ดูให้ดีว่าเราต้องการ Awareness, Skill หรือ Solution

มนุษย์เรามีชีวิตที่เต็มไปด้วยอุปสรรคและความท้าทายเสมอ ไม่ว่าจะเป็นความท้าทายอย่างต้องหาเงินทานข้าว ความรัก การทำงาน และอะไรอีกมากมาย

ส่วนตัวผมเองทำงานสอนมาค่อนข้างเยอะ และสอนทักษะหรือ Skill หลายอย่าง แต่คอร์สที่ผมชอบสอนที่สุดคือ Humanistic Architecture ซึ่งเป็นการสอนเรื่องจิตวิทยากับการออกแบบ Architecture และส่วนใหญ่ส่วนนึงเลยคือการเพิ่ม Self-awareness เพื่อให้สามารถเขียนโค้ดและออกแบบ Architecture ได้ดีขึ้น

เวลาที่หลายๆ คนเดินเข้ามาปรึกษา ผมมักจะพยายามโค้ชและแนะนำ ซึ่งมันจะเป็นการสลับกันระหว่างการให้ผู้เข้ามาปรึกษา Reflect ตัวเอง หรืออาจจะเป็นการแนะนำสอนทักษะที่ผู้เข้ามาปรึกษาหายไป หรืออาจจะเป็นการบอก Solution ว่าทำยังไงดีก็เป็นได้

ผมพบว่าการเพิ่ม Awareness และการเพิ่มทักษะ ต่างช่วยให้มนุษย์มีชีวิตดีขึ้นและฝ่าฟันอุปสรรคไปได้

คำถามคือแล้วเมื่อไหร่เราจะรู้ว่าเราต้องการ Skill, Solution หรือต้องการ Awareness ล่ะ

(ผมขอจัด Skill กับ Solution ไว้ในหมวดเดียวกันนะหลังจากนี้)

เวลาคนมาปรึกษาว่าผมทำซอฟต์แวร์มี Bug เยอะมากแก้ยังไง

ทักษะและ Solution ที่สามารถช่วยให้สถานการณ์ดีขึ้นได้มีหลายอย่างมาก

• จ้างคนมาทำ Manual test เยอะๆ สิ
• ทำ Automated test สิ
• Refactor ระบบให้มันดีขึ้นสิ
• จ้างโปรแกรมเมอร์ที่เก่งขึ้นสิ

หลายปัญหาทางออกมันค่อนข้างจะเคลียร์ ชัดเจน และมีหลากหลายมาก ในเวลาเช่นนี้เราต้องการเลือกทางออกที่เหมาะสม

เราจำเป็นต้องเพิ่ม Awareness เพื่อให้เรารู้ว่าทางออกในเหมาะสมกับเราที่สุด

เราจำเป็นต้องเพิ่มการรับรู้ว่าปัญหาที่เรามีมันมีธรรมชาติอย่างไร ข้อจำกัดมีอะไรบ้าง แล้วธรรมชาติของความต้องการของเราอยู่ตรงไหน เพื่อให้เราเลือกทางออกที่เหมาะสมกับมันได้

ตรงข้าม มันจะมีความท้าทายอีกแบบ ที่แม้แต่ทางออกนึงก็คิดออกมาได้ยาก

อย่างเช่น จะสร้าง Blockchain ที่ทำงานเร็วขึ้นทำได้ยังไง

อันนี้เขาต้องคิด Layer 2 ขึ้นมาแล้ว และสิ่งนี้คุณจำเป็นต้องมีทักษะหรือ Skill ถึงจะสามารถจัดการมันได้

หรือถ้าเอาแบบพื้นๆ หน่อย อยากไล่ปลวกออกจากบ้านทำยังไง

อันนี้เห็นชัดว่าต้องการทักษะในการจัดการปลวก

สิ่งที่อยากฝากข้อแรก

เวลาที่ผมเจอคนเข้ามาขอคำปรึกษาโดยที่ทางออกมัน Obvious และมีเยอะมากๆ

ผมจะไม่ให้ Solution เขา

เพราะนั่นไม่ใช่สิ่งที่จะช่วยเขาได้

ผมจะให้ Awareness

“พี่ผมอกหักว่ะ ทำไงดีวะ”

น้องเอ้ย อกหักอ่ะมันมีหลายทางออกมากๆ ที่มนุษย์สามารถทำได้

• พักใจอยู่คนเดียว
• หาคนใหม่
• ไปกินเหล้ากัน
• จ้างเด็กเอ็นย้อมใจ
• ฟังเพลงเศร้าเคล้าน้ำตา
• ออกไปท่องโลกให้หายช้ำ
• อย่าคิดมาก

สถานการณ์แบบนี้การเพิ่ม Solution ให้คนมาปรึกษาไม่ช่วยอะไรหรอกครับ

การไปบอกว่า “โอ้ย ก็แค่ออกไปดริงก์เดี๋ยวก็ลืมเชื่อกู” “ไปๆ ไปคุยกับคนใหม่ดีกว่า เดี๋ยวแนะนำให้” หรือทางออกใดๆ ที่เรามี ผมคิดว่ามันไม่ช่วยอะไรเท่าไหร่ในสถานการณ์แบบนี้

ผมพบว่าการ Reflect ให้เกิด Awareness ได้ผลมากกว่าครับ

หรือแม้แต่คำถามแรกที่ผมยกตัวอย่างมา

“ผมเขียน Software มี Bug เยอะมากทำไงดี”

ก็เช่นกันครับ ผมจะไม่เริ่มจากการให้คำตอบ แต่ผมจะเริ่มจากเพิ่ม Awareness ให้เขา (ผมอาจจะยกลิสต์ที่เป็นไปได้ทั้งหมดให้ดูก่อน เพื่อให้เข้าใจว่ามันเยอะเลยนะวิธีการก็เป็นได้)

สิ่งที่อยากฝากข้อสอง

อุปสรรคในชีวิตจริงมันมักจะมาอย่างผสมผสาน

“จะผัดข้าวผัดกิน ทำยังไง”

“น้องจะผัดกับอะไรอ่ะ หมู หมึก กุ้ง ปู”

อุปสรรคพื้นๆ อันนี้จำเป็นต้องใช้ทั้งสองสิ่งในการแก้

1. ต้องรู้ว่าตัวเองอยากกินหมูหรือหมึกหรือกุ้งหรือปู
2. ต้องมีทักษะในการทำกับข้าว

ดังนั้นในทุกๆ อุปสรรคที่เรามี เราต้องหมั่นเช็คว่า เรามี Awareness พอหรือยัง แล้วเรามีทักษะกับ Solution มั้ย

บางครั้งเราง่วนแต่กับการเพิ่ม Awareness เราอาจจะจมปลักกับปัญหา ไม่มีทางออกเสียที

บางครั้งเราง่วนกับการหา Solution มากเกินไปจนลืมเพิ่ม Awareness เราก็จะมีทางออกเยอะมากๆ แต่อันไหนก็ไม่ใช่เสียที

หลายๆ ครั้งเราจะมองแค่ด้านเดียว

อย่าลืมครับว่าการจะผ่านอุปสรรคได้ ต้องมีทั้งสองด้านครับ