Mallari
Kung tatanggalin ang kakatakutan, ang buod ng pelikula ay pag-ibig — ng anak, ng asawa at ng kasintahan.
Technical assessment: 3 ★★★✩✩
Moral assessment: 2 ★★✩✩✩
MTRCB rating: R13
CINEMA rating: V14
Ang pelikula ay may tatlong magkakasabay na salaysay mula sa tatlong magkakaibang siglo. Sa kasalukuyang panahon, aayaing magpakasal ni Dr. Jonathan Mallari de Dios (Piolo Pascual) ang kanyang kasintahang si Agnes (Janella Salvador), pero magkakaroon siya ng sunod-sunod na panaginip kung saan nasa bingit ng kamatayan si Agnes. Para maiwasan ito, magtutungo si Jonathan sa kanilang bahay-ninuno sa Magalang, Pampanga, upang hanapin ang isang bagay mula doon na magliligtas kay Agnes. Samantala, sa taong 1940, si Johnrey Mallari (Pascual) ay uuwi sa Pampanga para bumuo ng isang dokumentaryo tungkol sa mga Amerikano. Sa kanyang pagsisiyasat ay makababalik siya sa panahon ni Fr. Severino Mallari at matutunghayan niya ang mga krimen nito. Makukunan niya ang mga kaganapan sa pamamagitan ng kanyang kamera. Biglang dadating ang kanyang asawang si Felicity (Elisse Joson) para sunduin siya at ibalitang nagdadalantao na ito. Sa taong 1812 naman ay maisusumpa si Doña Facunda (Diaz) ng kanilang mga kasambahay at lahi ng mga Alcantara. Kakailanganin pumatay ng kanyang anak na si Fr. Severino Mallari ng mga masasamang tao o salot sa lipunan para manatili siyang malakas at masigla. Magsasalabat ang landas ng tatlong Mallari nang kinailangang bumalik si Dr. Mallari sa panahon ni Fr Severino para mailigtas ang buhay ni Agnes pagkatapos mapanuod ang dokumentaryo ni Johnrey. Pero ang angkan ng mga Alcantara ay hindi papayag na maputol ang sumpa.
Malaki sana ang potensyal ng naratibo kung nagkaroon ito ng paninindigan kung anong tono ang babagtasin. Kung gusto ba nitong maging karaniwang kakatakutan na panay pang gulat lamang, kung ito ba ay malalim na palaisipang bibiglain ka sa dulo o isang diskurso kung papaanong ang tao ay kabuuan ng kanyang mga pinipili. Magaling sana ang konsepto na pabalik-balik ka sa iisang eksena at bawat balik ay ibang lente ang tinitignan para mabuo ang buong kwento.
Saan nagkulang? Una, tila nakalimutan ni Cabrido ang isang tuntunin sa pelikula — “ipakita, huwag sabihin”, o wala siyang tiwala na kayang unawain ng manunuod ang eksena kahit hindi na ito ipaliwanag nang paulit ulit sa mga diyalogo. Ikalawa, hindi hinayaan na dalhin na lamang ng eksena ang suspense at kakatakutan. Maya’t maya at tinutuldukan ng nakagugulat na stinger, hanggang aantabayanan mo na lang ang susunod na “golpe de gulat” na mangyayari. Ikatlo, kulang sa chemistry ang tatlong Mallari sa kani-kanilang mga mahal sa buhay. Ikaapat, nakukuha natin bakit si Piolo ang pinaganap sa tatlo (apat nga kung tutuusin) na tauhan pero hindi naman pinagsumikapan na maging iba-ibang Piolo sa bawat siglo. (Sa totoo lang, ang Piolo sa bawat siglo ng Mallari ay parehong Piolo sa iba pang pelikula na kanyang ginanapan.) Sa kabilang dako, may mga eksena na mas nakakakilabot dahil swabe ang pagkakabuo — ang pagsasayaw ni Donya Facunda sa harap ng altar, ang bayle nina Fr. Severino at kanyang ina, at ang eksena sa sementeryo. Malinis din ang visual effects nito kaya’t madadala ang manunuod sa misteryo nito. Sa kabuuan, hindi naman nakahihinayang panuorin ang pelikula.
Kung tatanggalin ang kakatakutan, ang buod ng pelikula ay pag-ibig — ng anak, ng asawa at ng kasintahan. Ang pag-ibig sa tatlong Mallari ay may iba’t ibang antas ng kahandaang magsakripisyo at magparaya. Para kay Severino, ang pagpatay niya ay makatwiran dahil napilitan siyang iligtas ang kanyang ina. Makasarili naman ang pag-ibig ni Jonathan — pinili niyang ibalik ang sumpa kahit alam na niya ang kasamaang idudulot nito. Tanging si Johnrey lamang ang may dalisay na pag-ibig — nagparaya siya alang-alang sa kanyang mag-ina at sa ikabubuti ng karamihan.
