het aannemen en vasthouden van personeel aantrekkelijk te maken. Tegelijk moeten we erkennen dat dit voor miljoenen mensen niet genoeg zal zijn.
Wij maken onszelf graag wijs dat de vrije markt vrijwel alles kan oplossen. In dit geval is het tegenovergestelde waar. De drijvende kracht achter de markt is kostenbesparing. Hij zal voortdurend zoeken naar de goedkoopste manier om taken uit te voeren. De markt gaat niets doen voor werkloze vrachtwagenchauffeurs en kassamedewerkers. Uber zal zo snel mogelijk alle chauffeurs ontslaan. Ubers taak is niet het creëren van werkgelegenheid, Ubers taak is mensen zo efficiënt mogelijk vervoeren. De markt zal miljoenen werknemers van de arbeidsmarkt blijven gooien naarmate automatisering en technologieën verbeteren. Om ervoor te zorgen dat onze maatschappij blijft functioneren en zelfs zal gedijen wanneer miljoenen mensen geen baan meer hebben, moeten we de relatie tussen werk en de bekostiging van de eerste levensbehoeften herdefiniëren. Daarna moeten we andere manieren zoeken om de geestelijke en sociale voordelen van werk te behouden.
Er is echt maar één entiteit die de maatschappij kan hervormen zonder dat grote delen van het land in desolate plekken veranderen, gekenmerkt door werkloosheid, leegstand en een gebroken bevolking. Non-profit organisaties zullen in de frontlinie vechten tegen de achteruitgang, maar het leeuwendeel van hun werk zal helaas niet meer zijn dan pleisters op stinkende wonden. Lokale en regionale overheden zijn over het algemeen aan handen en voeten gebonden doordat er een evenwichtige begroting van hen wordt geëist en doordat hun middelen beperkt zijn.
Hoewel ze het zelden publiekelijk toegeven, vrezen veel technologen dat dit alles als een boemerang op hun eigen hoofd zal neerkomen. Mijn vrienden in Silicon Valley proberen positief te blijven, maar velen van hen steken geld in bunkers en andere veiligheidsmaatregelen, voor het geval dat. Een belangrijke oorzaak van het feit dat mogelijke oplossingen zelfs mijn meest optimistische vrienden angst aanjagen, is dat hun eigen sector bloeit, maar dat er weinig moeite wordt gedaan om de winsten van automatisering over de hele samenleving te verdelen en de neergang in werkgelegenheid tegen te gaan. Daarvoor zou een actieve, stabiele, energieke en eensgezinde overheid nodig zijn die een grote gok durft te wagen. Zo’n overheid hebben we helaas niet. Wij hebben een staat die gebukt gaat onder grote schulden, interne conflicten, disfunctionaliteit, verouderde ideeën en bureaucratische praktijken uit voorbije eeuwen, gecombineerd met een bevolking die het niet eens kan worden over simpele feiten als verkiezingsuitslagen of klimaatverandering. Onze politici dragen halfbakken oplossingen aan die nauwelijks impact hebben. Het budget voor onderzoek en ontwikkeling van het Ministerie van Arbeid bedraagt slechts vier miljoen dollar. Onze regering stamt uit de jaren zestig en heeft weinig oplossingen voor de problemen van nu.
Dit moet veranderen, willen wij onze manier van leven in stand houden. We hebben een herboren, dynamische overheid nodig die is opgewassen tegen de uitdaging van de grootste economische transformatie in de geschiedenis van de mensheid.
Bovenstaande klinkt je wellicht als science fiction in de oren. Toch lees je dit met een supercomputer in je broekzak (of je leest het op de supercomputer zelf) en is Donald Trump verkozen tot president. De dokter kan je ogen verbeteren met behulp van lasers, maar je plaatselijke winkelcentrum is net gesloten. Nooit eerder hebben we zulke tijden gekend. De toekomst zonder banen zal worden gekenmerkt door de gecultiveerde menslievendheid van Star Trek, of door de wanhopige run op hulpbronnen uit Mad Max. Als wij niet snel van koers veranderen, vrees ik voor het tweede.
Otto von Bismarck zei het al: ‘Als de revolutie dan toch onvermijdelijk is, is het beter die te ondernemen dan te ondergaan.’ De maatschappij zal veranderen, voor of na de revolutie. Wat mij betreft ervoor.
Als de volgende economische klap komt, zullen honderdduizenden mensen van de ene op de andere dag te horen krijgen dat hun arbeid niet meer nodig is. Hun fabriek of winkel of kantoor of winkelcentrum of bedrijf zal sluiten. Ze zullen een andere baan zoeken, maar niet meer vinden. Ze houden zich groot, maar als de dagen en weken voorbij zullen gaan voelen ze zich steeds meer verslagen. Ze geven zichzelf de schuld: ‘Had ik maar beter mijn best gedaan op school.’ Of ‘Had ik maar een ander vak gekozen.’ Hun spaargeld raakt snel op. Hun gezinsleven en sociale netwerk lijden eronder. Sommigen zullen troost zoeken in drank en drugs, anderen kijken te veel TV. Hun gezondheid holt achteruit. Huwelijken zullen stuklopen. Mensen zullen hun gevoel van eigenwaarde verliezen. Hun leefomgeving verloedert en de mensen van wie ze houden zijn een voortdurende confrontatie met hun falen.
Voor elke werknemer die zijn of haar baan zal verliezen, zijn er twee of drie anderen die minder uren gaan draaien, van wie de toeslagen worden verminderd, en van wie de toch al precaire financiële situatie nog nijpender wordt. Zij doen dappere pogingen om zichzelf gelukkig te prijzen, hoewel ook hun toekomstperspectief als sneeuw voor de zon verdwijnt.
De logica van de meritocratie werkt verwoestend omdat die ons geleerd heeft geen aandacht te besteden aan de noodkreten van de miljoenen mensen die door innovatie en automatisering in economische nood zijn geraakt. We denken dat ze klagen en lijden omdat ze losers zijn.
We moeten losbreken van deze logica van de vrije markt voor het te laat is.
We moeten de maatschappij opnieuw inrichten om alle mensen op het droge te krijgen. We moeten nieuwe manieren vinden om onszelf te organiseren, los van de waarde die de markt aan ons allemaal heeft toegekend.
Wij zijn meer dan het getal op onze loonstrook — en we hebben nog maar heel kort de tijd om dat te bewijzen.
Jouw baan gaat verdwijnen en dit is de oplossing verschijnt juni 2020. Koop het hier.