Sensitibo ang tema ng pelikula dahil sangkot dito ang pari sa isang malagim na krimen. Dahil ang pelikula ay hango sa buhay ng tunay na Fr. Severino Mallari, mainam na mabanggit sa panahon niya ay hilaw na hilaw pa ang pananampalatayang Kristyano sa Pilipinas. Malinaw rito ang “split-level Christianity” isang konsepto ni Fr. Jaime Bulatao, SJ, kung saan tinatanggap ng mga Kristyano ang pananampalatayang banyaga pero hindi naman binibitawan ang mga katutubong paniniwala. Kaya nag-aantanda ng Santa Krus pero nagsusuot pa rin ng mga agimat, marubdob na nagnonobena pero naniniwala pa rin sa kulam.
May malaking problema ang CINEMA sa Mallari — ang maling kwento ukol kay San Bartolome. Ito ang naging basehan ng konsepto ng paglipol sa mga makasalanan at salot para raw hindi na makasama sa lipunan. Tila nabaluktot ang pagka-martir ni San Bartolome at binigyang katwiran ang pagpapahirap sa kanya. Hindi sapat ang teksto sa dulo para pabulaan ang itinanim na konsepto. Sana man lang ay isiningit sa usapan ni Fr. Mac o kahit ng ibang tauhan na hindi ito ang totoong kwento ni San Bartolome. — PMF
DIRECTOR: Roderick Cabrido; LEAD CAST: Piolo Pascual, Gloria Diaz, JC Santos, Janella Salvador, Elisse Joson; PRODUCED BY: John Brian Diamante, Ronalyn Bana-ag; SCREENPLAY: Enrico Santos; CINEMATOGRAPHY: Juan Lorenzo Orendain; EDITING: Noah Tonga, Nelson Villamayor; MUSIC: Von de Guzman GENRE: Horror; COUNTRY: Philippines; LANGUAGE: Filipino; DISTRIBUTED BY: Warner Bros. Pictures; RUNNING TIME: 129 minutes
English language version:
The film has three simultaneous narratives from three different centuries. In the present time, Dr. Jonathan Mallari de Dios (Piolo Pascual) invites his beloved Agnes (Janella Salvador) to get married. However, he begins to have consecutive dreams where Agnes is on the brink of death. To prevent this, Jonathan goes to their ancestral home in Magalang, Pampanga, to find something that will save Agnes. Meanwhile, in the year 1940, Johnrey Mallari (Pascual) returns to Pampanga to create a documentary for the Americans. In his investigation, he is transported back to the time of Fr. Severino Mallari and witnesses his crimes through his camera. Suddenly, his wife Felicity (Joson) arrives to fetch him and reveals that she is pregnant. In the year 1812, Doña Facunda (Diaz) is cursed by her household and the Alcantara lineage. Her son, Fr. Severino Mallari, needs to eliminate evil people or societal pests to remain strong and vibrant. The paths of the three Mallaris intersect when Dr. Mallari has to return to the time of Fr. Severino to save Agnes after watching Johnrey’s documentary. However, the Alcantara lineage is not willing to let the curse be broken.
The narrative would have had great potential if it had a commitment to the tone it aimed to traverse. Whether it wanted to be a typical horror filled with constant surprises, a profound contemplation that would stun you in the end, or a discourse on how a person is shaped by their choices. The concept of revisiting the same scene with a different perspective each time to complete the entire story would have been excellent. Where did it fall short? Firstly, it seems that Cabrido forgot a rule in filmmaking — “show, don’t tell,” or perhaps he lacked confidence that the audience could understand the scene without it being repeatedly explained in the dialogues. Secondly, suspense and horror were not allowed to naturally unfold in the scenes. Every now and then, the tension is abruptly cut with a surprising stinger, leaving you anticipating the next jump scare that will happen. Thirdly, the chemistry among the three Mallaris and their loved ones is lacking. Fourthly, we understand why Piolo played the three (or four, if you will) characters, but there was no effort made to make Piolo different in each century. Honestly, the Piolo in each century of MALLARI is the same Piolo in his other films. On the other hand, there are scenes that are more chilling because of their smooth execution — Donya Facunda’s dance in front of the altar, the dance between Fr. Severino and his mother, and the cemetery scene. Its visual effects are also well-executed, immersing the viewer in its mystery. Overall, the film is not a waste of time to watch.
If we remove the element of fear, the essence of the film is love — the love of a child, a spouse, and a significant other. The love of the three Mallaris involves a willingness to sacrifice and let go. For Severino, his act of killing is justifiable because he was compelled to save his mother. Jonathan’s love, on the other hand, is selfish. He chose to bring back the curse despite knowing the harm it would cause. Only Johnrey has a pure love. He sacrificed for the sake of his mother and the greater good.
The film’s theme is sensitive because it involves a priest in a tragic crime. Since the film is based on the real Fr. Severino Mallari, it is worth noting that during his time, faith was still very raw. “Split-level Christianity” — a concept popularized by Filipino Jesuit priest, Fr. Jaime Bulatao — is evident here. Foreign beliefs were accepted simultaneously with native beliefs: split level Christians would cross themselves with the sign of the cross, yet wear amulets; piously pray novenas yet believe in witchcraft.
CINEMA faces a significant problem with Mallari — the incorrect story about San Bartolome. This became the basis for the concept of eliminating sinners and pests to prevent them from being part of society. The martyrdom of San Bartolome seems to be distorted, justifying the infliction of suffering on him. The text in the end is not enough to justify the planted concept. It is not even mentioned in the conversation of Fr. Mac or any other character that this is not the true story of San Bartolome.
